Маркăмăш
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сĕлтĕ металлĕсем | Сĕлтĕ çĕр металлĕсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çăмăл металсем | Çурри металсем | Сипетлĕ газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Маркăмăш (As) | |
---|---|
Атом номерĕ | 33 |
Ахаль япалалăхăн тĕсĕ | ![]() |
Атом пахалăхĕсем | |
Атом масси (моль масси) |
74.92159 а. е. м. (г/моль) |
Атом радиусĕ | 139 пм |
Ионизаци хăвачĕ (пĕрремĕш электрон) |
946.2(9.81) кДж/моль (эВ) |
Электрон конфигурацийĕ | [Ar] 3d10 4s2 4p3 |
Хими пахалăхĕсем | |
Ковалент радиусĕ | 120 пм |
Ион радиусĕ | (+5e)46 (-3e)222 пм |
Электроçуклăх (Полинг шучĕпе) |
2.18 |
Электрод потенциалĕ | 0 |
Йӳçĕклев степенĕсем | 5, 3, -3 |
Ахаль япалалăх термодинамика пахалăхĕсем | |
Тачăлăхĕ | 5.73 (grey arsenic) г/см³ |
Ăшă удель калăпăшĕ | 0.328[1] Дж/(K·моль) |
Теплопроводность | (50.2) Вт/(м·K) |
Ирĕлӳ температури | 1090 K |
Ирĕлӳ ăшăлăхĕ | n/a кДж/моль |
Вĕрев температури | 876 K |
Пăслав ăшăлăхĕ | 32.4 кДж/моль |
Моль калăпăшĕ | 13.1 см³/моль |
Ахаль япалалăх кристалл чĕнтĕрĕ | |
Чĕнтĕр тытăмĕ | тригоналлă |
Чĕнтĕр тапхăрĕ | 4.130 Å |
c/a танлашăнни | 2.805 |
Дебай температури | 285.00 K |
As | 33 |
74,92 | |
[Ar] 3d10 4s2 4p31 | |
Маркăмăш |
Маркăмăш — Элементсен периодикăллă системин 33-мĕш хими элеменчĕ.
Ячĕ пулниТӳрлет
Вырăс чĕлхинчи маркăмăш ячĕ (мышьяк) шăшисемпе йĕкехӳресене пĕтерме усă курнипе çыхăннă. Грек сăмахĕ ἀρσενικόν персен زرنيخ (zarnik) — «сарă аурипигмент» тенине пĕлтерет. Халăх этимологийĕ ав.гр. ἀρσενικός — арçынăн сăмах патне илсе каять[2].
ИзотопĕсемТӳрлет
Биологи ролĕТӳрлет
Маркăмăшпа ун пĕтĕм çыхăнăвĕ наркăмăшлă. Нумай наркăмăш организăма лексен хăстарать, чĕкĕртет, хырăм ыратать, тĕп нерв системи пусăрăнать. Калифорнири Моно кӳллинче GFAJ-1 бактери тупнă. Ун ДНК-инче фосфор вырăнне маркăмăш вырнаçнă. [3][4][5].
Маркăмăшпа çутçанталăка варланиТӳрлет
Раççейри Кисан облаçĕн Скопин хулинче металлурги комбиначĕ нумай çул ĕçленĕ май 1500 тонна яхăн 80% маркăмăшлă тусан евĕр каяшсем пытарнă. Çынна вĕлерме 5 мг маркăмăш çитнĕ май, могильниксенче 200 милиард вилмелли доза вырнаçнă.[6].
КаçăсемТӳрлет
АсăрхавсемТӳрлет
- ^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т.. — Советская энциклопедия. — Т. 3. — 50 000 экз. — ISBN 5—85270—039—8
- ^ Frisk H. Griechisches etymologisches Wörterbuch, Band I.
- ^ Найдена бактерия с мышьяком в ДНК (выр.). Лента.Ру (3 декабря 2010). Тĕрĕсленĕ 3 Раштав уйăхĕн 2010.
- ^ Dwayne Brown, Cathy Weselby NASA-Funded Research Discovers Life Built With Toxic Chemical (акăлч.). NASA (2 декабря 2010). Тĕрĕсленĕ 3 Раштав уйăхĕн 2010.
- ^ Alla Katsnelson {{{пуçелĕк}}}.
- ^ Свиридова Ольга. Чисто рязанское отравление (выр.) (html). Независимая газета (2005-05-16). Тĕрĕсленĕ 24 Авăн уйăхĕн 2009.
Урăх чĕлхе уйрăмĕнче туллирех статья пур Arsen(ним.) Çак статьяна куçарса эсир проекта пулăшма пултаратăр.
|