Кăмрăкамăш

Элементсен тапхăр системи H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕ металлĕсем	Сĕлтĕ çĕр металлĕсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Çурри металсем	Сипетлĕ газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Кăмрăк/ Carboneum (С)
Атом номерĕ	6
Ахаль япалалăхăн тĕсĕ	хура (графит), е витĕр курăнакан (кевер чул)
Атом пахалăхĕсем
Атом масси (моль масси)	12,011 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	91 пм
Ионизаци хăвачĕ (пĕрремĕш электрон)	1085,7 (11,25) кДж/моль (эВ)
Электрон конфигурацийĕ	[He] 2s2 2p2
Хими пахалăхĕсем
Ковалент радиусĕ	77 пм
Ион радиусĕ	16 (+4e) 260 (-4e) пм
Электроçуклăх (Полинг шучĕпе)	2,55
Электрод потенциалĕ
Йӳçĕклев степенĕсем	-4, -2, 2, 4
Ахаль япалалăх термодинамика пахалăхĕсем
Тачăлăхĕ	2,25 (графит) г/см³
Ăшă удель калăпăшĕ	8,54 (графит) Дж/(K·моль)
Теплопроводность	1,59 Вт/(м·K)
Ирĕлӳ температури	3 820 K
Ирĕлӳ ăшăлăхĕ	кДж/моль
Вĕрев температури	5 100 K
Пăслав ăшăлăхĕ	Теплота испарения кДж/моль
Моль калăпăшĕ	5,3 см³/моль
Ахаль япалалăх кристалл чĕнтĕрĕ
Чĕнтĕр тытăмĕ	гексагоналлă (графит), кубла (кĕвер чул)
Чĕнтĕр тапхăрĕ	на Å
c/a танлашăнни	2,73 (графит)
Дебай температури	1860 (кĕвер чул) K

C	6
12,011
[[He] 2s2 2p2
Кăмрăк

Кăмрăк — периодикăллă системăри 6 атом номерлĕ хими элеменчĕ, C (лат. Carboneum) символпа палăртаççĕ.

Кăмрăк çинче метал пулмасан та ток çӳреть.

Истори

Йывăç кăмрăкĕ мĕн авалтанах металсем шăратма усă курнă. Кăмрăкăн аллотропи модификацисем: кĕвер чулпа графит çынсене тахçанах паллă. Кăмрăк ахаль япала пулнине А. Лавуазье 1780-мĕш çулсен вĕçĕнче кăтартнă.

Ячĕ

Çĕршывсен хушши ячĕ лат. carbō «чул кăмрăкĕ» сăмахпа çыхăннă.

Физика пахалăхесем

Кăмрăк нумай аллотропи модификацисенче тĕл пулать, вĕсен физика пахалăхĕсем вăйлă улшăнса тăраççĕ.

Кăмрăкăн Аллотропи модификацийĕсем

Кăмрăк фаза диаграмми (diamond — кĕвер чул, graphite — графит, liquid — шĕвек, vapor — газ)

Кăмрăк модификацисен схеми
a: кĕвер чул, b: графит, c: лонсдейлит
d: фуллерен — букибол C₆₀, e: фуллерен C₅₄₀, f: фуллерен C₇₀
g: аморфла кăмрăк, h: кăмрăк нанопăрăхĕсем

• графит
• кĕвер чул
• карбин
• лонсдейлит
• фуллерен
• кăмрăк нанопăрăхĕсем
• графен
• аморфла кăмрăк

  йывăç кăмрăкĕ

  техуглерод

  хăрăм

Вуламалли

1. Химия гиперкоординированного углерода, пер с англ., М., 1990.
2. Kirk — Othmer encyclopedia, 3 ed., vol.4, N.-Y., 1978, p.556-709.
3. Химия природных энергоносителей и углеродных материалов Т. В. Бухаркина, Н. Г. Дигуров
4. В.І. Саранчук, В. В. Ошовський, Г. О. Власов. Хімія і фізика горючих копалин . — Донецьк: Східний видавничий дім, 2003. ?204 с.
5. Сладков А. М., Кудрявцев Ю. П. Алмаз, графит, карбин — аллотропные формы углерода // Природа. 1969.№ 5. С.37-44.

Каçăсем

• Кăмрăк Webelements сайтра
• Кăмрăк хими элеменчĕсен вулавăшĕнче
• Кăмрăк
• Алексей Сладков кăмрăкĕ — карбин уçни
• Сладков А. М. Карбин — третья аллотропная форма углерода: Монография (под ред. Бубнов Ю. Н.)