Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Пăрçа (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Пăрçа
Пăрçа
Ăслăх классификацийĕ
Патшалăх:
Уйрăм: Покрытосеменные
Класс: Двудольные
Йĕркелĕх: Пăрçа йышшисем
Йыш: Пăрçа йышшисем
Кĕçĕн йыш: Faboideae
Триба: Vicieae
Ăрат: Пăрçа
Латинла çырни
Pisum

Пăрçа (Pisum) — унччен пăрçа йышшисен йышри (ямахатри) ӳсентăрансен речĕ шутланнă.

Пăрçа
Pisum sativum

Анчах та çав ĕлĕкхи ретри ÿсентăрансем пурте тăрна пăрçи текен рете (Láthyrus) кĕреççĕ. Çапла вара малтан асăннă рет халĕ ахаль ушкăн пек шутланать, вăл, ахăртнех, систематика тулашĕнче

Çырса кăтартни

тӳрлет
 
Пăрçа чечекĕ

Ака пăрçи (Р. sativum) — чи паллăскер тата сарăлнăскер. Унăн вăрăлăхĕ (пăрçасем) чăмăр евĕр е кăштах лапчăк, анчах та кĕтеслĕ мар, чечекĕсем ялан тенĕ пекех шурă, шупка хĕрли те пулаççĕ. Авалтанах ӳстереççĕ; анчах та ăна икĕпатсем пĕлмен, пулмалла.

Тепĕр тĕсĕ, хир П. (Р. arvense), кĕтеслĕ вăрăлăхлă пулсан та, ăна нумай автор уйрăм тĕс тесе те йышăнмасть. Хĕвеланăç енче, анчах малтанхи тĕсĕнчен сайрарах уйра акса илеççĕ.

Хими шучĕ

тӳрлет

Пăрçăра питĕ нумай белок япалалăхĕ (20-26 %).

Экономика

тӳрлет

Симĕс пăрçана туса илес енĕпе малта пыракан çĕршывсем — Индипе Китай, типĕ пăрçана Канадăра, Францире, Раççейре тата Китайра туса илеççĕ.

Симĕс пăрçана туса илни, çулсемпе (FAOSTAT)(ĕçлемен каçă)
пин тоннă.
Патшалăх 1985 1995 2005
Инди 1 380 2 500 3 200
Китай 300 739 2 209
АПШ 1 310 1 112 885
Франци 427 557 428
Аслă Британи 500 447 322
Икĕпат 79 219 290
Бельги 0 0 170
Марокко 25 21 145
Венгри 349 179 100
Испани 55 58 97
Типĕ пăрçана ӳстерсе пухни, çулсемпе (FAOSTAT)(ĕçлемен каçă)
пин тоннă.
Патшалăх 1985 1995 2005
Канада 169 1 455 3 170
Франци 961 2 701 1 332
Раççей 0 1 212 1 290
Китай 1 670 1 025 1 200
Инди 331 667 800
АПШ 131 269 667
Украина 0 1 376 600
Германи 50 216 464
Австрали 241 530 401
Аслă Британи 215 286 200

Вуламалли

тӳрлет
  • Куданова З.М. Определитель высших растений Чувашской АССР. — Чуваш. кн.изд-во.

Çавăн пекех

тӳрлет

Ясмăк, Ыраш, Шалçа пăрçи, Нимĕç пăрçи, Тулă, Сĕлĕ, Кукурусă, Рапсă, Вир, Хура тулă, Рис, Урпа.

Каçăсем

тӳрлет