Рений

**Элементсен периодла тытăмĕ**
H																	He
Li	Be											B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg											Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca	Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr	Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	*	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	**	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og

	*	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu
	**	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr

Рени (Re)
Атом номерĕ	75
Ансат япалалăхăн курăмĕ	Çутă кĕмĕл тĕслĕ металл
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	186.207 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	137 пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	759.1(7.87) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[Xe] 4f¹⁴ 5d⁵ 6s²
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	128 пм
Ион радиусĕ	(+7e) 53 (+4e) 72 пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	1.9
Электрод потенциалĕ	Re←Re³⁺ -0.30В
Оксидлав капашĕсем	5, 4, 3, 2, -1
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	21.02 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	0.138^[1] Дж/(K ·моль)
Ăшăяраслăх	48.0 Вт/(м ·K)
Шăрану температури	3453 K
Шăраннин пайлавла ăшши	34 кДж/моль
Вĕрев температури	5900 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	704 кДж/моль
Моль калăпăшĕ	8.85 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	гексагоналлă
Решетке периочĕ	2.760 Å
c/a танлашăнни	1.615
Дебай температури	416.00 K

Re	75
186.207
[Xe] 4f¹⁴ 5d⁵ 6s²
Рени

Рени - Re — (лат. Rhenium) Элементсен периодикăллă системин 75-мĕш хими элеменчĕ.

Истори

Д. И. Менделеев элементсен периодикăллă системипе килĕшӳллĕн Рени пулассине, ун химипе физика пахалăхĕсене, каласа хунă («двимарганец»)^[2]. Элемента 1925-мĕш çулта нимĕç химикĕсем Ида тата Вальтер Ноддаксем Siemens & Halske компанин лабораториче тĕпчевсем тунă чухне тупнă. Вĕсем плтина рудипе колумбитра, каярах гадолинитпа молибденитра тупаççĕ. ^[3] 1928-мĕш çулта вĕсем 600 кг молибденитран 1 г рени уйăрма пултарнă. ^[4] Элемента Рейн провинцине (Ида Нодакăн тăван енне) халаласа ятне панă.

Рени геохимийĕ

Çĕр хуппиничи чи сахал элементсенчен пĕри. Кларкĕ 10⁻³ г/т. Геохими пахалăхĕсем периодика таблицири кӳршĕсем, анлăрах сарăлнă молибденпа вольфрам евĕрлĕ. Вĕсен минералĕсенче питĕ сахал сайра тĕл пулать. Хăшпĕр управсенчи молибден рудисем - ренин тĕп çăлкуçĕсем, вĕсен унта молибденпа çула май кăлараççĕ. Питĕ сайра тĕл пулнă Казахстанри Жезказган хули патĕнче тупнă джезказганит (CuReS₄) минералта тĕл пулать. Рени сахал шайра тата колумбит, колчедан^[5], циркон сайра çĕр элеменчĕсен минералĕсенче ^[6] тĕл пулать. Раççейре экономикăлла тупăшлă пĕртен пĕр вырăн пур, унта 10-15 тонна яхăн рени пур. Ана 1992-мĕш çулта Итуруп утравĕ (Курил утравĕсем) Кудрявый (вулкан) патĕнче тупнă. ^[7]. Унта рени рениит ReS₂ пек тĕл пулать (чĕнтĕр тытăмĕ молибденит евĕр).

Тĕнчере рени кăларни

Молибденит

Рени таса метал пек тел пулмасть. Молибденитра 0.2% таран тĕл пулать^[8]

2006-мĕш çулта тĕнчипе 40 тонна яхăн кăларнă. Чи нумай кăлараканни Чилири Molymet компани ^[9] ^[10].

Хакĕ

Рени- хаклă металл. Хакĕ тасалăхĕпе тачă çыхăннă. Ренин 1 кг 1000 -тен 10 000 доллар таран тăрать ^[11] ^[12].MinorMetal prices. minormetals.com. Тĕрĕсленĕ 17 Нарӑс уйӑхӗн 2008.</ref>^[13]

Тупăçлани

Аммони перрениачĕ

Рени металне аммони перрениатне водородпа хĕртсе туса илеççĕ.

^[14]

2 NH₄ReO₄ + 7 H₂ → 2 Re + 8 H₂O + 2 NH₃

Усă курни

Пысăк ирĕлӳ температури, химилле тĕреклĕх, катализ пахалăхĕсем (платиноидсене çывăх) пуррипе рение усă кураççĕ.

Ренине çак япаласене тума усă кураççĕ:

тетраэтилсвинец хушмасăр тăвакан бензин тумалли платинорени катализаторĕсем;
2200 °C градус таран виçме пултаракан вольфрам-рени термопарасем.
вольфрам тата молибден шăранчăкĕсенче. Рени хушни çирĕплĕхĕпе пластичностьне пĕр вăхăтрах ӳстерет.
масс-спектрометрсенче тат ионн манометрсенче хĕрекен çип.
рективлă двигательсенче. Никĕль рени шăранчăкĕсенченгазтурбина двигательсен лопаткисене ăсталаççĕ^[15].

Тата ренирен хăйне хăй тасалакан электричество контакчĕсе тăваççĕ.

¹⁸⁸Re тата ¹⁸⁶Re радиохастар изотопсем ӳпке ракне сыватма усă кураççĕ. Иккĕшĕ ӳте пĕр тарăнăшне кĕреççĕ (5 мм ¹⁸⁶Re тата 11 мм ¹⁸⁸Re), анчах ¹⁸⁶Re çурма аркану тапхăрĕ пысăкрах (90 сехет 17 хирĕç).^[16]^[17] Технеципе химилле пахалăхĕсем пĕр пекрех пулнипе рение радиофармакологиче технеци çыхăнăвĕсене кĕртеççĕ, мĕншĕн тесен технецин çурма аркану тапхăрĕ питĕ пĕчĕк. ^[16]^[18]

Рени изотопĕсем

Тĕп статья: Рени изотопĕсем

Ренин çутçанталăкри хутăшĕнче арканман ¹⁸⁵Re 37.4% тата радиохастар, пысăк çурма аркану тапхăрлă (10¹⁰ çул яхăн) ¹⁸⁷Re 62.6%.^[19]^[20] ¹⁸⁷Re бета-арканăвне рени-осми меслечĕпе рудасен ӳсĕмне тĕпчеме усă кураççĕ. Çак арканун хăваче 2,6 кэВ пĕтĕм пĕлнĕ радиониуклидсен хушшинчи чи пĕчĕкисенчен пĕри. Унсăр пуçне искуствелла тунă тата 27 радиохастар изотоп пулни паллă. ^[21]

Асăрхатарусем

^ Редкол.:Зефиров Н. С. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т.. — Советская энциклопедия. — Т. 4. — 20 000 экз. — ISBN 5-85270-039-8
^ Moseley, Henry (1914). «High Frequency Spectra of the Elements, Part II». Philosophical Magazine: 703–713.
^ Noddack, W. (1925). «Die Ekamangane». Naturwissenschaften 13 (26): 567–574. DOI:10.1007/BF01558746.
^ Noddack, W. (1929). «Die Herstellung von einem Gram Rhenium» (German). Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 183 (1): 353–375. DOI:10.1002/zaac.19291830126.
^ О редких и рассеянных элементах
^ Рений на сайте XuMuk.ru
^ Федеральное агентство лесного хозяйства министерства природных ресурсов Российской Федерации(ĕçлемен каçă)
^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок Woolf не указан текст
^ metaltorg.ru Проблемы мирового рынка рения. — metaltorg.ru.
^ Anderson, Steve T 2005 Minerals Yearbook: Chile (PDF). United States Geological Survey. Тĕрĕсленĕ 26 Юпа уйӑхӗн 2008.
^ Рений — металл XXI века 2012 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗнче архивланӑ.
^ Цены российского рынка на металлы и сырье
^ Harvey, Jan Analysis: Super hot metal rhenium may reach "platinum prices". Reuters India (2008-07-10). Тĕрĕсленĕ 26 Юпа уйӑхӗн 2008.
^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок patnaik не указан текст
^ Каблов Е. Н., Толораия В. Н., Орехов Н. Г. Монокристаллические никелевые ренийсодержащие сплавы для турбинных лопаток ГТД.
^ ¹^тата² Dilworth, Jonathan R. (1998). «The biomedical chemistry of technetium and rhenium». Chemical Society Reviews 27: 43–55. DOI:10.1039/a827043z.
^ The Tungsten-188 and Rhenium-188 Generator Information. Oak Ridge National Laboratory (2005). çăлкуçран архивланă 9 Кӑрлач уйӑхӗн 2008. Тĕрĕсленĕ 3 Нарӑс уйӑхӗн 2008.
^ Colton, R. (1962). «An outline of technetium chemistry». Quarterly Reviews Chemical Society 16: 299–315. DOI:10.1039/QR9621600299.
^ Johnson, Bill How to Change Nuclear Decay Rates (1993). Тĕрĕсленĕ 21 Нарӑс уйӑхӗн 2009.
^ Bosch (1996). «Observation of bound-state β– decay of fully ionized ¹⁸⁷Re:¹⁸⁷Re-¹⁸⁷Os Cosmochronometry». Physical Review Letters 77 (26): 5190–5193. DOI:10.1103/PhysRevLett.77.5190. PMID 10062738.
^ Georges, Audi (2003). «The NUBASE Evaluation of Nuclear and Decay Properties». Nuclear Physics A 729: 3–128. DOI:10.1016/j.nuclphysa.2003.11.001.

Каçăсем

	Рений Викиампарта^?

Рени Webelements сайтра
Рени хими элеменчĕсен вулавăшĕнче 2013 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче архивланӑ.
Цены на рений (сайт на англ. языке) 2012 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ.
Переработка рения — Toma Group (акăлч.) 2013 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче архивланӑ.
Сведения о химическом элементе «рений» (Большая советская энциклопедия, 1970 г.) на Химическом портале ChemPort.Ru

Шаблон:Chem-element-stub

[ХЭ-1] Редкол.:Зефиров Н. С. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т.. — Советская энциклопедия. — Т. 4. — 20 000 экз. — ISBN 5-85270-039-8

[2] Moseley, Henry (1914). «High Frequency Spectra of the Elements, Part II». Philosophical Magazine: 703–713.

[Ekamangane-3] Noddack, W. (1925). «Die Ekamangane». Naturwissenschaften 13 (26): 567–574. DOI:10.1007/BF01558746.

[1g-4] Noddack, W. (1929). «Die Herstellung von einem Gram Rhenium» (German). Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 183 (1): 353–375. DOI:10.1002/zaac.19291830126.

[5] О редких и рассеянных элементах

[6] Рений на сайте XuMuk.ru

[7] Федеральное агентство лесного хозяйства министерства природных ресурсов Российской Федерации(ĕçлемен каçă)

[Woolf-8] Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок Woolf не указан текст

[R-9] metaltorg.ru Проблемы мирового рынка рения. — metaltorg.ru.

[10] Anderson, Steve T 2005 Minerals Yearbook: Chile (PDF). United States Geological Survey. Тĕрĕсленĕ 26 Юпа уйӑхӗн 2008.

[11] Рений — металл XXI века 2012 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗнче архивланӑ.

[12] Цены российского рынка на металлы и сырье

[13] Harvey, Jan Analysis: Super hot metal rhenium may reach "platinum prices". Reuters India (2008-07-10). Тĕрĕсленĕ 26 Юпа уйӑхӗн 2008.

[patnaik-14] Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок patnaik не указан текст

[Kablov-15] Каблов Е. Н., Толораия В. Н., Орехов Н. Г. Монокристаллические никелевые ренийсодержащие сплавы для турбинных лопаток ГТД.

[Dilw-16] ¹^тата² Dilworth, Jonathan R. (1998). «The biomedical chemistry of technetium and rhenium». Chemical Society Reviews 27: 43–55. DOI:10.1039/a827043z.

[17] The Tungsten-188 and Rhenium-188 Generator Information. Oak Ridge National Laboratory (2005). çăлкуçран архивланă 9 Кӑрлач уйӑхӗн 2008. Тĕрĕсленĕ 3 Нарӑс уйӑхӗн 2008.

[18] Colton, R. (1962). «An outline of technetium chemistry». Quarterly Reviews Chemical Society 16: 299–315. DOI:10.1039/QR9621600299.

[19] Johnson, Bill How to Change Nuclear Decay Rates (1993). Тĕрĕсленĕ 21 Нарӑс уйӑхӗн 2009.

[Bosch1996-20] Bosch (1996). «Observation of bound-state β– decay of fully ionized ¹⁸⁷Re:¹⁸⁷Re-¹⁸⁷Os Cosmochronometry». Physical Review Letters 77 (26): 5190–5193. DOI:10.1103/PhysRevLett.77.5190. PMID 10062738.

[Audi-21] Georges, Audi (2003). «The NUBASE Evaluation of Nuclear and Decay Properties». Nuclear Physics A 729: 3–128. DOI:10.1016/j.nuclphysa.2003.11.001.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]