Википеди:Кун пулăмĕсем:Кăрлач уйăхĕ

Раштав — Кăрлач — Нарăс
Тн	Ыт	Юн	Кç	Эр	Шм	Вр
	1	2	3	4	5	6
7	8	9	10	11	12	13
14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27
28	29	30	31
Эрне кунĕсен ячĕсене 2008 çул валли кăтартнă

Ку Википеди уйрăма кунпа çыхăннă пулăмсене çутатса кăтармашкăн йĕрекеленĕ.

Кăрлач, 1

Çĕнĕ Çул чăрăшĕ

Çĕнĕ çул Кĕркури календарĕпе

• 1523 — юлашки госпитальерсем Родос керменне пăрахса кайнă
• 1700 — Раççей пĕрремĕш хут Çĕнĕ çула кĕркунне мар, хĕлле кĕтсе илнĕ
• 1801 — Джузеппе Пьяцци Церера карлик планетине тĕпчесе уçнă
• 1801 — Аслă Британипе Ирланди официаллă пĕрлешĕннĕ
• 1944 — пĕрремĕш хут А. В. Александров хайланă кĕвĕллĕ СССР гимнĕ янăранă
• 1959 — Кастро Фидель ертсе пынă революци вăйĕсем Гаванăра хуçаланма тытăннă
• 1998 — Раççей Федерацинчи укçа деноминацийĕ

Кăрлач, 2

Альгамбра

• 1492 — Гранадăна туртса илнипе (капăрл.) Реконкиста тапхăрĕ вĕçленет
• 1547 — Дж. Л. Фиески Генуяра влаçа ярса илме хăтланнă
• 1860 — Франци ăслăхĕсен академин ларăвĕнче Вулкан планетăна асăрханă пирки пĕлтернĕ
• 1870 — Çĕнĕ Йоркра Бруклин кĕперне тума тытăннă
• 1901 — Зигмунд Фрейд «Кулленхи пурнăçăн психопатологийĕ» кĕнекине пичетленĕ
• 1905 — Вырăс-япон вăрçин Порт-Артур хӳтĕлевĕ вĕçленнĕ
• 1959 — пĕрремĕш совет космос аппаратне| Уйăха тĕпчеме янă
• 1992 — Раççейре хаксене ирĕке яни

Кăрлач, 3

Фуко маятникĕ

• 1795 — Раççейпе Австри хушшинчи Польшăн виççĕмĕш пайланăвĕ пирки Петербург декларацине майлаштарнă
• 1851 — физик Фуко (капăрл.) хăйĕн çурчĕн нӳхрепĕнче эксперимент лартса курăмлă Çĕр çаврăннине çирĕплетнĕ
• 1868 — Муцухито Японире император влаçне тавăрас тесе манифест кăларать
• 1958 — Вест-Инди федерацине йеркеленĕ
• 1962 — Иоанн XXIII Фидель Кастрона Кубăра католици ĕçченĕсене хĕсĕрленĕшĕн чиркӳрен уйăрнă
• 1993 — Дж. Буш тата Б. Н. Ельцин Стратегиллĕ тапăну хĕçпăшалне чакарас килĕшӳ хучĕ çине алпуснă
• 1994 — Иркутск патĕнчи Ту-154 катастрофи

Кăрлач, 4

«Спирит» Марс çинче

• 1254 — Рубрук фламанди çыннине Каракорумра Мунке хан йышăннă
• 1494 — «Осмогласник» (пĕрремĕш кăнтăр славян кириллицăпа пичетленĕ кĕнеки)
• 1698 — Лондонри Англи патшисен керменĕ çунса кайнă
• 1717 — Гаагăра Испание хирĕçле тăваттăмĕш альянс туса хунă
• 1884 — Лондонра Фабиан этем пĕрлехне йĕркеленĕ
• 1894 — çырусем ярса Франк-вырăс пĕрлĕхĕ йĕркеленнĕ
• 1989 — АПШ ТÇВ тата Ливин СÇВ истребителĕсем хушшинче сывлăшри çапăçу пулсав иртнĕ
• 2004 — «Спирит» марсоход Марс çине анса ларнă (капăрл.)

Кăрлач, 5

Ылтăн Хапха кĕперĕ

• 1477 — Бургунд вăрçисем: Рене II Лотарингский Хăюллă Карла Нанси хӳми çумĕнче аркатнă
• 1757 — Робер-Франсуа Дамьен Людовик XV вĕлересшĕн пулнă, анчах та ăнăçуллă мар
• 1769 — Джеймс Уатт пăс машинине патентленĕ
• 1919 — Карл Харрер, Готфрид Федер, Дитрих Экарт тата Антон Дрекслер НСДАП никĕсленĕ
• 1933 — Сан-Францискора Ылтăн Хапха (капăрл.) тума тытăннă
• 1956 — Антарктида çыранĕсене пĕрремĕш совет комплекслă Антарктика экспедицийĕ çитнĕ
• 1968 — Чехословакире влаçа Александр Дубчек илет, Прага çуркунни пуçланать
• 2005 — Паломар обсерваторинче Эрида карлик планета пуррине çирĕплетнĕ

Кăрлач, 6

• Епифани тата Православи Раштавĕ (Словаки)

• 1954 — Липецк облаçне туса хунă.
• 1893 — Ваççа Аниççи, сăвăç.
• 1896 — Люмьер тăвансен (капăрл.) «Пуйӑс Ла-Сьота вокзалне пырса ҫитни» фильма пӗрремӗш хут кӑтартнӑ.
• 1900 — Краснов-Асли Василий Иванович, прозаик.
• 1936 — Синичкин Виссарион Вениаминович, чăваш çыравçи, сăвăçи, драматургĕ.
• 1944 — Максимов Николай Николаевич, çыравçă.

Кăрлач, 7

Грузире Раштава уявлани

Православи уявĕ — Христос Раштавĕ (капăрл.)

• 1558 — Франци Европа континентĕнчи юлашки анкăл çĕрĕсене туртса илнĕ
• 1610 — Галилей Юпитерăн тăватă спутникне шыраса тупнă
• 1785 — Ла-Манш урлă историре пĕрремĕш Жан-Пьер Бланшар вĕçевçĕ каçнă
• 1797 — Циспадан республики наци ялавне - триколора - йышăннă
• 1897 — Амазони таврашĕнчи («Амазонас» театрĕ, Манаус) пĕрремĕш опера спектакльне лартнă.
• 1913 — АПШра пĕрремĕш тулли сасăсăр фильм, «Абсент» тухнă
• 1928 — Н. Н. Поликарпов конструкциленĕ У-2 самолёчĕ пĕрремĕш вĕçеве хăпарнă
• 1979 — вьетнам çарĕсен вăйĕпе Камбоджăра Пол Потӑн режимне аркатнӑ

Кăрлач, 8

Галилео Галилей

• 1324 — Марко Поло вилнĕ (Marco Polo), Итали ҫулçӳревçи тата çыравçи (ç. 1254).
• 1642 — Галилео Галилей (капăрл.) вилнĕ (Galileo Galilei), Италия физикĕ тата астрономӗ (ç. 1564).
• 1720 — Джеймс Харгривс çуралнă (James Hargreaves), çип арлакан машинана уйласа кăларнă Англи ăславăçă (в. 1778).
• 1849 — Степан Макаров, вырăс флот çулпуçĕ, океанограф, çурçĕр йĕрлевçĕи, карап тăваканни (в. 1904).
• 1878 — Николай Некрасов вилнĕ, вырăс сăвăçĕ тата прозăçă (ç. 1821).
• 1910 — Галина Уланова çуралнă, вырăс балерини (в. 1998)
• 1934 — Андрей Белый вилнĕ, вырăс çыравççи тата сăвăçĕ (ç. 1880).
• 1935 — Элвис Пресли çуралнă, америка юрăçă тата актёр.
• 1963 — Леонид Фёдоров çуралнă, вырăс рок-кĕвĕçĕ, «Аукцыон» ушкăнăн çулпуçĕ.
• 1965 — Борис Барнет вилнĕ, совет кинорежиссёрĕ (ç. 1902).
• 1992 — Зоя Воскресенская вилнĕ, вырăс совет çырăвăçĕ, разведчик (ç. 1907).

Пулса иртнĕ

Пĕрлешӳллĕ Нацисен Организацийĕн штаб-хваттерӗ

• 1713 — Çурçĕр вăрçи: шведсем Альтона Дани хулине ҫунтарса янӑ.
• 1905 — Юнлă вырсарникун.
• 1951 — Нью-Йоркра Пĕрлешӳллĕ Нацисен Организацийĕн штаб-хваттерӗ (капăрл.) уҫӑлнӑ.
• 2007 — Иракра Багдад хулинче Ан-26 самолёт персе аннă. 34 çын вилнĕ, пĕри самай вăйлă аманнă.

Çуралнă

• 1921 — Быков Александр Артемьевич, Мухтав орденĕн тулли кавалерĕ.
• 1948 — Васильев Александр Георгиевич, чăваш кĕвĕçи.

Пулса иртнĕ

Ылтӑн сурӑх ҫӑмӗн орденӗ

• П. эрч. 49 — Гай Юлий Цезарь ҫӑрӗпе Рубикон урлӑ каҫнӑ.
• 1430 — Ырӑ Филипп III Ылтӑн сурӑх ҫӑмӗ ордена никӗслесе ҫирӗплетнӗ (капӑрл.).
• 1863 — Лондонра тӗнчере пӗрремӗш метрополитен ҫул юппине янӑ.
• 1923 — Литва Клайпеда тӑрӑхне ярса илнӗ.

Çуралнă

• 1932 — Емельянов Анатолий Викторович, прозăçă, публицист.

Вилнĕ

• 1972 — Аруй Михаил Филлипович, драматург.

Кăрлач, 11

Амелия Эрхарт

• 1693 — Сицили çĕр чĕтренĕвĕнче темиçе вуннă пин çын пурнăçран уйрăлнă
• 1879 — Британ империйĕ зулусем çине вăрçăпа тухнă
• 1917 — Раççей империнче пĕрремĕш Баргузин çутçанталăк управне йĕркеленĕ
• 1923 — Рура франк-бельги çарĕсем оккупациленĕ
• 1932 — Скворцов Юрий Илларионович, прозăçă, сăвăçă çуралнă.
• 1935 — Амелия Эрхарт (капăрл.) Гавайи утравĕсенчен Калифорние вĕçсе çитнĕ
• 1940 — Прокофьевăн «Ромеопа Джульетта» балет премьери
• 1949 — Лос-Анджелесра метеосăнав историнче пĕрремĕш юр ӳкнĕ
• 1994 — Раççей Федерацин Федераци пухăвĕн пĕрремĕш ларăвĕ
• 2006 — Apple Intel процессорĕ базипе пуçтарнă пĕрремĕш компьютера кăтартнă.
• 2006 — Египетра Каиртан 46 çухрăмра туристсен автобусĕ аварине лекнĕ. 6 çын вилнĕ, 25 - аманнă.

Кăрлач, 12

Раççей Федераци прокуратури ĕçтешĕсен кунĕ

Motown Records историллĕ çурчĕ

• 1816 — Франци правительстви Бонапарт çемьине çĕршывран ĕмĕрлĕхех хăваласа ямалли саккуна йышăннă
• 1918 — пĕрремĕш пĕтĕм Раççейри чăвашсен çар съезчĕ пуçланнă (нарăс, 1-чен иртнĕ).
• 1919 — Берлинра спартаковсен пăлхавне пусарнă
• 1945 — Хĕрлĕ Çар наци Германине хирĕçле тулли масштаблă тапăну пуçланă
• 1959 — Берри Горди Motown Records (капрл.) сасă çыракан компание регистрациленĕ
• 1964 — Занзибар революцийĕ (en): юлашки арап Занзибар султанне сирпĕтнĕ
• 1967 — Джеймс Бедфорд психологи профессорне, пĕрремĕш çынна крионланă
• 1990 — Румынире Хĕвел тухăç Европăра пĕрремĕш, коммунистсен партине ĕçлеме чарнă

Кăрлач, 13

• Раççей пичечĕн кунĕ (Раççей)

«Лексингтон» çинче вут хыпни

• 532 — Кустантинта Висанти кун-çулĕнчи чи чылай çынлă пăлхав пуçланнă
• 1703 — «Ведомости» вырăсла пĕрремĕш пичет хаçачĕн дебют номерĕ тухнă
• 1813 — Тăван Çӗршывăн вăрçи: вырăс çарĕсем Кутузов ертсе пынипе Неман урлă каçнă
• 1840 — американ «Лексингтон» пăрахучĕ (капăрл.) çинчи вут-кăвар; 143 çын пĕтнĕ
• 1898 — «Орор» хаçатра Эмиль Золя ҫырнӑ «Эп айăплатăп…» уçă çыруне пичетленĕ
• 1915 — Авеццанори çĕр чĕтренĕвĕ: 30 000 итал çынни пĕтнĕ
• 1953 — СССР-та «тухтăрсен ĕçĕпе» арестсем пуçланнă
• 1991 — совет çарĕсем штурмпа Вильнюсри телецентр çуртне ярса илнĕ; 14 çын вилнĕ
• 2007 — Каппель В. О. генералăн виллине Дон мăнастăрьне куçарнă.

Кăрлач, 14

Лаокоон ывӑлӗсемпе

• 1506 — Эсквилин иҫӗм ҫырли пахчинче антика вӑхӑчӗн «Лаокоон» скульптура ушкӑнне (капӑрл) тупнӑ.
• 1918 — Хусанта чăваш театрĕн пĕрремеш спектаклĕ иртет.
• 1925 — Юкио Мисима, чаплă яппун çыравçи, драматург çуралнă.
• 1942 — Милли Алексей Прокопьевич, чăваш публицисчĕ, сăвăçă, этнограф, фольклорист вилнĕ.
• 1965 — Басаев Шамиль Салманович, чечен террорисчĕ, исламисчĕ çуралнă.
• 2006 — Шелли Уинтерс, америка актриси вилнĕ.

Кăрлач, 15

Википеди кунĕ

«Ыйхăри чиперкке» партисене пĕрремĕш вылявçисем

• 730 — Висантире турăша пуç çапнине айăп вырăнне хунă
• 1759 — лондонăн Блумсбери кварталĕнче Британ музейĕ уçăлнă
• 1877 — Австро-Венгрипе Раççей хушшинчи Будапешт конвенцийĕ
• 1890 — Мари театрĕн сцени çинче пĕрремĕш ăстрăм «Ыйхăри чиперкке» балета кăтартнă
• 1892 — Джеймс Нейсмит хăй шутласа кăларнă баскетболăн 13 йĕркине каласа кăтартнă(капăрл.)
• 1919 — американсен Бостон хулине патока путарнă
• 1957 — Японире Куросавăн «Юнлă астул» фильм премьери иртнĕ
• 2006 — Çĕр çине «Стардаст» аппарачĕн капсули космос япалалăхĕн тĕслĕхĕсене илсе таврăннă

Кăрлач, 16

Иерусалим патшалăхĕн гербĕ

• 1120 — Наблусри собор Иерусалим патшалăхĕн пĕрремĕш саккунĕсене йышăннă (герб капăрл.)
• 1547 — Иван IV Васильевич вырăс тăрăмĕсенчен пĕрремĕшĕ патшан венчетне тăнă
• 1756 — Уайтхолл конвенцийĕпе Европăра «альянссен пăтрашăнăвĕ» тапранса каять
• 1820 — Фаддей Беллинсгаузăн карапĕсем паллă мар «пăрлă материк» патне çитнĕ
• 1878 — вырăс çарĕсем полхарсен Пловдив хулине турккăсенчен хăтарнă
• 1909 — Шеклтонăн пĕрремĕш экспедицин пайташĕсем Кăнтăр магнит полюсне уçнă пирки пĕлтернĕ
• 1920 — АПШ территоринче «типĕ саккун» вăя кĕнĕ
• 2002 — ПНЙ Харушсăрлăх Канашĕ пĕршухăшлă «Аль-Каидăпа» «Талибан» çине санкцисем сарас пирки сасăланă

Кăрлач, 17

Кристиансборг

• 1772 — Кристиансборгре (капăрл.) дансен хĕрарăм патшан юратнă медикне Иоганн Струэнзене аресленĕ
• 1773 — «Resolution» карап, Джеймс Кук ертсе пынипе историре пĕрремĕш Кăнтăр поляр ункине каçнă
• 1893 — АПШ правительстви Лилиуокалани гавай патша хĕрарăмне астулран хăтарассине хатĕрленĕ
• 1904 — Мускав пултару театрĕ Антон Чеховăн «Чие сачĕ» пьесине лартнă
• 1912 — британ çулçӳревçи Роберт Ф. Скотт Кăнтăр полюсне çитет
• 1966 — Испани тӳпинчи авиакатастрофăра тăваттă термойĕтре бомбине çухатнă
• 1991 — Перс кӳлмекĕнче тăракан нумай нацин вăйĕсем «Пушхирти çил-тăвăл» операцине пуçараççĕ
• 2002 — Ньирагонго вулкан пĕрхĕнĕвĕпе Гома хулинче 4500 çурта аркатнă

Кăрлач, 18

Лимăн тĕп лапамĕ

• 1535 — Франсиско Писарро Сьюдад-де-лос-Рейес хулан (капăрл.) никĕсне хурать
• 1778 — Джеймс Кук Гавай утравĕсене уçать, вĕсене Сандвич ятне парать
• 1871 — Версаль керменĕнче Герман империне туса хунине пĕлтернĕ
• 1919 — Парисри лăпкăлăх конференцийĕ ĕçе пуçлать
• 1925 — «Новый мир» журналăн пĕрремĕш номерĕ тухать
• 1943 — совет çарĕсем Ленинграда хупăрланине татнă
• 2007 — Европăн çурçĕрĕпе «Кирилл» уракан иртсе каять

Кăрлач, 19

Розариăри Сен-Мартин палăкĕ

Православи уявĕ — Шуçи

• 1127 — юркăн-чжурчженсем китай императорĕсене тыткăна илнă
• 1764 — радикаллă политика — Джон Уилкса — Британи парламентĕнчен кăларса янă
• 1817 — Сен-Мартин генерал (капăрл.) хăйĕн çарне Андă урлă илсе кайнă
• 1839 — британсем Адена тапăнса кĕнĕ
• 1853 — Римра Верди хайланă «Трубадур» оперăн премьери иртнĕ
• 1943 — Чĕмпĕр облаçне туса хунă.
• 1945 — совет çарĕсем Лодзьăри геттона ирĕке кăларнă
• 1977 — Майамире тата Багам утравĕсенче юр çунă
• 1978 — Эмденри савутăн конвейерĕнчен юлашки «Фольксваген Нăрă» тухать

Кăрлач, 20

Казерт керменĕ

• 1265 — Симон де Монфор пĕрремĕш анкăл парламентне пухать
• 1699 — Людовик XIV Францин ăслăлăх академин уставне çирĕплетет
• 1752 — Луиджи Ванвителли Европăри чи пысăк çурта, Казерта керменне (капăрл.) тума тытăнать
• 1892 — пĕрремĕш баскетбол матчĕ (Спрингфилд, Массачусетс, АПШ)
• 1961 — Джон Кеннеди АПШ 35-мĕш президенчĕ пулса тăрать.
• 1980 — Джимми Картер Мускаври Олимп вăййисене бойкот тума йышăнать
• 1990 — Бакуна совет çарĕсене кĕртнĕ

Кăрлач, 21

Квебек парламенчĕ

• Инженери çарĕсен кунĕ.
• 1506 — Рим паппи Юлий II хушнипе швейцарсен гвардине туса хунă
• 1775 — Мускавра Шурлăх лапамĕнче Емельян Пăкача айăпласа вĕлернĕ.
• 1793 — Наци конвенчĕ астулран хăтарнă Людовик XVI Франци патшине айăпласа вĕлерет
• 1854 — Ламбей утравĕ çумĕнче темиçе пин пассажир тиенĕ «пĕрремĕш Титаник» — клиппер Tayleur шыва путнă
• 1906 — «Хыпар» хаçатăн пĕрремĕш кăларăмĕ тухнă.
• 1948 — Квебек парламенчĕн çурчĕ çинче (капăрл.) пĕрремĕш Квебек ялавĕ çĕкленет
• 1968 — Гренландире тăваттă термойĕтре бомбисене борт çине илнĕ B-52 бомбардировщик çĕре персе анать
• 1968 — Кхесане хупăрлани, Вьетнам вăрçин чи паллă тата çапăçăвĕсенчен пĕри.
• 1977 — Сасăран хăвăрт самолёт «Конкорд» хăйĕн пĕрремĕш коммерци рейсне Лондон — Бахрейн машрутпа тухать.

Кăрлач, 22

Ангкор-Ват

• 565 — Юстиниан I монофизилĕхе хирĕçле тăнă Евтихий патриарха ĕçрен хăтарать
• 1861 — Анри Муо Камбоджа джунглинче çав тери пысăк Ангкор-Ват храм комплексне (капăрл.) тупать
• 1863 — Раççей империн анăç енче Кăрлач пăлхавĕ çĕкленет
• 1905 — Санкт-Петербургри «Юнлă вырсарникун»
• 1919 — украин патшалăхне пĕрлештерекен Злуки акчĕ
• 1944 — Рим çумĕнчи Неттуно патĕнче тăмарсем анса кĕнĕ
• 1991 — Совет Союзĕнче пысăк укçа купюрисен улăштарма пуçланă
• 2005 — Ким Ке Гван КХДР йĕтре патшалăхĕ пулса танине хыпарлать
• 2006 — Грузине Раççейрен террактсене пула электроэнергипе газ çитме пăрахнă. Çавăн пекех газа Арменине çитерме май пулман.

Кăрлач, 23

Олесунн XIX ĕмĕрĕн вĕçĕнче

• 1368 — Чжу Юаньчжан Мин китай ăрăвне никĕслет
• 1656 — Блез Паскаль «Провинциал патне çырнисене» пичетлеме тытăнать
• 1719 — Карл VI Габсбург император Лихтенштейн кнеçлĕхĕн суверенитетне йышăнать
• 1881 — Мăн театрта «Евгений Онегин» оперăн премьери иртнĕ
• 1904 — Норвегире Олесунн хула (капăрл.) тĕплĕнех çунса кайнă
• 1943 — «Касабланка» фильм пысăк экрана тухнă
• 1950 — Иерусалим Израилĕн тĕп хули пулса тăрать
• 2001 — Тяньаньмэнь лапамĕнчи хăйсене ушкăнпа вута яни

Кăрлач, 24

Вояджер-2

• 1458 — Матьяш Хуньяди Венгри патши пулса тăрать
• 1797 — I Павăлăн хушăвĕпе франци тум-тирне тăхăнма чарнă
• 1895 — Антарктидăна историре пĕрремĕш çын ура пуснă
• 1919 — касакран кăларасси пирки ПКП(б) ТК оргбюровĕ вăрттăн директиви
• 1931 — Мускавра чикансен «Ромэн» театрне йĕркеленĕ
• 1984 — пĕрремĕш пайăр Apple Macintosh компьютер туса кăларнă
• 1986 — «Вояджер-2» (капăрл.) Уранран 107 пин çм иртсе кайнă

Кăрлач, 25

МПУ

• 1533 — Генрих VIII анкăл патши варттăн Анна Болейна качча илнĕ
• 1554 — Жозе ди Аншиета иезуит миссине пуçарнă, кунтан Сан-Паулу хула никĕсленнĕ
• 1755 — Елизавета Петровна Мускав университетне (капăрл.) пуçарса янă
• 1858 — Британ Викторипе Прус Фридрихĕн туйĕнче пĕрремĕш хут Мендельсон маршне шăрантарнă
• 1884 — Матвеев Тимофей Матвеевич, чăваш чĕлхин паллă тĕпчевçи çуралнă.
• 1908 — Ухсай Мария Дмитриевна, чăваш çыравçи, драматургĕ çуралнă.
• 1919 — Парис лăпкăлах конференцинче Нацисен Лигин принципĕсене йышăннă
• 1924 — Шамонире, Монблан ту умĕнче пĕрремĕш хĕллехи Олимп вăййисем уçăлнă
• 1943 — Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи: Воронежа тăшманран хăтарнă
• 2004 — «Оппортьюнити» зонд Марс çине анса ларнă

Кăрлач, 26

Земпер опери

• 1500 — Яньес Пинсон европа çыннисенчен пĕрремĕш Амазонкăн варрине тĕпченĕ.
• 1525 — Баттиста Аньезе Мускав патшалăхĕн пĕрремĕш пичет карттине кăларнă.
• 1582 — Ям-Заполь килĕшĕвĕпе Ливон вăрçи вĕçленнĕ
• 1788 — капитан Артур Филлип Сидней вырăнĕнче Австралири пĕрремĕш пурăнан вырăна никĕс хывать.
• 1911 — Дрезден театрĕнче (капăрл.) Рихард Штраусăн «Кӗлчечек кавалерӗ» оперин премьерине кăтартнă.
• 1924 — Санкт-Петербурга Ленинград ят панă.
• 1926 — Чăваш АССР пĕрремеш Конституцине йышăннă.
• 1934 — Германипе Польша хушшинчи тапăнмалла мар килĕшӳ тунă.
• 1983 — IBM компани «Lotus 1-2-3» тапăл процессорне кăларнă.

Кăрлач, 27

Тĕнчери холокост инкекне лекнĕскерсен астăвăм кунĕ

Патриарх Кирилл тата президент Медведев

• 661 — Али вилнипе ыр кăмăллă халифсен тапхăрĕ вĕçленет (en)
• 1900 — Осипов Пётр Николаевич, чăваш драматургĕ, çыравçи çуралнă.
• 1906 — Рзай Виктор Ефремович, чăваш сăвăçи, çыравçи, тăлмачĕ çуралнă.
• 1918 — Финляндири граждан вăрçи хĕрсе каять
• 1924 — Италипе Югослави Фиуме территорине пайлама калаçса татăлнă
• 1945 — Хĕрлĕ Çăр Освенцимри концлагерьте асапланнăскерсен ирĕке кăларнă
• 1962 — Инга Воронина Медеора тăркăчпа чупас спорт ăмăртăвĕпе тĕнчери икĕ рекорда çĕнетет
• 1967 — «Аполлон-1» космос карапĕ Кеннеди ячĕллĕ центрта арканса пĕтет
• 1973 — Парис килĕшĕвĕпе Вьетнамра вăрçа чарăнать, лăпкă пурнăç пуçланать
• 2009 — Кирилл митрополита (капăрл.) 16-мĕш Мускав тата пур Раççей патриархне суйланă

Кăрлач, 28

«Челленджер» пĕтни

• 1077 — Генрих IV императора йăлăнса ыйтнă хыççăн Канос керменне кĕме ирĕк панă
• 1813 — Джейн Остинăн «Мăнаçлăх тата сисĕмлĕ ĕненӳ» романĕ çутта тухать
• 1855 — историре пĕрремĕш пуйăс пĕр континент (Панам чукун çулĕпе) урлă каçать
• 1871 — нимĕçсем Париса хупăрланипе французсем парăнаççĕ
• 1887 — Чапаев Василий Иванович, Граждан вăрçин чаплă паттăрĕ çуралнă.
• 1903 — Юн Тани, пĕрремĕш чăваш актриси çуралнă.
• 1932 — Шанхайра японсене тапăнни
• 1933 — Рахмат Али инди мăсăльманĕсен патшалăхне Пакистан ят пама сĕннĕ
• 1985 — американ мусăкçисен ушкăнĕ ырă кăмăллă сингл «We Are the World» хайлать
• 1986 — борт çинче 7 астронавт пулнă «Челленджер» космос челнокĕ (капăрл.) сирпĕннĕ

Кăрлач, 29

Бенц автомобилĕ

• 1710 — Аслă Петĕрĕн хутайĕпе вырăс граждан алфавитне ĕçе кĕртнĕ
• 1804 — Харьков университетне уçнă
• 1814 — францисем Бриенн патĕнче çĕнтернĕ
• 1845 — Нью-Йоркри пĕр хаçатра Эдгар По хайланă «Çăхан» сăввине пичетленĕ.
• 1886 — Карл Фридрих Бенц бензин двигателĕпе ĕçлекен пĕрремĕш ăнăçлă автомобиле (капарл.) кăтартнă
• 1901 — Арис Аркадий Иванович, прозăçă, критик, тăлмач çуралнă.
• 1959 — Уолт Диснейăн «Ыйхăри чиперкке» мультфильмăн премьери
• 1996 — каллех венециансен «Ла Фениче» театрĕ çунса кайнă
• 2002 — Джордж Буш конгреса çулталăкра чĕнсе каланинче Ирака, Ирана тата КХДР «усаллăх тĕнĕлĕ» тесе палăртнă

Кăрлач, 30

Менай кĕперĕ

• 1667 — Андрусово килĕшĕвĕ: Раççей вăхăтлăха Кейӳне ярса илет
• 1826 — Уэльспа Англси утравĕ хушшине Менай кĕперне (капăрл.) çакнă
• 1930 — П. А. Молчанов Павловскра малтанхи радиозондсенчен пĕррине хапартнă
• 1933 — Адольф Гитлера Германин рейхсканцлерĕ ĕçĕ вырăнне лартнă
• 1945 — совет С-13 шывай кимми «Вильгельм Густлофф» карапа путарнă
• 1969 — The Beatles юлашки концерт (Лондонри Apple Records çурчĕн тăрринче) ирттерет
• 1972 — Лондондерри «юнлă вырсарни кун»
• 1996 — Юдзи Хякутакэ C/1996 B2 кометăна асăрханă

Кăрлач, 31

Эксплорер-1

• 1865 — Д. И. Менделеев «спирта шывпа хутăштарни» темăпа диссертаци хӳтĕленĕ
• 1915 — Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи: хĕвел тухăç европа театрĕнчи пĕрремĕш газобаллон атаки
• 1918 — британ шывай киммисен ăнсăртран çапăнни; çĕр ытла çын пĕтнĕ
• 1929 — Совет патшалăхĕнчен ăна никĕслекенсенчен пĕрне, Троцкие кăларса янă
• 1939 — Павловская Ангелина Ивановна, чăваш çыравçи çуралнă.
• 1948 — The New Yorker Гласс çемьи çинчен калав хайланă, «Хорошо ловится рыбка-бананка»
• 1953 — Çурçĕр тинĕсĕ çыранĕсене вăйлă шторм çапнă; 2000 ытла çын пĕтнĕ
• 1958 — Çĕрĕн радиаци ярăмне асăрханă пĕрремĕш американ спутникне (капăрл.) космоса хăпартнă
• 1977 — Парисра Помпиду центрĕ куракансем валли уçăлнă