Чулăмсем
Чулăмсем (тăван ячĕ: чулым, татар, татарлар; кивелнĕ ячĕсем: томск карагасĕсем, чулăм çыннисем, чулăм тутарĕсем, чулăм тĕрĕкĕсем, чулăм хакасĕсем) — тĕрĕксенчен тухнă Раççейри вырăнти сахал йышлă халăх. Йышĕ — 355 çын (2010).
| Чулăмсем | |
| Тăван ячĕ | чулым[1], татарлар[2][3] |
|---|---|
| Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
|
Пурӗ: 355
| |
| Чĕлхе | чулăм, вырăс |
| Тĕн | православи, шаманизм |
| Расă тĕсĕ | анăç çĕпĕр раси |
| Кĕрет | тĕрĕксем: хакас ушкăнĕ / çурçĕр алтай ушкăнĕ : Раççей Федерацин Çурçĕрти, Çĕпĕрти тата Инçет Тухăçри вырăнти сахал йышлă халăхсем |
| Тăван халăхсем | хакассем, шорсем, çурçĕр алтай |
Чулăм чĕлхипе калаçаççĕ. Православие тĕне кĕртнĕ, шаман йăлине те тытса пыраççĕ. Çĕр ĕçĕпе пурăнаççĕ, шултра мăйракаллă выльăха ĕрчетеççĕ.
Вырнаçăвĕ
тӳрлетЧĕлхе
тӳрлетКун-çулĕ
тӳрлетАсăрхавсем
тӳрлет- ^ Письменные язки мира. Языки Российской Федерации. — М.: Academia, 2003. — Т. 2. — ISBN 5-87444-191-3
- ^ Invention of Ös writing (Middle Chulym) (акăлч.)
- ^ Чулымский говор в проекте Endangered Languages Project(тутар.)
- ^ Всероссийская перепись населения 2010 года. çăлкуçран архивланă 2 Ҫӗртме уйӑхӗн 2012. Тĕрĕсленĕ 8 Нарӑс уйӑхӗн 2012.
- ^ 1 тата 2 Перепись-2010. Национальный состав по регионам
Вуламалли
тӳрлет- Тюрки таежного Причулымья: Популяция и этнос: [Монография]/[ Э. Л. Львова, В. А. Дремов, Г. А. Аксянова и др.].-Томск: Издательство ТГУ,1991.-244 с.:ил..-ISBN 5-7511-0499-4:106.00
- Львова Э.Л. Чулымские тюрки (историко-этнографические очерки). Автореф. канд. дис. — М., 1978.
- Потапов Л. П. Происхождение и формирование хакасской народности. — Абакан, 1957.
- Бояршинова З. Я. Население Томского уезда в первой половине XVII в.//Труды Томского университета. — Томск, 1951. — т.112
- Долгих Б. О. Родовой и племенной состав народов Сибири в XVII в. — М., 1969
- Дульзон А. П. Чулымские татары и их язык. — Уч. записки Томского гос.пед. ин-та., 1952 — т.9
- Дульзон А. П. Диалекты и говоры тюрков Чулыма. .. Вопросы тюркологии. — Баку, 1973 — номер 5.
- Томилов Н.А. Что мы знаем о народах Сибири//Культура Сибири [Омск]. — 1995. — № 2. — С. 25-28.
- Томилов Н. А. Чулымские тюрки//Народы Сибири и Севера России в XIX веке. — М., 1994. — С. 250—271.
- Томилов Н. А. Чулымцы // Народы и религии мира: Энциклопедия. — М., 1998. — С. 635—636.
- Томилов Н. А. Чулымцы // Народы России: Энциклопедия. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — С. 410—412.
- Чулымцы // Сибирь. Атлас Азиатской России. — М.: Топ-книга, Феория, Дизайн. Информация. Картография, 2007. — ISBN 5-287-00413-3
- Чулымцы // Народы России. Атлас культур и религий. — М.: Дизайн. Информация. Картография, 2010. — ISBN 978-5-287-00718-8
Каçăсем
тӳрлет- Сервер Совета Федерации: чулымцы(ĕçлемен каçă)
- Комитет Совета Федерации по делам Севера и малочисленных народов. Коренные народы Севера. Чулымцы
- Историческая записка о чулымцах Э. Л. Львовой 2015 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.