Моркă районĕ

	Моркă районĕ; çаран мари Морко кундем
Герб;	Ялав;
Патшалăх	РФ
Статус	муниципаллă район
Кĕрет	Мари Эл
Администраци центрĕ	Моркă хеп
Йĕркеленĕ вăхăт	1924
Район администрацин пуçлăхĕ	Иванов Александр Альбертович
Муниципалитет пуçлăхĕ, депутатсен Пухăвĕн председателĕ	Иванова Светлана Михайловна
Официаллă чĕлхе	мари, вырăс
Пурăнан халăх (2016);	28 712; (4,21 %)
Йышлăх	12,65 çын/çм²
Наци йышĕ	марисем, вырăссем, тутарсем
Конфесси йышĕ	мăсăльмансем, христиансем
Лаптăк	2270,08 çм² (4-мĕш вырăн)
Вăхăт тăрăхĕ	MSK (UTC+3)
Телефон кочĕ	+7 83635
Сайчĕ

Моркă районĕ (çаран мари Морко кундем)^[6] — Мари Эле (РФ) кĕрекен администрациллĕ-территориллĕ виçе тата муниципаллă йĕркеленӳ (муниципаллă район). Республикăн анăç енче вырнаçнă.

Администраци центрĕ — Моркă хула евĕр паççулки.

Тавралăхĕ

Район Мари Элĕн кăнтăр-тухăç пайĕнче вырнаçнă. Анăçра вăл Звениговăпа Совет районĕсемпе, çурçĕрте — Куçенерпа Паранькă районĕсемпе, тухăçра тата кăнтăрта — Паранькăпа Атăл районĕсемпе тата Тутарстанăн Атна районĕпе чикĕ тытать.

Район çĕрĕн-шывĕн лаптăкĕ — 2272 çм² е 227 200 га.

Шыв пурлăхĕ

Моркă районĕ Атăлăн сулахай çыранĕнчи Илет юханшывăн вăтам юхам тăрăхĕнче вырнаçнă. Район территорипе Илет тата унăн сылтăм юппи Юшут, çаплах пĕчĕк шывсем — Арă, Вонжа, Ировка, Тюшумка, Шалинка, Шора, Яранка тата урăххисем — юхаççĕ.

Район территоринче 50 пĕчĕк кӳлĕ. Виççĕшĕ — Ергешьер, Кужьер, Шучьер — патшалăх хӳтĕлевĕнче. Çаплах районта 33 çăлкуç пур.

2002 çулта район территоринче 9500 га лаптăклă регион шайлă «Моркă» биологи çутçанталăк управне касса хунă.

Халăх

Районта 2006 çулхи кăрлач, 1 тĕлне 33.98 пин çын пурăннă.

Кун-çулĕ

Района 1924 çулхи юпа уйăхĕн 24-мĕшĕнче йĕркеленĕ. Ун шутне Царёв Кокшайск уесĕн Кумушъял, Морки, Шиньши вулăссен тата Сотнур вулăсĕн пай территрийе кĕнĕ.

Экономика

Минерал янтти

Морки районĕнче чылай минерал янтти пур: карбонат тăпри, цемент чĕрри, гипс тата ангидрид, çурт-йĕр тумалли тата силикат хăйăрĕ, тăм, чул.

Промăçлăхĕ

Халĕ районта 17 пĕчĕк промăçлă предприяти, 3 çурт-йĕр тăвакан фирма, 1 автотранспорт предприятийĕ, 1 газ-компрессор станцийĕ.

Зеленогорск вăрман комбиначĕ
Моркă хуçалахĕсен пĕрлешĕвĕ
Кужер вăрман хуçалахĕсен пĕрлешĕвĕ
Сĕт-çу завочĕ
Коркатово карьер управленийĕ
Йошкар-Ола «Контакт» тата çурмапроводник приборĕсен завочĕсен филиалĕсем
Моркă ЛМУМГ КС-21

Ял хуçалăхĕ

Транспорт

Паллă транспорт артерийĕ — Горький чукун çулĕн Юшут чукун çул турачĕ — района Суслонгер чарăнупа çыхăнтарать.

Хуçалăхсем хушшинчи çыхăну валли автомобиль транспорчĕпе усă кураççĕ.

Культура тата çутĕç

2004 çулхи пуш, 1 тĕлне районта пулнă:

42 пĕтĕмĕшле пĕлӳ паракан шкул, çав шутра
- 17 вăтам
- 13 тĕп
- 10 пуçламăш
- 2 шкул-сачĕ
- 6 шкул çулне çитмен ача-пăча учрежденийĕ
- 1 ача-пăча реабилитаци центрĕ
1 професси училищи

Моркă районĕнче 70 культура йĕркелĕвĕ ĕçленĕ.

Вĕсем хушшинче:

канупа культура район центрĕ
28 ял культура çурчĕ
3 ял клубĕ
31 библиотека
ӳнер ача шкулĕ
4 музей
- М.Н. Янтемир ячĕллĕ литературăпа этнографи музейĕ
- С.Г. Чавайн ячĕллĕ литературăпа музей комплексĕ
- Н.И. Казаков музейĕ
- Н.С. Мухин музейĕ
13 шкул музейĕ

Спорт

Районта ĕçлет:

27 волейбол
20 баскетбол
13 футбол площадки
18 футбол уйĕ
8 стрелок тирĕ
9 йĕлтĕр бази
шывра ишмелли бассейн
18 спорт залĕ
ал пӳскипе вылямалли уй

Сывлăх сиплев çурчĕсем

2004 çулхи кăрлач, 1 тĕлне районта 45 сиплев йĕркелĕвĕ пулнă, çав шутра:

район тĕп пульици
1 участок пульници
40 фельдшер-акушер пункчĕ
3 сиплев пункчĕ

Вуламалли

Асăрхавсем

^ ОКТМО (рус.)
^ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской п (рус.) — Росстат, 2023.
^ Главы администраций муниципальных образований республики Марий Эл
^ Собрание депутатов.
^ Марий Эл. Общая площадь земель муниципального образования
^ Перечень наименований населённых пунктов Республики Марий Эл на государственных языках Республики Марий Эл 2015 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.. Министерство культуры, печати и по делам национальностей Республики Марий Эл, комиссия по государственным языкам Республики Марий Эл, Марийский научно-исследовательский институт языка, литературы и истории им. В. М. Васильева.

Каçăсем

Юшут чукун çулĕ «Cайте о железной дороге»2011 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ. Сергей Болашенко сайтĕнче

[_e552140e387bc919-1] ОКТМО (рус.)

[_665d7e78499cd222-2] Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской п (рус.) — Росстат, 2023.

[3] Главы администраций муниципальных образований республики Марий Эл

[4] Собрание депутатов.

[88_8006001-5] Марий Эл. Общая площадь земель муниципального образования

[6] Перечень наименований населённых пунктов Республики Марий Эл на государственных языках Республики Марий Эл 2015 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.. Министерство культуры, печати и по делам национальностей Республики Марий Эл, комиссия по государственным языкам Республики Марий Эл, Марийский научно-исследовательский институт языка, литературы и истории им. В. М. Васильева.

[6]

[3]

[4]

[5]