Албансем
Алба́нсем (алб. shqiptarët) — балкан халăхĕ, Албани, Косово тата Метохи серби автономи енĕн тата грек çурçĕр Эпирĕн халăхĕ. Çаплах албансем Македони Республикин çурçĕр-анăç районĕсенче, Сербире тата урăх çĕршывсенче пурăнаççĕ.
Албансем | |
Тăван ячĕ | Shqiptarët |
---|---|
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
Пурӗ: 8 млн.300 пин Косово/ Серби (Косово тата Метохи автономи енпе пĕрле)[~ 1]: Турци: Çурçĕр Македони: Итали: Греци: Германи: Швейцари: АПШ: Нидерландсем: Шаблон:Ялавлани/Хурату: Швеци: Аслă Британи: Франци: 5 809 яхăн (2011) | |
Чĕлхе | Албан чĕлхи |
Тĕн |
ытларахăшĕ мăсăльмансем (суннизмпа суфий орденĕн бекташĕсем) сахалрахăшĕ христиансем (католицизм тата православи) |
Ытларах пайĕ мусульман тĕнне ĕненет. Çавăн пекех 19% — православи тĕнне ĕненет, 10% — католиксем шутланаççĕ.
Албанире 3 129 000 (2002) çын, Серби тата Черногори патшалахĕсенче 1 831 600 çын, 509 пин çын Македонире, 233 пин Италире пурăнать. Çавăн пекех Грецире, Швецире, Данире, Норвегире, Турцире, Египетра пурăнаççĕ. АПШ пурăнакансен йышĕ 114 пин патнелле шутланать.
Истори
тӳрлетАлбансен гаплогрупписем
тӳрлетГаплогруппăсем | Гегсем (Gheg) —
çурçĕр албансем, % |
Тосксем (Tosk) —
кăнтăр албансем, % |
Вăтамлатнă хыпарсем, % |
E1b1b1 (M35) | 41,21 | 28,10 | 34,66 |
---|---|---|---|
J2 (M172) | 23,03 | 16,53 | 19,78 |
R1 (M173) | 21,21 | 19,01 | 20,11 |
I (M170) | 9,09 | 25,62 | 17,36 |
G (M201) | 1,21 | 3,31 | 2,26 |
K (M9, xP) | 1,21 | 3,31 | 2,26 |
J1 (M267) | 1,82 | 1,65 | 1,73 |
H1 (M52) | 0,61 | 2,48 | 1,54 |
E (xE1b1b1) | 0,61 | 0,00 | 0,30 |
Албан этнос ушкăнĕсем
тӳрлетАлбансем чĕлхепе тата йăлапа икĕ ушкăна пайланаççĕ:
- Гегсем — çурçĕр албансем, Çурçĕр Албанире, Македонире, Косово, Черногорире пурăнаççĕ, чылайрахăшĕ мăсăльмансем тата католиксем.
- Тосксем — кăнтăр албансем, Кăнтăр, Вар Албанире тата Грецире пурăнаççĕ, ытларахăшĕ мăсăльмансем тата православисем.
Вуламалли
тӳрлет- Ю. В. Иванова. Албанцы и их соседи. М.: Наука, 2006.
- Албанцы // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
Асăрхавсем
тӳрлет- ^ [Ferri G., Tofanelli S., Alù M., Taglioli L., Radheshi E., Corradini B., Paoli G., Capelli C., Beduschi G. (2010), 'Y-STR variation in Albanian populations: implications on the match probabilities and the genetic legacy of the minority claiming an Egyptian descent', International Journal of Legal Medicine Албанцы E1b1b1 (M35)]
Каçăсем
тӳрлет- Albanians in Turkey 2005 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
- Albanian Canadian League Information Service (ACLIS)
- Albanians in the Balkans 2009 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ. U.S. Institute of Peace Report, November 2001
- Books about Albania and the Albanian people
Цитатăланă чухнехи йăнăш «~» ушкӑнӗнчи <ref>
тэгсем валли вӗсене тивӗҫтерекен <references group="~"/>
тэг ҫук