Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ

Союз Советских Социалистических Республик
Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ
1922-1991

СССР ялавĕ СССР гербĕ
Патшалăх чĕлхи	пулман, анчах та вăл шайра вырăс чĕлхи шутланнă
Тĕп хула	Мускав
Мĕн пулса тăнă?	саланса кайнă
Лаптăк - пĕтĕмпе - шыв пайĕ	22 402 200 км2 паллă мар%
Халăх йышĕ  - пĕтĕмпе (1991)  - çын/км2	290 100 000 {{{çын/км2}}}/км2
Валюта ячĕ	тенкĕ
Вăхăт тăрăхĕ	ГВ +2 пуçласа +12 таран
Патшалăх гимнĕ	Совет Пӗрлешӗвӗн гимнӗ
Тетел доменĕ	.su
Тел. префиксĕ	+7 (халĕ Раççей усă курать)

Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ (кĕскен: ССРП, выр. Союз Советских Социалистических Республик, СССР) — 1922-1991 çулсенче пулнă нумай халăхлă социализм патшалăхĕ.

Пĕрлешӳ

CCCР тытăмĕ

Пĕрлешĕве 15 Совет Социализм Республики кĕнĕ:

• Эрмен ССР
• Азербайджан ССР
• Беларуç ССР
• Эстони ССР
• Грузи ССР
• Казах ССР
• Кăркăс ССР
• Латви ССР
• Литва ССР
• Молдави ССР
• Раççей СФСР
• Таджик ССР
• Туркмени ССР
• Украина ССР
• Узбек ССР

ССРП территори пайланăвĕ

Совет Пĕрлешĕвĕн мĕнпур территорин лаптăкĕ 1991 çулхи çурла тĕлне 22,4 млн км² пулнă.

Ӳкерчĕк:Площади республик Советского Союза.png

Республикăсен лаптăкĕ

Чи малтанах, ССРП йĕркелес Килĕшӳпе татăçуллă (1922 çулхи раштавăн 30-мĕшĕнче), ССРП йышне кĕнĕ:

• Раççей Федерациллĕ Социаллă Совет Республики,
• Украина Совет Социализм Республики,
• Беларуç Совет Социализм Республики,
• Кавказ лешьен Социаллă Федерациллĕ Совет Республики.

1940 çулта СССР йышне Карел-Финн, Молдави, Литва, Латви тата Эстон ССР кĕнĕ.

1956 çулта Карел-Финн республикине РСФСР шутĕнчи Карели АССР çине улăштарнă.

1991 çулхи авăнăн 6-мĕшĕнче СССР Патшалăх Канашĕ СССР йышĕнчен Литва, Латви тата Эстони тухнине йышăнать.

1991 çулхи раштавăн 25-мĕшĕнче СССР президенчĕ М. С. Горбачёв ĕçрен тухса каять. СССР патшалăх тытăмĕ хăй тĕллĕн арканать.

СССР администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ

виçе	территори, пин км²	халăх йышĕ, пин çын (1966)	халăх йышĕ, пин çын (1989)	хула йышĕ	хеп йышĕ	адм.тĕпĕ
РСФСР	17075,4	126561	147386	932	1786	Мускав
УССР	601,0	45516	51704	370	829	Киев
БССР	207,6	8633	10200	74	126	Минск
Узбек ССР	449,6	10581	19906	37	78	Ташкент
Казах ССР	2715,1	12129	16538	62	165	Алма-Ата
Грузи ССР	69,7	4548	5449	45	54	Тбилиси
Азербайджан ССР	86,6	4660	7029	45	116	Баку
Литва ССР	65,2	2986	3690	91	23	Вильнюс
Молдави ССР	33,7	3368	4341	20	29	Кишинёв
Латви ССР	63,7	2262	2681	54	35	Рига
Киргиз ССР	198,5	2652	4291	15	32	Фрунзе
Таджик ССР	143,1	2579	5112	17	30	Душанбе
Эрмен ССР	29,8	2194	3283	23	27	Ереван
Туркмени ССР	488,1	1914	3534	14	64	Ашхабад
Эстони ССР	45,1	1285	1573	33	24	Таллин
СССР	22402,2	231868	286717	1832	3418	Мускав

Халăх

ССРП нацийĕсем

ССРП республикисенчи халăх йышĕн улшăнăвĕ:

республика	1913	1926	1939	1950	1959	1966	1970	1973	1979	1987	1989	1991
РСФСР	89900	92737	108379		117534	126561	130079	132151	137410	145311	147386	148548
УССР	35210	29515	40469		41869	45516	47127	48243	49609	51201	51704	51944
БССР	6899	4983	8910		8055	8633	9002	9202	9533	10078	10200	10260
Узбек ССР	4366	4660	6440		8261	10581	11960	12902	15389	19026	19906	20708
Казах ССР	5565	6037	5990		9154	12129	12849	13705	14684	16244	16538	16793
Грузи ССРĕ	2601	2677	3540		4044	4548	4686	4838	4993	5266	5449	5464
Азербайджан ССР	2339	2314	3205		3698	4660	5117	5420	6027	6811	7029	7137
Литва ССР			2880		2711	2986	3128	3234	3392	3641	3690	3728
Молдави ССР	2056	242	2452	2290	2885	3368	3569	3721	3950	4185	4341	4366
Латви ССР			1885		2093	2262	2364	2430	2503	2647	2681	2681
Киргиз ССР	864	1002	1458		2066	2652	2933	3145	3523	4143	4291	4422
Таджик ССР	1034	1032	1484		1981	2579	2900	3194	3806	4807	5112	5358
Армян ССР	1000	881	1282		1763	2194	2492	2672	3037	3412	3283	3376
Туркмен ССР	1042	998	1252		1516	1914	2159	2364	2765	3361	3534	3576
Эстони ССР			1052		1197	1285	1356	1405	1465	1556	1573	1582
СССР	159200	147028	190678	178500	208827	231868	241720	248626	262085	281689	286717	289943

Ӳкерчĕк:Население республик Советского Союза.png

Республикăсенчи халăх

Кун-çулĕ

СССР арканса кайни çинчен 1991 çулхи раштавăн 8-мĕшĕнче пĕлтернĕ. Вăл кунах Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвне (ППП) йĕркеленĕ. 1991 çулхи раштавăн 25-26-мĕшĕсенче вара СССРа тĕнче правиллĕ субьект шайĕнчен кăларнă. Унăн прависем Раççей патшалăхне куçнă.

Вăрçă умĕнхи тапхăр (1923—1941)

1924 çулхи 50 пус тата кĕмĕл тенкĕ

Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи (1941—1945)

Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи вăхăтĕнчи Совет «Ни шагу назад!» маркки

vera kobalniak and 32000 riga request documentation of citizenship

Совет Союзĕн Паттăрĕсем

• Коккинаки Владимир Константинович — авиаци генерал-майорĕ.

ССРП çинчен юрăсем

• Back In The U.S.S.R. The Beatles
• Сделан в СССР Олег Газманов
• Широка страна моя родная
• С чего начинается Родина Марк Бернес
• Советская Москва Любэ
• Мой адрес Советский союз ВИА «Самоцветы»
• Рождённый в СССР DDT
• Очень хочется в Советский Союз 2010 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче архивланӑ. Ундервуд

Çавăн пекех

• Советсем
• Раççей территори экспансийĕ
• ССРП чĕлхисем
• ССРП республикисен йышĕ
• ССРП дипломати хутшăнăвĕсем
• Суверенитет Патшалăхĕсен Пĕрлешĕвĕ
• Советологи
• Постсовет территорийĕ
• Совет çынни
• Совет паспорчĕ
• ССР Пĕрлешĕвне упрас пĕтĕм Пĕрлешӳри референдум
• Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ
• ССРП пирки ностальжи

Каçăсем

• Советский союз: счастливая нация 2018 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗнче архивланӑ. СССР пурнăçĕ пирки ностальжи сайчĕ

Раççей Федерацийĕ Раççей Федерацийĕ Раççей кун-çулĕ
	Авалхи славянсем, руссем IX ĕмĕр Киев Руçĕ 862—1242 Вырăс кнеçлĕхĕсем XII—XVI: • Новгород республики 1136—1478 • Улатимĕр кнеçлĕхĕ 1157—1363 • Литва, Вырăс, Жемойта тата урăххисем 1236—1569 Мускав кнеçлĕхĕ 1263—1478 Вырăс патшалăхĕ 1478—1721 Раҫҫей империйӗ 1721—1917  Раççей республики 1917 • Совет Раççейĕ 1917—1922 • Альтернативлă йĕркелӳсем 1917—1924 Совет Союзĕ 1922—1991 Раççей Федерацийĕ 1991 çултанпа Ертӳçисем | Хронологи | Экспанси Пĕрлешĕвĕ: XIV—XVI ĕмĕрсем | 1922 Аркану: XII ĕмĕр | 1917 | 1991 Проект | Портал | Категори

• ССРП Конституцийĕ:
  • 1924 г.
  • 1936 г.
  • 1977 г.
• Преимущества и недостатки СССР
• Сайт про СССР — USSR.KM.RU 2009 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ.
• Правители России и Советского Союза, биографическо-хронологический справочник 2020 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 4-мӗшӗнче архивланӑ.
• Совет мусăкĕ
• SouzInfo — библиотека политической литературы и аудиодокументы
• Новейшая история моими глазами
• Карты СССР
• Юрий Семёнов. «Россия: что с ней случилось в XX веке»
• «Посторонние заметки» (автор неизвестен) 2013 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ.
• Боффа, Джузеппе. «От СССР к России. История неоконченного кризиса. 1964—1994»
• Лорен Грэхэм. «Естествознание, философия и науки о человеческом поведении в Советском Союзе»
• Подборка статей и книг на сайте журнала «Скепсис»
• Сюжет программы "Взгляд" о коррупции в СССР
  • История СССР (1917—1991)
  • История Советской России 20-х гг.
• RussGUS 2008 ҫулхи Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче архивланӑ. это региональная научная база данных, содержащая библиографические сведения о вышедшей на немецком языке литературе, имеющей отношение к России, СССР и постсоветским странам
• Автономные советские социалистические республики и автономные области 2009 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 4-мӗшӗнче архивланӑ. статья МСЭ 1931 г.
• Блог про вещи и быт СССР, неповторимость стиля и практичность
• СССР: 20-мĕш 30-мĕш çулсем
• СССР хыпарсемпе пулăмсенче
• Совет Союзĕн тата ютçĕр хулисен 1940-мĕш - 1980-мĕш çулсенчи фоторафисем 2013 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче архивланӑ.
• СССР, чикӗ, республика тата СССР территорийӗ

Unione Sovietica.