Çирĕклĕ Тук

Çирĕклĕ Тук
Ялав	Герб
Патшалăх	Раççей
Федераци субъекчĕ	Ăренпур облаçĕ
Муниципаллă район	Грачёвка
Ял тăрăхĕ	Çирĕклĕ Тук
Координатсем	52°57′15″ с. ш. 53°04′15″ в. д.HGЯO{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице
Шалти пайлану	урамсем
Пуçлăх	Рыбаков Николай Алексеевич
Ял	Ял
Наци йышĕ	чăвашсем
Конфесси йышĕ	православсем
Этнохороним	çирĕклĕтуксем
Вăхăт тăрăхĕ	UTC+6
Телефон кочĕ	+7 +7 353 44
Почтă индексĕ	461818
Автомобиль кочĕ	56
ОКАТО кочĕ	53 215 804 001

Çирĕклĕ Тук (выр. Верхнеигнашкино) — Ăренпур облаçĕн Грачёвка районĕнчи ял. Чăвашсем пурăнаççĕ. Тук шывĕн сыолтăм çыранĕнче вырнаçнă. Юханшывăн тепĕр енче — Вырăс Çирĕклĕ Тук ялĕ.

Тавралăх

В.З.Паймен çырнă "Кĕпер" романта сăнарланна Чулçырмана авторшăн тăван Çирĕклĕ Тук ялĕнчен ӳкерсе илнĕ. Акă çавăнтан илнĕ пĕр татăк^[1]:

Чулçырма Тук ятлă чылай пысăк юханшыв çинче ларать. Тук шывĕ ытти юханшывран юласшăн мар. Унăн сылтăм енĕ — çыранĕ — сăртлă, сулахай енĕ — катари Урал тăвĕсен кĕçĕн юппи. Тук сăртлăх çумĕпе йăпшăнса юхать, анчах вырăнĕ-вырăнĕпе вăл, темиçе çухрăм аяккалла пăрăнса, вăрман, улăх е шурлăх валли ирĕк вырăн хăварать. Хушăран ту йăранĕпе юханшыв хушшинче тăваткалрах тӳрем лаптăксем тĕл пулкалаççĕ. Чулçырма çавăн пек лаптăк çине килсе ларнă. Малтан куçса килекенсемшĕн лаптăкĕ тăвăр пулман. Тĕрлĕ хуралтăсем валли те, пахча е анкарти валли те вы-рăн çителĕклĕ пек курăннă. Анчах ялĕ ӳснĕçем ӳснĕ. Анкартисем сăрт çине куçнă, улма пахчисем — хире. Халь ĕнтĕ кунта ялăн малалла ӳсме — сарăлма вырăн çукпа пĕрех. Кăнтăр енчен Тук çыранĕ — чăнкă çыран — чарса тăрать, çурçĕр енчен — сăртлăх, тухăç енчен шурлăх та ейӳ çаранĕ, анăçран — ейӳ вăрманĕ. Çитменнине, çак пысăк мар лаптăка пĕчĕк юхан çырман тарăн варĕ çурмалла çурнă.

Ял тытăмĕ, халăх йышĕ

2010-мĕш çулта 535 çын пурăннă. Мĕнпурĕ ялта 11 урам. Вĕсен вырăсла ячĕсем: улица Иванова-Паймена, улица Молодежная, улица Московская, улица Набережная, улица Новая, улица Подгорная, улица Пролетарская, улица Просторная, улица Садовая, улица Советская, улица Степная. Хăшпĕр урамсен чăвашла ячĕсем паллă. "Улица Иванова-Паймена", паллах, Паймен урамĕ пулать. "Улица Московская" — Малтикас. " Улица Подгорная" — Ту айкки. "Улица Советская" — Тӳрурам. "Улица Набережная" — Шалтикас. "Улица Садовая" — Кившурлăх.

Истори

Вырăнти В.З.Иванов-Паймен ячĕллĕ шкул сайтĕнчен^[2]:

Ҫӑлкуҫри текст(выр.)

По словам старожилов села Игнашкино, Яшкино, Пронькино основано беглыми братьями — чувашами Игнатом, Яковым и Прокопом, пришедшими в наши места еще в начале 18 века, в 1709 году. В 2009 году нашему селу исполнилось 300 лет. Наше село старше Бузулука на 27 лет, а Оренбурга — на 34 года.
Прошло 300 лет с тех пор, как появились на берегах Тока землянки и курные избенки первых поселенцев. Возникает вопрос, почему предки покинули родные места (Чувашию, ныне Чувашскую республику) и переселились в такую даль — оренбургские степи. Видимо, не от хорошей жизни — малоземелье, гнет царских чиновников, нищета. Они, видимо, искали места, где можно были жить свободно, вольно, в лучших условиях.
Позже по имени основателя Игната названо Игнашкино. Позже через столетия к чувашам подселились русские государственные крестьяне на левом берегу Тока. До революции село было одно, не было Русскоигнашкина. Это село было самое большое в Кузьминовской волости.

<Кĕскен ăнлантарни: Вырăсла текстра Çирĕклĕ Тук 1709-мĕш çулта пуçланни пирки каланă тата революциччен Тук шывĕн суллахай çыранĕнче пурнакан вырăссем, каярахпа пырса ларнăскерсем, чăвашсемпе пĕр ял шутланнă иккен, — Вырăс Çирĕклĕ Тук пулман.>

Çирĕклĕ Тукран вырăссем пурнакан пайĕ епле тата хăçан уйрăлса тухнине çапла ăнлантарнă^[2]:

Ҫӑлкуҫри текст(выр.)

И в 1918 году Игнашкино разделилось на два села — Верхнеигнашкино и Нижнеигнашкино. Затем незадолго до Великой Отечественной войны Нижнеигнашкино переименовано в Русскоигнашкино, потому, что там подавляющее большинство населения — русские.

<Куçару: 1918-мĕш çулта унчченхи "Игнашкино" икĕ пая пайланнă: "Верхнеигнашкино" тата "Нижнеигнашкино" пулса тăнă; Аслă Атилĕх вăрçи умĕн "Нижнеигнашкино" текеннине "Русскоигнашкино" теме пуçланă.>

Çутĕç тата культура

Г.Ф.Фёдорова аса илнисенчен^[2]:

Ҫӑлкуҫри текст(выр.)

Я училась в своем родном селе, в Верхнеигнашкинской школе до 8 класса. Добрым словом всегда вспоминаю своих учителей Филиппова Л.М., Степанова Т.А, Осокина Н.А., Васильева А.В., Егорову Т.В., Куципину М.И., Ендюкову Р.И. Наша школа отапливалась кизяками, по утрам в классе было холодно сидели одетые, иногда замерзали чернила. После войны и еда то была скудная. Из дома приносили в бутылках молоко, хлеб и на большой перемене, за партами ели то, что приносили. Весной учителя выводили нас в поле на отлов сусликов и водили в лес собирать куколки вредных насекомых. Классы были большие, в каждом классе оставляли на второй год по 5-6 человек. С санитарией было плохо, всех стригли наголо, так спасались от вшей. Многие болели трахомой. Это болезнь глаз. У нас в медпункте был специалист по этой болезни, и больные дети лечились у него. Раньше учительская работа была очень уважаемая среди населения, а мы дети боготворили их труд, старались в учебе. Наши учебники все были на чувашском языке. Я начала работать учителем 1959 году, моя зарплата была 49 рублей. А после окончания педучилища добавили еще 3 рубля. Учебники тогда уже были на русском языке, но многие дети плохо знали русский язык, и мне было тяжело, приходилось повторно объяснять материал урока на чувашском языке, для тех, кто не понял. Прокудина В.Я. (из районного ОНО) всегда делала мне замечания, почему я иногда говорю на родном языке. Теперь уже другая беда – дети нашего села не знают родной чувашский язык. И когда выступающие ученики поют в группе «Шурампуç» («Рассвет»), мы пожилые зрители – улыбаемся, когда они коверкают чувашские слова, не зная их перевода на русский язык.

<Куçару: Эпĕ хамăн тăван Çирĕклĕ Тук ялĕнче 8-мĕш класс таран вĕреннĕ. Хамăн вĕрентевçĕсене (Филиппов Л.М., Степанов Т.А, Осокин Н.А., Васильев А.В., Егорова Т.В., Куципина М.И., Ендюкова Р.И.) яланах ырăпа асăнатăп. Пирĕн шкула навус кирпĕçсемпе хутса ăшăтнă, ирсерен класра сивĕ пулнă, тумтирпе ларнă, хăш чух чернил та шăннă. Вăрçă ххыççăн апат та начарччĕ. Килтен бутылкăсемпе сĕт, çăкăр илсе килнĕ те пысăк тăхтавра партăсемхушшинчех апатланнă. Çуркунне тыркассем тытма тата вăрмана сиенлĕ хурткăпшанкăсем пуçтарма илсе тухатчĕç. Классем пысăкчĕ, кашни класранах 5-6 ачана иккĕмĕш çула хăваратчĕç. Санитари тĕлĕшпе начарччĕ, пурин çӳçне те шакла кастаратчĕç пыйтăсенчен сыхланма. Чылайăш траххомпа чирлĕччĕ. Куç чирĕ. Медпунктра çав чир енĕпе специалист пурччĕ, ачасем ун патĕнче сипленнĕ. Унччен вĕрентевçĕ ĕçĕ питĕ хисеплĕ пулнă, эпир те, ачасем, вăл ĕçе турăлла курнă, вĕренме тăрăшнă. Пирĕн ввĕренткĕçсем пурте чăвашлаччĕ. Эп вĕрентевçĕ пулса 1959-мĕш çулта ĕçлеме пуçларăм, шалу 49 тенкĕ пулнă. Педагогика вĕренетĕшне пĕтерсен тата 3 тенкĕ хушрĕç. Ĕнтĕ вăл тĕлелле вырăсла вĕренткĕçсем çине куçрĕç. Анчах та чылай ача вырăсла начар пĕлетчĕ-ха, çавăнпа мана та, вĕрентекене, йывăрччĕ, нумай материала тепĕр хут чăвашла ăнлантарма тиветчĕ ăнланайманнисем валли. Районти ОНОри Прокудина В.Я. мана ачасемпе хушăран-хушă чăвашла калаçнăшăн яланах асăрхаттарусем паратчĕ. Халĕ пирĕн урăх инкек: пирĕн ялти ачасем тăван чăвашла пĕлмеççĕ. "Шурăмпуç" ушкăнри ачасем сцена çине тухсан, эпир, ватă куракансем, лешсем чăваш сăмахĕсене, вĕсен пĕлтерĕшне те пĕлмесĕр хуçкаланине кура, кулкалатпăр.>

Кăсăклă фактсем

Вăрçă хыççăнхи çулсенче шкулти вĕрентевçĕсенчен пĕри Чăваш Енрен килнĕ Куципина Мария Ивановна пулнă^[2].

Паллă çынсем тата ытти уйрăм харкамлăхсем

Иванов-Паймен Влас Захарович (1907-1973) — чăваш сăвăçи, прозăçи, журналист, тăлмач, редактор. "Кĕпер" роман авторĕ. ГУЛАГ витĕр тухнă çын.
Ефремов Николай Иванович — чылай хушă вырăнти колхоза ертсе пынă^[2].
Федорова Галина Федоровна (1942 çур.) — 1962-1984-мĕш çулсенче ялти шкула ертсе пынă.
Трофимов Александр Дмитриевич — вĕрентӳ ĕçĕн ветеранĕ.

Çавăн пекех пăхăр

Оренбург облаçĕнчи чăваш ялĕсем.

Вуламалли

Ехиванова Л.А. ВОЗРОЖДЕНИЕ ЧУВАШСКИХ ТРАДИЦИЙ И ОБЫЧАЕВ НА ПРИМЕРЕ СЕЛА ВЕРХНЕИГНАШКИНО ГРАЧЕВСКОГО РАЙОНА ОРЕНБУРГСКОЙ ОБЛАСТИ // Научное сообщество студентов XXI столетия. ГУМАНИТАРНЫЕ НАУКИ: сб. ст. по мат. XV междунар. студ. науч.-практ. конф. № 15. URL: http://sibac.info/archive/guman/9(12).pdf (дата обращения: 24.06.2017)
Иванов-Паймен В.3. Кĕпер: Роман. — Шупашкар: Чăваш кĕнеке издательстви, 1986. — 543 с.
.Гаврилова И.М. Краткая история села//Летопись с. Верхнеигнашкино. 2010.
Гаврилова И.М. «Шурампус» — это значит «Рассвет» //Призыв. — 2009. — № 20.
Иванов В.П., Николаев В.В., Димитриев В.Д. Чуваши: этническая история и традиционная культура. М.: ДИК, 2000.
Нагаева А.А. Изучаем и сохраняем историю своих сел//Призыв. — 2011. — № 20.
Попов И.В. Сохранение этноса — важная задача//Призыв. — 2007. — № 12.
Петров В.Б. Осознание своих корней//Призыв. — 2000. — № 26. — С. 4.

Асăрхавсем

Каçăсем

Читать онлайн "Кĕпер" автора Иванов-Паймен Влас Захарович - RuLit - Страница 45
Çирĕклĕ Тук. 2017 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.
Чунçÿрев -2017ç. В.Игнашкино.

Ку Ăренпур облаçĕн географипе вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

[1] Кĕпер :: Хитре ял Влас Иванов-Паймен | Роман.

[Ш-2] ¹^,²^,³^,⁴^тата⁵ МБОУ Верхнеигнашкинская СОШ им. В.З. Иванова – Паймена Грачевский район

[1]

[2]