Брянск

Брянск
Ялав	Герб
Патшалăх	Раççей
Федераци субъекчĕ	Брянск облаçĕ
Хула округĕ	Брянск
Координатсем	53°15′00″ с. ш. 34°22′00″ в. д.HGЯO{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице
Шалти пайлану	4 район
Пуçлăх	Дбар Марина Валентиновна
Никĕсленĕ	985
Пĕрремĕш асăну	1146
Малтанхи ятсем	Дебрянск
Тĕп хула	Тĕп хула
Лаптăк	186,73 çм²
Центр çӳллĕшĕ	190 м
Йышлăх	1979,39 çын/çм²
Агломераци	Брянск хула округĕ 395 574 км (2021)
Наци йышĕ	вырăссем, украинсем, те ыттисем
Этнохороним	брянсксем
Вăхăт тăрăхĕ	UTC+4
Телефон кочĕ	+7 4832
Почтă индексĕсем	241000
Автомобиль кочĕ	32
ОКАТО кочĕ	15 401
Официаллă сайчĕ	https://bga32.ru/

Брянск — Раççей хули облаç пĕлтерĕвпе, Брянск районĕн те Брянск облаçĕн администрациллĕ центрĕ. Брянск хули муниципаллă йĕркеленĕвне хула округĕ статуспе йĕркеленеть^[4].

Вăта вырăс сăртлăхĕнче, Деснан (унăн Болвара та Снежетьре юхни вырăнĕнче) çырăнĕсенче вырнаçнă. Халăх: 375 669 çын^[3].

2010 çулхи пуш уйăхĕн 25-мĕшĕнче Дмитрий Медведев РФ президенчĕн указĕпе Брянска "Хула çар чыславĕпе" ятне панă.^[5].

Хула пуçлăхĕ — Дбар Марина Валентиновна (26-мĕш авăн уйăхĕн 2019 çултан).

Этимологи

1146 çулхи Брянска (Дебрянск пекех) пĕрремĕш хут Ипатьев çулçырвĕнче асăнаççĕ^[6]. Хула ячĕ авалхи вырăсла Дьбряньскъ сăмахран пулчĕ, Дьбряньскъ дьбрь сăмахран пулчĕ. Авалхи вырăс сăмахĕ дьбрь/дебрь ту тайлăмĕ, ту хушăкĕ, канав, айлăм пĕлтерет^[7]^[8]^[9]^[10]^[11].

Кунçул

Петров тăвĕ çине курав

Брянскăн тĕрĕс никĕсленĕ вăхăт пĕлмен, анчах археологи даннăйĕсемпе вăл 985 çулта никĕсленĕ. 1709 çулта Киев кĕпĕрнин тытăмĕнче кĕнĕ, 1727 çулта Белгород кĕпĕрнинче панă. 1920 —1929 Брянск кĕпĕрнин центрĕ пулнă^[12], 1930 çултан Анăç облаçĕн тытăмĕнче.

1941 çулхи юпа уйăхĕн 6-мĕшĕнче нимĕç çарĕсем хулана оккупациленĕ. 1943 çулхи авăн уйăхĕн 17-мĕшĕнче совет çарĕсемпе ирĕкленĕ. Халĕ те çак кун Хула кунĕ пекех уявлать.

1944 çулхи утă уйăхĕн 5-мĕшĕнче Брянск облаçĕ йĕркеленĕ. Брянск унăн администрациллĕ центр йышăннă.

Ăстуни Брянск монети

Халăх

2002 — 431 526 çын^[13]
2010 — 415 721 çын^[14]
2023 — 375 669 çын^[3]

Администрациллĕ пайлану

Брянск 4 хула районĕ çине пайланать^[15]^[16]:

Физика географийĕ

Брянск мускаври сехет зонинче (мускав вăхăчĕ). UTC çинчен калакан вăхăта танлаштарни +3:00 танлашать^[17]. Континент климачĕ. Хĕл вăйлă сивĕсенчен пуçласа вăрăм ăшăччен пулать, çу нӳрлĕ те ăшă, анчах вăйлă шăрăх сайра пулать.

Транспорт

Брянск-пысăк чугун çул тĕвви: Мускав, Киев, Харьков, Гомель, Смоленск, Орел тата Вязьма хулисенче çулсем каяççĕ. Хулара чугун çул вокзалĕсем вырнаçнă: Брянск-Орел тата Брянск-Льгов (Брянск-I тата Брянск-II), Орджоникидзеград станцийĕ. 2013 çулхи Пуш, 26 Мускав-Брянск пуйăсĕ пуçласа кайнă. Хуларан 14 çухрăмра Брянск хулин пĕтĕм тĕнчери аэропорчĕ вырнаçнă. Брянск урлă "Дружба" нефть пăрăхĕ, Дашава-Мускав, Шебелинка-Мускав газ пăрăхĕсем выртаççĕ.

Асăрхавсем

^ База данных показателей муниципальных образований
^ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более
^ ¹^,²^тата³ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)
^ Евдокимов М.Ю Брянск (выр.). Мускав: Научное издательство «Мăн Раççей Энциклопедийĕ» (2018). Тĕрĕсленĕ 7 июня 2019.
^ Указ № 339 Президента Российской Федерации. çăлкуçран архивланă 22 Ҫӗртме уйӑхӗн 2011.
^ Тихомиров М. Н. - Древнерусские города[1]1956 ç. М.
^ Брянск // Этимологический словарь русского языка = Russisches etymologisches Wörterbuch : в 4 т. / авт.-сост. М. Фасмер ; пер. с нем. и доп. чл.‑кор. АН СССР О. Н. Трубачёва, под ред. и с предисл. проф. Б. А. Ларина [т. I. — Изд. 2-е, стер. — М. : Прогресс, 1986—1987.]
^ дебрь // Этимологический словарь русского языка = Russisches etymologisches Wörterbuch : в 4 т. / авт.-сост. М. Фасмер ; пер. с нем. и доп. чл.‑кор. АН СССР О. Н. Трубачёва, под ред. и с предисл. проф. Б. А. Ларина [т. I. — Изд. 2-е, стер. — М. : Прогресс, 1986—1987.]
^ Словарь русского языка XI—XVII вв. / АН СССР, ИРЯ. — М.: Наука, 1977. — С. 197.
^ Срезневский И. И. Материалы для словаря древнерусского языка по письменным памятникам. — СПб., 1893. — Т. 1. А—К. — С. 788—787.
^ Никонов, 1966, с. 66
^ Брянская губерния / В. В. Крашенинников // Большая российская энциклопедия : [в 35 т. / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.]
^ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более 2022 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче архивланӑ.
^ Перепись населения 2010. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений
^ Саккун «Об административно-территориальном устройстве Брянской области».
^ Брянск облаçĕн уставĕ.
^ Федераллă саккун сехет зонисем çинчен [2]

Вуламалли

Тихомиров М. Н. "Древнерусские города" [3]1956 ç. М.
Малеванов, Николай Александрович – "Первые описания городов Брянщины (Брянск, Трубчевск, Севск)"
Кудряшов Н. – "Брянские правила"
Никонов, Владимир Андреевич – "Краткий топонимический словарь"
Пясецкий Г. – "Исторические очерки г. Брянска"

Каçăсем

Шаблон:Брянск паркĕсем

[laptok-1] База данных показателей муниципальных образований

[halohaglomeratsi2021-2] Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более

[haloh2023-3] ¹^,²^тата³ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)

[БРЭ-4] Евдокимов М.Ю Брянск (выр.). Мускав: Научное издательство «Мăн Раççей Энциклопедийĕ» (2018). Тĕрĕсленĕ 7 июня 2019.

[5] Указ № 339 Президента Российской Федерации. çăлкуçран архивланă 22 Ҫӗртме уйӑхӗн 2011.

[6] Тихомиров М. Н. - Древнерусские города[1]1956 ç. М.

[7] Брянск // Этимологический словарь русского языка = Russisches etymologisches Wörterbuch : в 4 т. / авт.-сост. М. Фасмер ; пер. с нем. и доп. чл.‑кор. АН СССР О. Н. Трубачёва, под ред. и с предисл. проф. Б. А. Ларина [т. I. — Изд. 2-е, стер. — М. : Прогресс, 1986—1987.]

[8] дебрь // Этимологический словарь русского языка = Russisches etymologisches Wörterbuch : в 4 т. / авт.-сост. М. Фасмер ; пер. с нем. и доп. чл.‑кор. АН СССР О. Н. Трубачёва, под ред. и с предисл. проф. Б. А. Ларина [т. I. — Изд. 2-е, стер. — М. : Прогресс, 1986—1987.]

[9] Словарь русского языка XI—XVII вв. / АН СССР, ИРЯ. — М.: Наука, 1977. — С. 197.

[10] Срезневский И. И. Материалы для словаря древнерусского языка по письменным памятникам. — СПб., 1893. — Т. 1. А—К. — С. 788—787.

[11] Никонов, 1966, с. 66

[PRE-12] Брянская губерния / В. В. Крашенинников // Большая российская энциклопедия : [в 35 т. / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.]

[haloh2002-13] Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более 2022 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче архивланӑ.

[haloh2010-14] Перепись населения 2010. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений

[15] Саккун «Об административно-территориальном устройстве Брянской области».

[16] Брянск облаçĕн уставĕ.

[17] Федераллă саккун сехет зонисем çинчен [2]

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]