Сенгилей уесĕ

Сенгилей уесĕ (выр. Сенгилеевский уезд) — Чĕмпĕр кĕпĕрнин 1780 —1924 çулсенчи администрациллĕ-территориллĕ виçи. Уес хули — Сенгилей.

Сенгилей уесĕ

Уес центрĕн гербĕ

Центр	Сенгилей
Йĕркеленĕ	1780
Лаптăк	5408,3 çухрăм²
Пурăнан халăх	151 726^[1] (1897)

Пурăнан халăх

1897 çулта халăха çырнипе уесре 151 726 çын пурăннă^[1], çав шутра вырăссем — 78,9 %, ирçĕсем — 10,7 %, чăвашсем — 4,6 %, тутарсем — 4,5 %. Сенгилей хулинче 5 734 çын пурăннă.

Сенгилей уесĕнчи дворянсем

Асăрхавсем

^ ¹^тата² Демоскоп Weekly. Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Наличное население в губерниях, уездах, городах Российской Империи (без Финляндии). çăлкуçран архивланă 26 Ҫурла уйӑхӗн 2011.

^ Çав шутра — Екатерина М. Перси-Френч, хĕр чухне Киндякова, Чĕмпĕр кĕпернинчи дворян хĕрарăмĕ. 1917 çулхи революциччен Тереньгуль районĕнчи чылай территорисене харпăрласа тăнă. Авалхи норманн кăкĕнчи айриш аристократне качча кайнă. Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи пуçлансан, 1914 çулхи çурла уйăхĕнче Екатерина Перси-Френч Чĕмпĕрти Хĕрлĕ Хĕресе ертсе пыма тытăннă… 1918 çулхи çурла уйăхĕнче чекистсем аресленĕ, Мускава çитернĕ, — унта вара, Петерс хăй хушнипе, ирĕке кăларнă… Хĕрлĕ Мускавран Екатерина Харбина тухса кайнă. Каярах Ирландие тухса кайнă. Мондиуэй айриш карманĕнче пытарнă. Вилтăпри чулĕ çине çапла каснă:

Последняя из рода Перси-Френч.

^ В 1686 г. «За государеву верную службу» после заключения «Вечного мира» с Польшей дворянину Кротову были пожалованы земли, на которых было основано село Кротково (оно же — Тукшум).
^ В Государственном архиве Ульяновской области (ГАУО) содержится Семейный фонд дворян Соковниных 1862—1864 гг.
^ Çав шутра — В. П. Юрлов — публицист, этнограф, Чĕмпĕр кĕперни поомещикĕ, Сенгилей уесĕн дворянĕсен депутачĕ (1851—1889 çç.)

Каçăсем

Сенгилей // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.

Ку Раççей империн администрациллĕ-территориллĕ пайĕсем пирки вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

[Демоскоп_Weekly-1] ¹^тата² Демоскоп Weekly. Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Наличное население в губерниях, уездах, городах Российской Империи (без Финляндии). çăлкуçран архивланă 26 Ҫурла уйӑхӗн 2011.

[2] Çав шутра — Екатерина М. Перси-Френч, хĕр чухне Киндякова, Чĕмпĕр кĕпернинчи дворян хĕрарăмĕ. 1917 çулхи революциччен Тереньгуль районĕнчи чылай территорисене харпăрласа тăнă. Авалхи норманн кăкĕнчи айриш аристократне качча кайнă. Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи пуçлансан, 1914 çулхи çурла уйăхĕнче Екатерина Перси-Френч Чĕмпĕрти Хĕрлĕ Хĕресе ертсе пыма тытăннă… 1918 çулхи çурла уйăхĕнче чекистсем аресленĕ, Мускава çитернĕ, — унта вара, Петерс хăй хушнипе, ирĕке кăларнă… Хĕрлĕ Мускавран Екатерина Харбина тухса кайнă. Каярах Ирландие тухса кайнă. Мондиуэй айриш карманĕнче пытарнă. Вилтăпри чулĕ çине çапла каснă:

Последняя из рода Перси-Френч.

[3] В 1686 г. «За государеву верную службу» после заключения «Вечного мира» с Польшей дворянину Кротову были пожалованы земли, на которых было основано село Кротково (оно же — Тукшум).

[4] В Государственном архиве Ульяновской области (ГАУО) содержится Семейный фонд дворян Соковниных 1862—1864 гг.

[5] Çав шутра — В. П. Юрлов — публицист, этнограф, Чĕмпĕр кĕперни поомещикĕ, Сенгилей уесĕн дворянĕсен депутачĕ (1851—1889 çç.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]