Юмарт Геннадий Фёдорович
Юмарт Геннадий Фёдорович (чăн хушамачĕ Трофимов), (1938, çу, 5, Чăваш АССР, Красноармейски районĕ, Кайри Карăк ялĕ — 12.1.2020, Шупашкар) — чăваш сăвăçи, тăлмачĕ, фольклор пухаканĕ, текстолог.
| Геннадий ЮМАРТ | |
| Çуралнă чухнехи ят: | Трофимов Геннадий Фёдорович |
|---|---|
| Çуралнă вăхăт: | 1938, çу, 5 |
| Çуралнă вырăн: | Кайри Карăк ялĕ, Красноармейски районĕ, Чăваш АССР |
| Вилнĕ вăхăт: | 2020, кăрлач, 12 |
| Вилнĕ вырăн: | Шупашкар, Чăваш Республики |
| Гражданлăх: |
 СССР  РФ |
| Ĕçлев тĕсĕ: | сăвăçă, тăлмач, фольклор пухаканĕ, текстолог |
| Ĕçсен чĕлхи: | чăваш, вырăс |
| Чыславсем: | ЧАССР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ (1988), К. В. Иванов ячĕллĕ Чăваш АССР патшалăх парни (1988), В. Митта ячĕллĕ литература парни, Н. Янкас ячĕллĕ литература парни |
СССР ÇП пайташĕ (1985), Чăваш АССР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ (1988). К.В. Иванов ячĕллĕ Чăваш АССР патшалăх премийĕ (1988), В. Митта ячĕллĕ преми (), лауреат премии им. Н. Янгаса. [1][2].
БиографиТӳрлет
1938 çулхи çу уйăхĕн 5-мĕшĕнче Чăваш Енĕн Красноармейски районĕнче вырнаçнă Кайри Карăк ялĕнче çуралнă.
1961 çулта Чăваш патшалăх педагогика институтĕнче вĕренсе тухнă.
Чăваш кĕнеке издательствинче илемлĕ литература редакторĕ, НИИ ЯЛИЭ ăслăлăх сотрудникĕ пулса ĕçленĕ. 6 томран тăракан чăваш фольклор пуххин, тата темиçе чăваш илемлĕ литература кăларăмĕсене редакциленĕ.
Пултарулăх ĕçĕсемТӳрлет
Вырăс, украин, венгр, болгар, латыш, поляк, тутар тата ытти халăх поэчĕсен сăввисене чăвашла куçарнă.
КĕнекесемТӳрлет
- «Тивĕç: сăвăсем». Шупашкар, Чăваш АССР кĕнеке изд-ви, 1969.
- «Тĕрек: сăвăсем». Шупашкар, Чăваш кĕнеке изд-ви, 1983.
- «Кĕмĕл алтăр: сăвăсем, куçарусем». Шупашкар, Чăваш кĕнеке изд-ви, 1988.
- «Çул курăкĕ» (1993)
- «Авалхи хавал: сăвăсемпе поэмăсем». Шупашкар, Чăваш кĕнеке изд-ви, 2001.
- «Халăх сăмахлăхĕ» (2003)
- «Халал сӑввисем». Шупашкар, 2003.
- «А.С. Пушкин чӑвашла янӑрать: статьясемпе сӑвӑсем». Шупашкар, 2004.
- «Асаттесем: поэмăсем», Шупашкар, 2006.
- «Манӑн Бичурин: статьясем, сӑвӑсем, куҫарусем», Шупашкар, 2007.
ЛитератураТӳрлет
- Геннадий Юмарт [Текст] : буклет / Союз писателей ЧАССР, 1988. - 5 с.
- Анатольев, Н. 60 çул та чикĕ мар / Н. Анатольев // Хыпар. – 1998. – 6 çу.
- Геннадий Юмарт 60 çул тултарчĕ // Çилçунат. – 1998. – № 5. – С. 5.
- Степанова, О. Чĕре хелхемĕнчен чĕм илнĕ йĕркесем / О. Степанова // Тăван Атăл. – 1999. – № 9. – С. 53–54.
- Чекушкина, Е. П. Геннадий Юмарт поэзийӗнчи авалхи чӑваш тӗнчи / Е. П. Чекушкина // Ашмаринские чтения : материалы Всерос. науч. конф., 19-20 окт. 2006 г., Чебоксары / Чуваш. гос. ун-т им. И. Н. Ульянова. – Чебоксары, 2007. – С. 303-307.
- Чекушкин, В. Тĕрек шыраса / В. Чекушкин // Тăван Атăл. – 1988. – № 5. – С. 62–66.
- Юман, А. 70 ҫулти Геннадий Юмарта : [сӑвӑ] / А. Юман // Хыпар. – 2008. – 30 ҫу. – С. 3. – (Литературӑпа ӳнер кӑларӑмӗ / кӑларӑма Н. Смирнова хатӗрленӗ).
- Юмарт, Г.Ф. Геннадий Юмарт: «Тӑван сăмаха, юрра–кĕвве ăша хывсан ăс–халăрпа чунăр асамат пек илемлĕ пулĕ» / Г. Юмарт ; П. Кузьмин калаçнă // Тантăш. – 2003. – 8 çу (№ 19). – С. 9.
- Юмарт, Г. Ф. Сӑвӑҫ-тӗпчевҫӗн ҫӗнӗ ӗҫӗсем / Г. Ф. Трофимов-Юмарт ; Ӑсан Уҫӑпӗ [калаҫнӑ] // Хыпар. – 2010. – 14 кӑрлач. – С. 4.
- Афанасьев, П. Юмарт (Трофимов) Геннадий Федорович // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 533–534.
- Денисова, С. Гений поэта вдохновляет / С. Денисова // Чăваш ен.– 1999.– 24–31 июля (№ 29).– С. 4.
- Ендеров, В. О крае родном / В. Ендеров // Чебоксар. новости. - 2008. - 8 мая.
- Родионов, В. Г. Юмарт (Трофимов) Геннадий Федорович / В. Г. Родионов // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2011. – Т. 4 : Си-Я. – С. 693.
- Софронова, И. В. Образ Булгарского государства в лирике Г. Ф. Юмарта / И. В. Софронова // Актуальные проблемы обучения языкам и литературе в современных условиях : материалы Межрегион. науч.-практ. конф. – Чебоксары, 2009. – С. 118-120.
- Студенцова, А. А. Образ предков в творчестве Г. Юмарта / А. А. Студенцова // Науч.-информ. вестн. докторантов, аспирантов, студентов. – 2010. – № 1. – С. 169-175.
- Тимуков, А. Н. Юмарт (Трофимов) Геннадий Федорович / А. Н. Тимуков // Краткая чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2001. – С. 509.
- Трофимов (Юмарт) Геннадий Федорович // Красноармейский район. Люди и судьбы : [энцикл.]. – Чебоксары, 2005. – С. 82.
- Трофимов (Юмарт) Геннадий Федорович // Ученые и сотрудники Чувашского государственного института гуманитарных наук : 1930–2005. – Чебоксары, 2005. – С. 154.
- Хузангай, А. В поисках золотой птицы // Хузангай, А. Поиск слова / А. Хузангай. – Чебоксары, 1987. – С. 139–142.
- Ялгир, П. Юмарт (Трофимов) Геннадий Федорович // Ялгир, П. Литературный мир Чувашии / П. Ялгир. – Чебоксары, 2005. – С. 149.