Танганьика (кӳлĕ)

Танганьи́ка — Тĕп Африкăри пысăк кӳлĕ. Тĕнчери чи вăрăм кӳлĕ . Тарăнăшĕпе тата каллăпăшĕпе Байкалран кăна пĕчĕкрех. Çыранĕсенчĕ тватĕ çĕршыв: Конго Демократиллĕ Республики, Танзани, Замби, Бурунди вырнаçнă.

Танганьика акăл. Lake Tanganyika фр. Lac Tanganyika суахили ziwa Tanganyika
5°30′ ю. ш. 29°30′ в. д.
Пулăссен кимми кӳлĕре
Патшалăхсем	Танзани Танзани Бурунди Бурунди Замби Замби
Тинĕс шайĕнчи çӳллĕшĕ	773 м
Калăпăш	32 900 км
Калăпăш	32 900 км³
Çыран хĕрри тăршшĕ	1828 км
Чи пысăк тарăнăш	1470 м
Вăтам тарăнăш	570 м
Тăрăлăх	до 30 м
Шыв пухăмĕн лаптăкĕ	231 000 км²
Тухакан юханшыв	Лукуга

Кӳлĕ тĕршшĕ 650 çх, сарлакăш 40-80 çх, лаптăкĕ 34 пин çх². Кӳлĕ тинçсрен шайĕнчен 773 м вырнаçнă. Çыранĕсем чăнкă, хĕвелтухăç çыранĕ çеç сĕвек. Çыранĕсенче бухтăсемпе кӳлмексем нумай, вĕсенчен чи пысăкки Бёртон кӳлмекĕ. Темиçе юханшыв юхса кĕрет, пĕртен пĕр юханшыв, Лукуга (Lukuga), юхса тухса Атлантика океаннĕ çити юхакан Заир юханшывĕпе пĕрлешет. . Кӳлле 1858-мĕш çулта акăлчан тĕпчевçисем Р. Бёртон тата Дж. Спик тупнă.

Фауна

Кӳлĕре крокодилсемпе гиппопотамсем пурăнаççĕ, шывра ишекен кайăксем нумай. Сунарпа пулăтытни анлă сарăлнă. Кӳлĕре эндемикла организăмсем нумай, çав шутра кунта тĕл пулакан 200 тĕслĕ пулăран 170 эндемиксен шуне кĕреççĕ. Вĕсен хушшинче |Cichlidae. Чĕрĕ организăмсем 200 м тарăнăшĕччен тĕл пулаççĕ. Тарăнрах сероводород шайĕ питĕ пысăк пулнăран чĕрĕ организăмсем çук.

Танганьика тарăнăшĕ Каспи тинĕсĕпе татаБайкалпа танлаштарсан

Таньганьикăри шыв температури сийĕн-сийĕн тĕрлĕрен. Çиелти сийре 24-30 градус пулсан,аялта сивĕрех. Тĕпĕнче 6-8 градус çеç. Шыв тачăлăхĕ тĕрлĕрен пулнипе тата тĕпĕнче юхăмсем çуккипе шыв пĕртте пăррашăнмасть. 100 м тарăнăшĕ патнелле температура хăвăрт ылмашать. Танганьика шывĕ питĕ тăрă, 30 м таран витĕр курăнать. рН 8,0 — 9,5.