Шорсем
Шо́рсем (шор шор-кижи, татар-кижи, тадар-кижи, татар, тадар) — Анăç Çĕпĕрĕн тухăç пайĕнче. ытларах Кемĕр облаçĕнче (Таштагол, Çенĕ Тимĕрçен, Междуреченск, Мыски, Осинники тата урăх районĕсенче), çаплах юнашар Хакас Республикипе Алтай Республики, Красноярск тата Алтай енĕсен хăшпĕр районĕсенче, пурăнакан тĕрĕк чĕлхиллĕ халăх. Мĕнпур йышĕ 14 пине яхăн çын. Иккĕ этносран: кăнтăр е туçи-тайга (XX ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче кăнтăр шорсем пурăннă вырăна Туçи Шор теме пуçланă), тата çурçĕр е вăрман-çеçенхир (вĕсене абинсем теççĕ) тытăнса тăрать.
| Шорсем | |
| Тăван ячĕ | шор-кижи, тадар, тадар |
|---|---|
| Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
|
Пурӗ: 13 000 çын
| |
| Чĕлхе | шор, вырăс |
| Тĕн | шаманизм, анимизм, православи |
| Расă тĕсĕ | анăç çĕпĕр раси, кăнтăр çĕпĕр раси |
| Кĕрет | тĕрĕксем: хакас группи / çурçĕр алтай группи : Раççей Федерацин Çурçĕрти, Çĕпĕрти тата Инçет Тухăçри вырăнти сахал йышлă халăхсем |
Чĕлхипе шорсем ытларах алтайсене тата хакассене çывăхрах, культурипе — алтайсене тата чулӑмсене çывăхрах.
Халăх йышĕ
тӳрлет| Çул | çынсем |
|---|---|
| 1926 | 12 601 |
| 1939 | 16 042 |
| 1959 | 14 938 |
| 1970 | 15 950 |
| 1979 | 15 182 |
| 1989 | 15 745 |
| 2002 | 13 745 |
- Кемĕр облаçĕ 11 554 çын ;
- Хакаси Республики 1 078 ;
- Красноярск Ен 201 ;
- Алтай Ен 165 ;
- Алтай Республики 141.
Асăрхавсем
тӳрлет- ^ 1, 2, 3, 4, 5 тата 6 Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года. çăлкуçран архивланă 24 Ҫурла уйӑхӗн 2011.
Каçăсем
тӳрлет- http://tadarlar.ru/ некоммерческий информационный проект о шорском народе
- Последний кайчи. Радиопрограмма о шорском сказителе 2008 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ.
- НОВОСТИ ШОРСКОГО НАРОДА 2013 ҫулхи Ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче архивланӑ.
- Борина Л С Этнические последствия национально-государственного строительства большевиков (на материалах Горно-Шорского района) 2016 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче архивланӑ.