Географилле координат
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Координатсем (пĕлтерĕшсем) пăхăр.Географилле координатсем — чакăл йĕрĕн тайăлăвне шута илмен чухнехи геодезилле тата астрономилле координатсен пĕтемлетÿлле ăнлавĕ[1]. Урăхла каласан, географилле координатсене палăртнă чухне Çĕр кĕлеткине чăмăр (сфера) тесе шутлаççĕ.
Географилле координатсем хăйсем уйрăм пăнчăн Çĕр çийĕ çинчи е, анлăрах пăхсан, географилле йăлхахри вырăнне палăртаççĕ. Кунта сферăлла координатсен принципĕ вăйра тăрать. Çакăн аналогийĕпех ытти планетăсем çинчи тата тÿпе сфери çинчи координтсен тытăмне те йĕркелеççĕ[2].
Ан
тӳрлетАн — хăшпĕр сферăлла координатсен тытăмĕнче усă куракан координат. Çĕр тата тÿпери ытти ĕскерсен, çавăн пекех тӳпе сфери çийĕнчи пăнчăсен вырăнне, ытти координатсемепе пĕрле, палăртать (эклиптикăлла ан, галактикăлла ан тенисене те пăхăр)[3].
Тăрăх
тӳрлетÇӳллĕш
тӳрлет
Тĕрĕссипе каласан, виççĕмĕш координат вырăнне пуçлавран (сфера варринчен) илнĕ тăршшĕне те илме пулать. Анчах та ку географилле йăлхахшăн меллĕ мар. Çавăнпа та географире тинĕс шайĕ тĕлĕнчи çÿллĕш тенипе усă кураççĕ.
Каçăсем
тӳрлет- Географические координаты всех городов на Земле(акăлч.)
- Географические координаты населённых пунктов Земли (2)(акăлч.)
- Пересчет координат из градусов в градусы/минуты, в градусы/минуты/секунды и обратно 2015 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.
Асăрхавсем
тӳрлет- ^ ГОСТ 22268-76 «Геодезия. Термины и определения»
- ^ Геоцентрические координаты // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
- ^ Широта — статья из Большой советской энциклопедии (3-е издание). Михайлов А. А.