Чикан чĕлхи

Чикан чĕлхи
Тăван ячĕ:	романы чиб, романэс
Патшалăхсем:	Мĕнпур тĕнчери чикансем хушшинче
Классификаци
Категори:	Еврази чĕлхисем
	Индии-европа çемьи Инди-иран турачĕ Индии-ари ушкăнĕ
Çырулăх:	латиница, кириллица
Чĕлхе кочĕсем
ISO 639-1:	—
ISO 639-2:	rom
ISO 639-3:	rom — чикан (пĕрлĕ); rmn — балкан чиканĕсен; rml — балти чиканĕсен; rmc — карпат чиканĕсен; rmf — финн чиканĕсен; rmo — синти; rmr — испан чиканĕсен; rmy — румын чиканĕсен; rmw — валли чиканĕсен;
	Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика

Чикан чĕлхи (чик. Romani chib [романи́ чиб]) — чикансен хĕвеланăç турачĕсен чĕлхи. инди-европа чĕлхисен инди-ари турачĕ шутне кĕрет.

Çырулăхĕ

Чикансем пĕрле пурăнакан халăх çырулăхĕпе усă кураççĕ. Çапла, СССР чиканĕсем 1927 çултанпа вырăссен çумне Ґ ґ саспалли хушнă, Щ щ тата ъ кăларнă (вырăс чиканĕсем). Югослави çĕрĕсенче латин никĕсĕпе ус кураççĕ: A a, Ä ä, B b, C c, Č č, Kj kj, D d, Gj gj, Dž dž, E e, F f, G g, H h, X x, I i, J j, K k, L l, Lj lj, M m, N n, Nj nj, O o, P p, Q q, R r, S s, Š š, T t, U u, V v, Z z, Ž ž.

Иккĕмĕш Тĕнче вăрçиччен чикан чĕлхипе чылай кăларăм пичетрен тухнă (РОМАНО КАТАЛОГО пăхăр^[1] (Раççей патшалăх библиотекинче упранакан 1928—1938 çç. чикан чĕлхипе хайланă кĕнеке ят-йышĕ)).

Чикан чĕлхинче çырулăха деванагари никĕсĕпе йĕркелесшĕн пулнă.

Раççей чиканĕсен диалекчĕн чикан алфавичĕ^[2]

А а	Б б	В в	Г г	Ґ ґ	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м	Н н
О о	П п	Р р	С с	Т т	У у	Ф ф	Х х
Ц ц	Ч ч	Ш ш	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Кэлдэрар диалекчĕн чикан алфавичĕ^[3]

А а	Б б	В в	Г г	Ғ ғ	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж
З з	И и	Й й	К к	Кх кх	Л л	М м	Н н	О о
П п	Пх пх	Р р	Рр рр	С с	Т т	Тх тх	У у	Ф ф
Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Çĕр çинче вырнаçни

: 433 000
: 405 000
: 350 000
: 350 000
: 300 000
: 280 000
: 260 000
: 215 000
: 215 000
: 160 000
: 140 000

: 113 000
: 90 000
: 85 000
: 56 000
: 42 000
: 40 000
: 30 000
: 28 000
: 27 000
: 20 000
: 18 500

: 10 000
: 9 500
: 8 000
: 4 000
: 4 000
: 3 000
: 3 000
: 1 500
: 1 100
: 1 000
: 1 000

Сăмахсарсемпе каçăсем

Вырăсла-чикан сăмахсарĕ онлайн 2010 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче архивланӑ.
Вырăсла-чикан сăмахсарĕ (келдэрар диалекчĕ)(ĕçлемен каçă)
Чикан чĕлхин хрестоматийĕ 2010 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче архивланӑ.
Чикан чĕлхине вĕренекенсен блогĕ (руска рома диалекчĕ)
Чикан канашлăвĕ, «Чикан чĕлхик», «Чикансен кун-çулĕ», «Чикан юрри» тата ытти те.
В.Калинин, А.Русаков. Обзор цыганской литературы бывшего Советского Союза, стран СНГ и Балтии 2011 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗнче архивланӑ.

Асăрхавсем

^ Романо каталого 2012 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ.
^ Сергиевский М. В., Баранников А. П. Цыганско-русский словарь. Мускав, 1938.[1] 2012 ҫулхи Ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ.
^ Деметер Р. С., Деметер П. С. Цыганско-русский и русско-цыганский словарь (кэлдэрарский диалект). Москва, 1990.[2]

Вуламалли

Список изданий на цыганском языке 1928-38 гг., хранящихся в Российской государственной библиотеке 2012 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ.
Вентцель Т. В., Цыганский язык, М., 1964;
Вентцель Т. В., Черенков Л. Н., Диалекты цыганского языка, в сборнике: Языки Азии и Африки, кн. 1, М., 1976;
Деметер Р.C., Деметер П. С. Цыганско-русский и русско-цыганский словарь (кэлдэрарский диалект). 5300 слов / Под ред. Льва Николаевича Черенкова. — М., 1990.
Деметер-Чарская О. С. Цыганско-русский и русско-цыганский словарь (северно-русский диалект). — М., 2007
Истомин (Патканов) П. С. Цыганский язык. М., 1990.
Кепески К. Ромска граматика. Скопје, 1980.
Махотин Джура. Аджутипе прэ романи чиб (пособие по цыганскому языку). Тверь, 1993.
Сергиевский М. В., Баранников А. П. Цыганско-русский словарь. Москва, 1938
Смирнова-Сеславинская М. В., Цветков Г. Н. Межкультурная русско-цыганская коммуникация (с подробной грамматикой языка цыган ловаря и кэлдэраря, на основе языка ловаря). Пособие для учителей общеобразовательных учреждений. М.: Федеральный институт развития образования, 2009. — С. 430.
Торопов В. Г. История изучения цыганского языка в России // Цыгане. Сб. статей. М.: Ин-т этнологии и антропологии им. Н. Н. Миклухо-Маклая, 1999. — С. 16-26.
Торопов В. Г. Крымский диалект цыганского языка. Иваново. 1994.
Цветков Г. Н. Романэ ворби. Цыганско-русский и русско-цыганский словарь (ловарьский диалект). Москва, Апостроф: 2001.
Шаповал В. В. Самоучитель цыганского языка (русска рома: севернорусский диалект). М.: Астрель, 2007. — 447 с. — ISBN 978-5-17-043115-1 .
Шаповал В. В. Словарь цыганизмов. Москва, 2009. — 771 с.
Kochanowski J., Gypsy studies, v. 1-2, New Delhi, 1963;
Rishi W. R., Multilingual Romani dictionary, Chandigarh, 1974.
Turner R. L., The position of Romani in Indo-Aryan, L., 1927;
Wolf S. A., Grosses Wörtebuch der Zigeunersprache (Romani tšiw), Mannheim, 1960;

Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.

[1] Романо каталого 2012 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ.

[2] Сергиевский М. В., Баранников А. П. Цыганско-русский словарь. Мускав, 1938.[1] 2012 ҫулхи Ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ.

[3] Деметер Р. С., Деметер П. С. Цыганско-русский и русско-цыганский словарь (кэлдэрарский диалект). Москва, 1990.[2]

[1]

[2]

[3]