Пелепей уесĕ
Пелепей уе́сĕ (пушк. Бәләбәй өйәҙе) — 1782 — 1922 çулсенче Раççей Империйĕ тата РСФСР йышĕнчи Ăренпур тата Ĕпхӳ кĕпĕрнисене кĕнĕ администрациллĕ-территориллĕ виçе. Тĕп хула — Пелепей.
|
Пелепей уесĕ
|
_(1782).png)
.svg)
Географи
тӳрлетУес Ĕпхӳ кĕпĕрнин кăнтăр-анăçĕнче вырнаçнă, унăн лаптăкĕ 22,162 пин км² пулнă.
История
тӳрлетУесе 1782 çулта Ĕпхӳ енлĕхĕн Ĕпхӳ облаçĕ йышĕңче йĕркеленĕ. Енлĕхе Ăренпур кĕпĕрни çине куçарсан Пелепей уесĕ 1796 - 1865 çулсенче Ăренпур кĕпĕрнине кĕнĕ. 1865 çулта Пелепей уесĕ каллех туса хунă Ĕпхӳ кĕпĕрнине кĕнĕ.
1922 çулхи çĕртмен 14-мĕшĕнче Ĕпхӳ кĕпĕрнине пăрахăçланă, Пелепей уесĕн территорийĕ Пушкăрт АССР йышне Пелепей кантонĕ статусĕпе кĕнĕ.
Пурăнан халăх
тӳрлетПурăнан халăха 1897 çулта çырнипе уесре 433 179 çын пурăннă, çав шутра Пелепейре — 5835 çын.
Наци йышĕ
тӳрлет| Нациллĕх | Пурăнан халăх, çын | % пуринчен |
|---|---|---|
| Пушкăртсем | 232 960 | 53,78 |
| Вырăссем | 88 355 | 20,40 |
| Тутарсем | 48 784 | 11,26 |
| Чăвашсем | 31 443 | 7,26 |
| Мордва | 10 536 | 2,43 |
| Çармăссем | 7442 | 1,72 |
| Типтерсем | 6894 | 1,59 |
| Пурĕпе | 433 179 | 100,00 |
Адмистрациллĕ пайлану
тӳрлет1890 çулхи утăн 14-мĕшĕнче Ĕпхӳ уесĕн Бакаевка вулăсĕнчи Çĕнĕ Урасмет ялне Пелепей уесĕн Кивĕ Калмаш вулăсне куçарнă[2].
1913 çулта уес йышне 33 вулăс кĕнĕ[3]:
|
|
|
Асăрхавсем
тӳрлет- ^ Демоскоп Weekly. Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Наличное население в губерниях, уездах, городах Российской Империи (без Финляндии). çăлкуçран архивланă 25 Нарӑс уйӑхӗн 2012.
- ^ История административно-территориального деления Республики Башкортостан (1708-2001). Сборник документов и материалов. Уфа: Китап, 2003. - 536 с.
- ^ Волостныя, станичныя, сельскія, гминныя правленія и управленія, а также полицейскіе станы всей Россіи съ обозначеніем мѣста ихъ нахожденія. — Кіевъ: Изд-во Т-ва Л. М. Фишъ, 1913. Архиври копи, 17 Ҫурла уйӑхӗн 2017 Wayback Machine çинче
Литература
тӳрлетПереселенцы и переселенческое дело в Белебеевском уезде, Уфимской губернии. 1898 год
Каçăсем
тӳрлет- Белебей // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.