Алманчă, AlmancăЧăваш Енĕн Патăрьел районĕнчи ял.

Алманчă Almancă
Ялав Герб
Ялав Герб
Патшалăх Раççей
Федераци субъекчĕ Чăваш Ен
Муниципаллă район Патăрьел
Ял тăрăхĕ Алманчă
Координатсем 54°59′00″ с. ш. 47°46′00″ в. д.HGЯO{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице
Пуçлăх Фомин Г.М.
Наци йышĕ чăвашсем
Вăхăт тăрăхĕ UTC+4
Телефон кочĕ +7 83532
Почтă индексĕ 429368
Автомобиль кочĕ 21, 121
ОКАТО кочĕ 97 207 802 001
Алманчă (Раççей)
Точка
Алманчă (Чăваш Ен)
Точка

Тавралăхĕ тӳрлет

Ял Шăнкăртам юханшывĕ хĕрринче вырнаçнă. Çырмана ял патĕнче пĕвеленĕ, урлă çакăнакан кĕпер хывнă. Ял патĕнче юханшыв урлă икĕ тимĕр-бетон кĕпер вырнаçнă. Ялтан кăнтăрарах вăрман кашлать. Тăпри хăйăрлă пулнăран унта нумайрах пайне хырсем йышăнаççĕ. Унсăр пуçне хурăн, ăвăс, юман, вĕрене, чăрăш ӳсет. Йыт çĕмĕрчĕ, кăпчанкă, пилеш, уртăш, шăлан, хĕрлĕ хăва, шур хăва тĕл пулать. Юханшыв хĕррине йăмрасем лартнă. Вырăн-вырăнпа шыв хĕрринче çирĕк тĕл пулать. Çĕр çырли, хура çырла, кĕтмел, пĕрлĕхен тĕл пулать. Тĕрлĕ кăмпа ӳсет.

Халăх йышĕ, ял тытăмĕ тӳрлет

Ялта вăтам шкул, ял вулавăшĕ, культура çурчĕ, фельдшер пункчĕ, халăх музейĕ, почта, перекет банкĕн 4440/023 уйрăмĕ, чиркӳ, 6 лавка, шурă арман пур.

Пĕтĕмĕшле демографи кăтартăвĕсем[1]
Пĕтĕмпе
çул 1727 1794 1869 1897 1926 1939 1979 2002 2006 2010[2]
çын 148 арçын 151 арçын
171 хĕрарăм
238 арçын
229 хĕрарăм
387 арçын
402 хĕрарăм
446 арçын
524 хĕрарăм
586 арçын
680 хĕрарăм
507 арçын
638 хĕрарăм
492 арçын
533 хĕрарăм
1025 463 арçын
488 хĕрарăм

Урамсем тӳрлет

  1. А.Г.Хитров урамĕ;
  2. Гагарин пралукĕ;
  3. К.Иванов урамĕ
  4. Ленина урамĕ - Çӳлтикас;
  5. Николаев пралукĕ;
  6. Вăрманхĕрри урам;
  7. Совет урамĕ - Аялтикас;
  8. Суворов пралукĕ;
  9. Тĕп урам;
  10. Чапаев урамĕ - Храхкас;
  11. Шкул урамĕ;
  12. Ырлăх урамĕ

Кун-çулĕ тӳрлет

 
60-мĕш çулсенче волейбол выляççĕ

Яла халĕ Красноармейски районне кĕрекен Алманч ялĕнчен тухнă çынсем никĕсленĕ. Халапсем тăрах вĕсене Айтар, Турай тата Суйкан ятсемпе чĕннĕ. Вĕсем виçĕ ывăл пулнă.

XVII ĕмĕр тӳрлет

Пĕр архив хутĕнче Шупашкарти çарпуçĕ В. Н. Пушкин 1636 çулхи авăн уйăхĕн 1-мĕшĕнче Шупашкар уесĕнчи Кĕнер вулăсĕнчи Кушак Пигеевне тата унăн юлташĕсене çак вырăнти çĕрсене уйăрса пани çинчен çырни пур. Ку çĕрсем вăл вăхăтра пушă выртнă.

XVII ĕмĕр вĕçĕнче ялта 35 кил пулнă.

XVIII ĕмĕр тӳрлет

XVIII ĕмĕрĕн 50-60-мĕш çулĕсенче ял çыннисен пĕр ушкăнĕ хальхи Самар облаçĕнчи Мака Таяпине куçса кайнă [3]

XIX ĕмĕр тӳрлет

XIX ĕмĕр пуçламăшĕнче ялта 55 кил пулнă, 151 арçын, 171 хĕрарăм пурăннă. XIX ĕмĕр варринче ялта 50 кил пулнă, вĕсенче 222 арçын, 221 хĕрарăм пурăннă[4].

XX ĕмĕр тӳрлет

XX ĕмĕр пуçламăшĕ тĕлне ялта 154 килте 475 арçын, 468 хĕрарăм пурăннă. Граждан вăрçи вăхăтĕнче Шурă çар ялта пĕр кун хушши тăнă. Пĕр кун Патăръелнелле кайнă, тепĕр кун, Крепков отрячĕпе çапăçнă хыççăн каялла Пăва хулинелле кайнă.

Вăрçа 218 çын тухса кайнă, çурри ытла каялла таврăнайман. Паттăрсене асăнса ялти клуб умĕнче палăк çĕкленĕ.

Ялта маларах юханшыв тăрăх тăсăлнă икĕ урам пулнă, пĕр кил пуçне 40 сотка çĕр тивнĕ. 1960-мĕш çулсенче 25-шар сотка анчах хăварнă. Çав каснă çĕрсем çине малтан колхоз усă курнă, каярахпа уйрăм çынсене çурт лартма уйăрса панă. Çавăнтанпа ялта пралуксенче те çуртсем лартма тытăннă.

Яла электричество 1967 çулта, асфальтлă çул 1973 çулта, газ пăрăхĕ 2003 çулта çитнĕ.

Ку ял çыннисем Улатăр районĕнчи Суйкăн ялне никĕсленĕ. 1928 çулта 8 çемье Хырла юханшывĕ хĕрринче Ырлăх ялĕ никĕсленĕ.

Малтан Пăва уесне кĕнĕ. 1920 çулхи çĕртме уйăхĕн 25 хыççăн Пăва кантонне кĕртнĕ. 1921 çулхи чӳк уйăхĕн 17-пе 1927 çулчен Патăръел уесне кĕнĕ. 1918-мĕш çулччен Тимпаел вулăсне кĕнĕ, кайран Шăмалак вулăсне кĕме пуçланă.

1927 çулхи юпа уйăхĕн 1 Мăн Патăръел районне кĕнĕ. 1935 çулхи çу уйăхĕн 19 хыççăн Патăръел районне, 1939 çулхи нарăс уйăхĕн 22 хыççăн Чкаловски районне, 1957 çулхи чӳк уйăхĕн 20 хыççăн хальхи вăхăт таран Патăръел районне кĕрет[5].

XXI ĕмĕр тӳрлет

Паллă çынсем тӳрлет

Фотопухăм тӳрлет

Асăрхавсем тӳрлет

  1. ^ Чăваш энциклопедийĕ
  2. ^ Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, населенных пунктов Чувашской Республики по итогам Всероссийской переписи населения 2010 года. Стат. сборник / Чувашстат - Чебоксары, 2012 – 82 с.
  3. ^ Чăваш энциклопедийĕ
  4. ^ Симбирская губерния 1859 г. Артемьев А. И.(ĕçлемен каçă)
  5. ^ Чăваш Ен пурăнан вырăнсем(ĕçлемен каçă)

Вуламалли тӳрлет

И.М.Матросов, С.Я.Карягин, А.И.Мефодьев Батыревская энциклопедия..

Каçăсем тӳрлет