Чулхула облаçĕ
Чулхула облаçĕ, — Раççей Федерацийĕн Европа пайĕнчи субъекчĕ. 1929 çулхи нарăсăн 14-мĕшĕнче йĕркеленĕ. Тӗп хули Чулхула хули. Атăлçи федераци тăрăхне кĕрет[1].
|
Чулхула облаçĕ | |||||
| |||||
| |||||
| Тĕп хули | Чулхула | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
76 900 км² | ||||
| Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе |
3 359 800 патнелле (2008) | ||||
| Федераци тăрăхĕ | Атăлçи федераци тăрăхĕ | ||||
| Экономика регионĕ | Атăл-Вятка районĕ | ||||
| Регион номерĕ | 52,152 | ||||
| Патшалăх чĕлхисем | вырăс | ||||
| Пуçлăх | |||||
| Министрсен кабинечĕн ертӳçи | |||||
| Патшалăх Каншĕн ертӳçи | |||||
| Гимн | Чулхула облаçĕн гимнĕ | ||||
| Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +0300 | ||||
Çурçĕр-анăçра Кострома, çурçĕр-тухăçра — Киров облаçĕсемпе, тухăçра — Мари Эл тата Чăваш Ен республикăсемпе, кăнтăрта — Мордва Республикипе, кăнтăр-анăçра — Рязань облаçĕпе, анăçра — Улатимĕр тата Иваново облаçĕсемпе чикĕ тытать.
ТавралăхĕПравить
ИсториПравить
Мезолит эпохинче Чулхула облаçĕнче Пустынь I этем тăнă тата Наумовка I, Красный Бор 5 тата ур. пурăнан вырăнсем пулнă. Бронза эпохинчи Фатьян культурин тапхăрĕнчи виле вырăнĕсене Чкаловск, Ветлуга тата Краснобаки районĕсенче чакаласа тупнă[2].
I Петĕрĕн облаç реформи хыççăн, 1708 çулта Чулхулана таврашĕнчи çĕрсемпе пĕрле Хусан кĕпĕрнине кĕртнĕ. 1714 çулта Чулхула кĕпĕрнине туса хунă.
РСФСР йышĕнче Чулхула облаçне 1929 çулхи кăрлачăн 14-мĕшĕнче йĕркелесе янă. Çав çӳлтах, утăн 15-мĕшĕнче облаçĕ Чулхула Ен ята куçарнă (1932 çулхи юпан 7-мĕшĕнче — Горький Ен тенĕ).
1936 çулхи раштавăн 5-мĕшĕнче Ене Чулхула облаçĕ (унтан Мари тата Чăваш ресубликисем уйрăлса тухнă) ята куçарнă.
1954 çулхи кăрлачăн 7-мĕшĕнче Чулхула облаçĕнчен Арзамас облаçне кăларнă. 1957 çулхи акан 23-мĕшĕнче Арзамас облаçне пăрахăçланă, территорине Чулхула облаçне тавăрнă.
1990 çулхи юпан 22-мĕшĕнче РСФСР Аслă Канашĕн Президиумĕн Хутайĕпе[3][4] облаçе вырăслаНижегородскую область ята тавăрнă.1992 çулхи акан 21-мĕшĕнче РСФСР халăх депутачĕсен съезчĕ облаçе урăх ят панине çирĕплетнĕ, РСФСР 1978 çулхи Конституцин 71 статьине улшăну кĕртнĕ, çак саккун 1992 çулхи çăвăн 16-мĕшĕнче вăя кĕнĕ[5].
1994 çулта облаç йышне Иваново облаçĕнчен Сокольски районне панă.
ХуçалăхĕПравить
ЛитератураПравить
КаçăсемПравить
- Сайт администрации Нижегородской области Архивленĕ 13 Чӳк уйӑхӗн 2015 çулта.
- Карты Нижегородской области
- Информационный портал органов государственной и муниципальной власти Нижегородской области, gu.nnov.ru
- Нижегородская область в справочнике-каталоге «Вся Россия» Архивленĕ 14 Юпа уйӑхӗн 2008 çулта.
- Из истории Нижегородского края (1917—1996 гг.)
- Перечень объектов культурного наследия (памятников истории и культуры) Нижегородской области (по состоянию на 01.01.2006)
- Климат Нижегородской области(ĕçлемен каçă)
- Люди Нижегородской области (информация о Нижегородцах, Книга Памяти Нижегородской области)
- История и география Нижегородской области
- ^ Самойлова Г.С., Горячко М.Д. и др Нижегоро́дская о́бласть / председ. Ю.С. Осипов и др., отв. ред. С.Л. Кравец. — Мăн Раççей Энциклопедийĕ (в 35 т.). — Мускав: Научное издательство «Большая российская энциклопедия», 2013. — Т. 22. Нанонаука - Николай Кавасила. — 26000 экз. — ISBN 978-5-85270-358-3
- ^ Т. Д. Николаенко. «Археологическая карта России: Нижегородская область» // Москва, 2004.
- ^ Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 22 октября 1990 года «О переименовании города Горького в город Нижний Новгород и Горьковской области в Нижегородскую область». çăлкуçран архивланă 13 Кӑрлач уйӑхӗн 2016.
- ^ Общество | Информация о Нижегородской области | История Нижегородского края | Советский период | Административно-территориальное устройство. Правительство Нижегородской области. çăлкуçран архивланă 30 Кӑрлач уйӑхӗн 2016. Тĕрĕсленĕ 13 Кӑрлач уйӑхӗн 2016.
- ^ Закон Российской Федерации от 21 апреля 1992 года № 2708-I «Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного закона) Российской Советской Федеративной Социалистической Республики» // Ведомости Съезда народных депутатов РСФСР и Верховного Совета РСФСР. — 1992. — № 20. — ст. 1084. Данный закон вступил в силу с момента опубликования в Российской газете 16 мая 1992 года.