Хура хăвăл

Disambig gray.svg Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, пăхăр Хура хăвăл (пĕлтерĕшсем).

Хура хăвăл, çавăн пекех Хура шăтăк —уçлăх-вăхăтăн çав тери вăйлă гравитаци туртăмĕллĕ пайĕ, унăн таврашĕнчен çутă хăвăртлăхĕпе куçакан объектсем те (çав шутра çутăн хăйĕн кванчĕсем те) уйрăлса каяймаççĕ.

«Хаббл» телескоп витĕр сăнанă ӳкерчĕк: Хастар галактика M87. Галактика тĕшшинче хура хăвăл пулма пултарать. Сăн çинче 5 пин çутă çулталакĕ тăршшĕ релятиви юхăвĕ
Танлаштарулăхăн пĕтĕмĕшле теорийĕ
Гравитаци
Математикăлла кăтартни
Космологи
Çавăн пекех «Физика порталĕ»

Çак пайăн чиккисене пулăмсен горизончĕ, унăн хапин виçине гравитаци радиусĕ теççĕ. Сферăлла симметриллĕ хура хăвăл чухне çав виçе Шварцшильд радиусĕ ятпа паллă, вăл çак формулăпа палăрăнать:

,

кунта c — çутă хăвăртлăхĕ, M — хура хăвăл масси, G — гравитаци константти.

Хура хăвăлсем пирки пĕлӳн кун-çулĕПравить

Пĕлӳ кун-çулĕнче виççĕ тапхăра палăртаççĕ:

Мичелăн «хура хăвăлĕ»Править

Шаблон:Касă

Мичелл хыççăн, Шварцшильд патнеллеПравить

Хура хăвăлсем валли Эйнштейн танлаштарăвесен тупсăмĕсемПравить

Шварцшильд шутланиПравить

 
Сăнарçă ĕçĕ: хура хăвăл тавра çаврăнакан вĕрӳ плазмăн аккреци дискĕ.

Райсснер — Нордстрём шутланиПравить

Керр шутланиПравить

Керр — Ньюмен шутланиПравить


Термодинамика тата хура хăвăлсем пăсланса пĕтниПравить

Хура хăвăла ӳкниПравить

Хĕлĕхсен теорин моделĕпеПравить

Хура хăвăлсем Çут ТĕнчереПравить

Çавăн пекех пăхăрПравить

АсăрхавсемПравить

ВуламаллиПравить

  • А. М. Черепащук. Чёрные дыры во Вселенной. — Век 2, 2005. — (Наука сегодня). — 2500 экз. — ISBN 5-85099-149-2
  • И. Д. Новиков, В. П. Фролов. Чёрные дыры во Вселенной // Успехи физических наук. — 2001. — Т. 131. — № 3. — С. 307—324.

КаçăсемПравить