Казахстан
Казахстан (каз. Qazaqstan, Қазақстан; qɑzɑqstɑ́n) е Казахстан Республики, кӗске КР (каз. Qazaqstan Respublikasy, Қазақстан Республикасы) — Азире вырнаҫнӑ патшалӑх. Раҫҫейпе, Китайпа, Кăркăсстанпа, Туркменистанпа, Ӳспекстанпа чикӗленет. Тӗп хули — Астана. Халӗ КР-ин президенчӗ — Касым-Жомарт Токаев.
| Qazaqstan Respublikasy Қазақстан Республикасы Казахстан Республики | |||||
| |||||
| Патшалăх чĕлхисем | казах чĕлхи, вырăс чĕлхи | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тĕп хула | Астана | ||||
| Чи пысăк хула | Алматы | ||||
| Президент | Қасым-Жомарт Токаев | ||||
| Премьер-министр | Алихан Смаилов | ||||
| Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
9 вырăнта 2 724 900 км2 | ||||
| Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе([[]]) - Йышлăхĕ |
60 вырăнта 15 658 308 5,76/км² | ||||
| Валюта ячĕ | Казахстан тенки ₸ (KZT, код 82) | ||||
| Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +4 пуçласа +6 таран | ||||
| Патшалăх гимнĕ | Менің Қазақстаным / Menıñ Qazaqstanym» — «Манăн Казахстанăм | ||||
| Тетел доменĕ | .kz | ||||
| Тел. префиксĕ | 7 | ||||
.svg)
Тавралăх
тӳрлетÇĕр пичĕ
тӳрлетКасакстанăн чылай пайĕ тӳремлĕ вырăн, мальенпе кăнтăр-мальенче çeç сăртсемпе тусем курăнaççĕ. Кăркăсстанпе чикеленнĕ вырăнти сăртсен çӳллĕшĕ тинĕс шайĕнчен 5 000 метра çитет. Казахстанăн çypçĕр пайĕ Анăçpи Çĕпĕр тӳремне йышăнать.
Çанталăк
тӳрлетÇанталăкĕ кунта çирĕп континентлă тăрать. Кăрлач уйăхĕнчи вăтам температура — −19 °C пyçласа −4 °C таран, утă уйăхĕнче — +19 °C пyçласа +26 °C таран. Çулла сывлăш +49 °C таран хĕрме, хĕлле −50 °C таран чакма пултарать.
Шыв-шур
тӳрлет- Тĕп статья: Казахстан шыв-шурĕсем
Тĕп юханшывсем — Уралпа Эмба (Каспи тинĕсне юхса кĕрeççĕ), Сырдарья (Арал тинĕсне юхса кĕрет), Или (Балхаша юхса кĕрет), Тобол, Иртыш, Ишим (вĕсем çypçĕрелле юхса Çурçĕр Пăрлă океана юхса кĕрeççĕ).
Халăх йышĕ
тӳрлет1999 çyлхи çырав тăрăх Казахстанра 14 953 пин çын, 131 тĕрлĕ халăх пурăннă. Казахсем халăх йышĕнче 53,4% шутланaççĕ, вырăссем — 1/3 пайĕ таран. Çавăн пекех нумайăн украинсем, нимĕçсем, тутарсем, корейсем пурăнaççĕ.