Ižora
Ižora (ižorsem, husenĕ jatlaśśĕ ižor, inkeroin, ižora, ižoralain) - pĕčĕk finn ukăr halăhĕ, elĕkre voďpa pĕrle Ižor Śĕrenče tĕp halăhĕ. XX ĕmĕrĕn śurri taran hăjsen čĕlhenĕ uprasa julnă pulnă tata hăjsen kulturine. Halhi văhăt patne pĕtempeh assimilirăvlannă, tăvan čĕlhepe kalaśakan jyšĕ - śĕr ytla ýeh. 2002 śulhi halăh śyrăvĕpe Raśśĕjre purănať 327 śyn, 117 hăšĕ Leningrad oblaśĕnten. Či numajĕš jyšĕ (43 śyn) purănnă Vistino jalĕnčĕ.
Ižora | |
Ižorsen naci jalavĕ | |
Тăван ячĕ | ižor, inkeroin, ižora, ižoralain |
---|---|
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
Пурӗ: 500 — 1300 śyn
Ukraina: 812 (2001 ś.) Belaruś: 8 (1999 ś.) Estoni: 62 (2000 ş.)
| |
Чĕлхе | ižorla, vyrăsla tata ur. |
Тĕн | ortodoks, lüteranlăh |
Кĕрет | Finn ukăr halăhĕ |
Halăh vyrnaśăvĕ
тӳрлетHalhi ižorsem ytlarah Leningrad oblaśĕnči Lomonosovpa Kingisepp rajonĕnsenčĕ purănaśśĕ.
Kăsăklă situaci pulnă SSSR salansa kajnă hyśśăn - Ukrainri 2001 śulkhi halăh śyrăvĕpe Ukrainăra 822 ižorsem purănaśśĕ, yrlarah vĕsen tăvan śĕr-šyvĕnČen, 2 śyn kăna ižor čĕlhine tăvan čĕlkhe tĕse kalană. 788 (96 %) purănať Krymra.
Estonire 2001 śulhi śyrăvĕpe 62 ižor purănať, hăšĕnčĕn izhor čĕlhinĕ tăvanlă 19 śyn (31 %) valli, vyrăsla — 39 śyn (62 %), estonla — 3 śyn. (5 %). Tallinnra vĕsenčen 10 ižor purănať.
Tata Estoniri 2002 śulhi śyrăvpa 358 inger («ingrian, ingerisoomlased»), suomi ingermanlandsem.
Čĕlhe tata assimiljaci problemi
тӳрлетČĕlhe - ižor čĕlhi, baltiśumri fin uškănĕ finn-ukăr turatčĕ ural-śemji. Karel tata finn čĕlhisem patne śyvăhrah.
Ižor čĕlhi avalhi karel tep-čĕlhinčen pulsa kajnă. XX ĕmĕr puślamĕšĕnče tĕpčevśĕsem ižorsem lajăh vyrăś čĕlhine pĕlmennine asărhană, śăpah ta halăha tahśanah ortodoks śine kuśtarnă tata vyrăs jatčĕsempe śuretternĕ. Ančah ižorsem atte hušamačĕsene hăvarman, unăn vyrne vĕsem asatte jatne hušamat tusa śürene.
Raśśejri 2002 şulhi halăh śyrăvĕpe 362 śyn ižor čĕlhine pĕlne, ku hăj ižorsenčen ytlarah pulnă (327 śyn).