Чулăмсем (тăван ячĕ: чулым, татар, татарлар; кивелнĕ ячĕсем: томск карагасĕсем, чулăм çыннисем, чулăм тутарĕсем, чулăм тĕрĕкĕсем, чулăм хакасĕсем) — тĕрĕксенчен тухнă Раççейри вырăнти сахал йышлă халăх. Йышĕ — 355 çын (2010).

Чулăмсем
Тăван ячĕ чулым[1], татарлар[2][3]
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ

Пурӗ: 355
Раççей Федерацийĕ Раççей Федерацийĕ:
355 (Пĕтĕм Раççейри халăх çыравĕ (2010))[4]

Чĕлхе чулăм, вырăс
Тĕн православи, шаманизм
Расă тĕсĕ анăç çĕпĕр раси
Кĕрет  тĕрĕксем: хакас ушкăнĕ / çурçĕр алтай ушкăнĕ : Раççей Федерацин Çурçĕрти, Çĕпĕрти тата Инçет Тухăçри вырăнти сахал йышлă халăхсем
Тăван халăхсем хакассем, шорсем, çурçĕр алтай

Чулăм чĕлхипе калаçаççĕ. Православие тĕне кĕртнĕ, шаман йăлине те тытса пыраççĕ. Çĕр ĕçĕпе пурăнаççĕ, шултра мăйракаллă выльăха ĕрчетеççĕ.

Вырнаçăвĕ тӳрлет

Чĕлхе тӳрлет

Кун-çулĕ тӳрлет

Асăрхавсем тӳрлет

  1. ^ Письменные язки мира. Языки Российской Федерации. — М.: Academia, 2003. — Т. 2. — ISBN 5-87444-191-3
  2. ^ Invention of Ös writing (Middle Chulym) (акăлч.)
  3. ^ Чулымский говор в проекте Endangered Languages Project(тутар.)
  4. ^ Всероссийская перепись населения 2010 года. çăлкуçран архивланă 2 Ҫӗртме уйӑхӗн 2012. Тĕрĕсленĕ 8 Нарӑс уйӑхӗн 2012.
  5. ^ 1 тата 2 Перепись-2010. Национальный состав по регионам

Вуламалли тӳрлет

  • Тюрки таежного Причулымья: Популяция и этнос: [Монография]/[ Э. Л. Львова, В. А. Дремов, Г. А. Аксянова и др.].-Томск: Издательство ТГУ,1991.-244 с.:ил..-ISBN 5-7511-0499-4:106.00
  • Львова Э.Л. Чулымские тюрки (историко-этнографические очерки). Автореф. канд. дис. — М., 1978.
  • Потапов Л. П. Происхождение и формирование хакасской народности. — Абакан, 1957.
  • Бояршинова З. Я. Население Томского уезда в первой половине XVII в.//Труды Томского университета. — Томск, 1951. — т.112
  • Долгих Б. О. Родовой и племенной состав народов Сибири в XVII в. — М., 1969
  • Дульзон А. П. Чулымские татары и их язык. — Уч. записки Томского гос.пед. ин-та., 1952 — т.9
  • Дульзон А. П. Диалекты и говоры тюрков Чулыма. .. Вопросы тюркологии. — Баку, 1973 — номер 5.
  • Томилов Н.А. Что мы знаем о народах Сибири//Культура Сибири [Омск]. — 1995. — № 2. — С. 25-28.
  • Томилов Н. А. Чулымские тюрки//Народы Сибири и Севера России в XIX веке. — М., 1994. — С. 250—271.
  • Томилов Н. А. Чулымцы // Народы и религии мира: Энциклопедия. — М., 1998. — С. 635—636.
  • Томилов Н. А. Чулымцы // Народы России: Энциклопедия. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — С. 410—412.
  • Чулымцы // Сибирь. Атлас Азиатской России. — М.: Топ-книга, Феория, Дизайн. Информация. Картография, 2007. — ISBN 5-287-00413-3
  • Чулымцы // Народы России. Атлас культур и религий. — М.: Дизайн. Информация. Картография, 2010. — ISBN 978-5-287-00718-8

Каçăсем тӳрлет