Тирана

Тира́на (алб. Tiranë, Tirana) — Албани тĕп хули, Тирана ретин административлă тĕпĕ, паллă политика, экономика тата культура тĕпĕ.

Хула хăй тĕллĕ администрациллĕ виçе шутланать.

Лаптăкĕ 30 çм².

Тавралăхĕ

Тусем хушшинчи айлăмра (тинĕс шайĕнчен 89 м çӳллĕшĕнче) Ишм юханшыв çинче Албан тӳремĕн варринче, Круя-Дайти ту хысăкĕн умĕнче, Адриатика тинĕсĕнчен 40 çм, вырнаçнă.

Климат

Климачĕ субтропиклă, вăтаçĕр тинĕслĕ; çулла шăрăх, типĕ сывлăш (утăри вăтам температура 24 °С), хĕлсем çемçе, нӳрĕк (кăрлачăн вăтам температури 4—5 °С); нӳрĕк çулта 1376 мм ӳкет.

Халăх

Тирана халăх йышĕ, официаллă хыпарпа, 2003 çулта 353 400 çын пулнă, официаллă маррипе — 1 миллиона яхăн çын (11 пин çын 1923 çулта; 40 пин çын 1939 çулта; 108 пин çын 1955 çулта; 136,3 пин çын 1960 çулта, 200 пин çын ытла 1975 çулта).

Кун-çулĕ

1614 çулта никĕсленĕ, 1920 çултанпа патшалăхăн тĕп хули.

Экономика

Çутĕç, культура

Тирана панорами Дайти тăвĕнчен

Тиранăра пур: Тирана Университечĕ, ял хуçалăх институчĕ, институт изящных искусств, физкультура институчĕ; Албани ĂА, тĕп ăслăх-тĕпчев зоотехника станцийĕ, Ветеринари ăслăх-тĕпчев институчĕ; Наци библиотеки; Археологипе этнографи музейĕ, Наци ирĕклĕх кĕрешĕвĕн музейĕ, Çутçанталăк ăслăхĕн музейĕ, Ленинпа Сталин музейĕ.

Çаплах пур: Оперăпа балет театрĕ (балет шкулĕпе), Халăх театрĕ, Эстрадăпа цирк театрĕ, Пукане театрĕ, Консерватори, Филармони, А. Моисеи ячĕллĕ актёр аслă училищи , И. Моисси ячĕллĕ Ӳнер музейĕ, «Çĕнĕ Албани» киностуди.

Архитектура

Тирана радиал-ункăллă хула. Ватă кварталĕсем хĕсĕк кукăр урамлă тата çуртсем кил карти ăшĕнче. Административлă тата культура тĕпне (Скандербег лапамĕн ансамблĕ, банк, университет, Оперăпа балет театрĕ, Эфем Бей мечетĕ) 1920 —30-мĕш çç. тунă. 1953 —58 çулсенче Тирана реконструкци планне (архитекторсем: Г. Стразимири, М. Меле) палăртнă. Пысăк пурăну комплексĕсене хăпартнă; «Çĕнĕ Албани» киностуди çуртне туса хунă (1952, совет архитекторĕ Г. Л. Лавров). Палăксем: В. И. Ленина (цемент, 1950-мĕш çç., скульптор К. Хоши), Партизана (бронза, 1947, А. Мано) тата ур.

Скандербег лапамĕ (Марк Морелл фото ӳкернĕ)

Тăванлă хуласем

Монреаль (фр. Montréal, акăл. Montreal), Канада
Флоренци (итал. Firenze), Итали

Шаблон:Албани хулисем {{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице

Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.