Мускав
| Мускав | |
Хула гербĕ
| |
| Патшалăх: | Раççей |
|---|---|
| Регион: | Федеративлă хулă |
| Никĕсленĕ: | 1147 |
| Хула, çултан: | |
| Халăх йышĕ, пин çын: | 12 380 664 (2017) |
| Хула лаптăкĕ: | 1 097,12 км2 |
| Геогр. анлăхĕ: | 55° 44′ ç. ш. |
| Геогр. вăрăмлăхĕ: | 37° 33′ х.т.д. |
Мускав (выр. Москва) — Раççей патшалăхĕн тĕп хули, Раççей Федерацин субъекчĕ, Мускав облаçĕн тĕп хули. Мускав юхан шывĕ çинче вырнаçнă. 1147 çулта Юрий Долгорукий никĕсленĕ, 1918 çултанпа Раççейĕн тĕп хули.
Мускав 10 округран тытăнса тăрать:
- Хĕвелтухăç округĕ
- Хĕвеланăç округĕ
- Зеленоград
- Çурçĕр округĕ
- Çурçĕр-Хĕвеланăç округĕ
- Çурçĕр-Хĕвелтухăç округĕ
- Вар округĕ
- Кăнтăр-Хĕвеланăç округĕ
- Кăнтăр-Хĕвелтухăç округĕ
- Кăнтăр округĕ
1992 çулччен Мускав районсанчен тăнă. Халь округсемпе управăсанчен тăрать.
Мускав мэрĕн ĕçесене вăхăтлă Ресин туса пырать.
Административлă пайланниТӳрлет
Ӳкерчĕк:Moskva-Montage
Мускав
Мускавăн вĕренӳ керменĕсемТӳрлет
- М. В. Ломоносов ячĕллĕ Мускав патшалăх университечĕ
- Мускаври физикăпа техника институчĕ
- Н.Е. Бауман ячĕллĕ Мускав патшалăх техника университечĕ
- Мускав энергетика институчĕ
- Мускав авиаци институчĕ
- Г. В. Плеханов ячĕллĕ Раççейĕн экономика академийĕ
- Мускав инженерлă физика институчĕ
- Раççейĕн патшалăх нефтьпе газ университечĕ
- Мускав патшалăх техника университечĕ ("МАМИ")
- Мускав патшалăх ту ĕçĕсен университечĕ
- Раççейĕн патшалăх технологи университечĕ "МАТИ"
- Мускав патшалăх индустри университечĕ
- Мускав патшалăх технологи университечĕ «Станкин»
- Г. В. Плеханов ячĕллĕ Раççейĕн экономика академийĕ
- П. И. Чайковский ячĕллĕ Мускав патшалăх консерваторийĕ
- РФ Ертӳçĕлĕх çумĕнчи Финансă Академийĕ
- Патрис Лумумба ячĕллĕ Раççейĕн халăх туслăхĕн университечĕ
- Çар университечĕ (РФ Хӳтлĕх министерствин)
- А. М. Горький ячĕллĕ Литература институчĕ
- Мускав патшалăх лингвистика университечĕ
- Мускав ял хуçалăх академийĕ
- Мускав патшалăх вăрман университечĕ
- Мускав патшалăх текстиль университечĕ
- Мускав патшалăх геодезипе картографи университечĕ
- Мускав патшалăх пичет университечĕ
Мускавăн кун-çулĕТӳрлет
ХалăхĕТӳрлет
| Хăш халăхне палăртнисем | Миçе çын (2010 çул)[1][2] | Процент |
|---|---|---|
| Вырăс | 9 930 410 | 86,33% |
| Украин | 154 104 | 1,34% |
| Тутар | 149 043 | 1,30% |
| Эрмен | 106 466 | 0,93% |
| Азербайджан | 57 123 | 0,50% |
| Еврей | 53 145 | 0,46% |
| Белорус | 39 225 | 0,34% |
| Грузин | 38 934 | 0,34% |
| ... | ||
| Чăваш | 14 313 | 0,12% |
| Халăхне каламан | 668 409 | 5,81% |
Мускавăн коммуникациТӳрлет
| Мускав аэропорчĕсем, вокзалĕсем |
|---|
| Аэропортсем: Быково | Внуково | Домодедово | Остафьево | Тушино | Шереметьево
Ч/ç вокзалĕсем: Белорус Киев Ленинград Павелец Рига Савăл Хусан Ярослав |
Мускаври чăваш наци-этеплĕх автономийĕ[3]Тӳрлет
2000 çулхи кăрлачăн 16-мĕшĕнче йĕркеленĕ.
Автономи Акатуй уявне ирттерет.
Адрес: 109017, Мускав, Большая Ордынка ур., 46 çурт , 1 пӳрт.
Ертӳçи: Григорьев Анатолий Иванович.
Мускаври чăваш этеплĕх пĕрлĕхĕТӳрлет
- Мускаври чăваш хорĕ «Туслăх» (халĕ «Атăл»)
- ачасен ташă ушкăнĕ «Шăнкăрав»
- вырсарникун чăваш шкулĕ
Ертӳçи: Смирнова Лира Петровна
ТетĕшĕсемТӳрлет
Паллă çынсемТӳрлет
Мускавăн паллă çыннисем:
- Дмитрий Донской 1350—1389
- Пётр I 1672—1725
- Александр Cуворов 1729—1800
- Иван Крылов 1769—1844
- Александр Грибоедов 1795—1829
- Александр Пушкин 1799—1837
- Николай Гоголь 1809—1852
- Михаил Лермонтов 1814—1841
- Фёдор Достоевский 1821—1881
- Софья Ковалевская 1850—1891
- Владимир Шухов 1853—1939
- Антон Чехов 1860—1904
- Михаил Челноков 1862—1905
- Савва Морозов 1863—1935
- Василий Кандинский 1866—1944
- Андрей Туполев 1888—1972
- Борис Пастернак 1890—1960
- Михаил Булгаков 1891—1940
- Марина Цветаева 1892—1941
- Владимир Маяковский 1893—1930
- Сергей Королёв 1907—1966
- Сергей Михалков 1913—2009
- Андрей Сахаров 1921—1989
- Булат Окуджава 1924—1997
- Евгений Леонов 1926—1994
- Евгений Светланов 1928—2002
- Юрий Яковлев 1928
- Андрей Тарковский 1932—1986
- Андрей Вознесенский 1933
- Юрий Визбор 1934—1984
- Игорь Можейко (Кир Булычёв) 1934—2003
- Юрий Лужков 1936
- Сергей Аверинцев 1937—2004
- Андрей Михалков-Кончаловский 1937
- Владимир Высоцкий 1938—1980
- Никита Михалков 1945
- Андрей Макаревич 1953
- Алексей Пажитнов 1956
- Сергей Брин 1973
- Виктор Тихонов 1962
Ӳкерчĕк:850 лет Москве. Мар лист 1997 10 марок.jpg
Мускава 850 çул. Раççей марккă листи. 1997
Çавăн пекех пăхăрТӳрлет
АсăрхавсемТӳрлет
КаçăсемТӳрлет
ВуламаллиТӳрлет
- Владимир Гиляровский. Москва и москвичи (Wikisourceре)
- Москва в журнале Наука и жизнь
- Окликни улицы Москвы… — история Москвы и русской речи, места в Москве.
- Старая Москва и Москва, которой нет — ватă мускав кварталĕсемпе урамĕсен фотографисем, кунçулĕсем, халапĕсем.