Хуткăç

Ку статья химилле хуткăч пирки. Нуклонсарла хуткăч пирки ятарлă урăх статья пур

Хуткăч — хутса (калăпăр, çунтарса) энерги илмелли япалалăх. Ун шутне вут-шанкă, çĕркăмрăк, бензин-краççын, çутçанталăк газĕ тата ыттисем те кĕреççĕ.

Firewood in the fire

Химическое топливо выделяет энергию в ходе экзотермических химических реакций при горении, ядерное топливо — в ходе ядерных реакций. Некоторые топлива (например, гомогенные пороха или твердые ракетные топлива) способны к самостоятельному горению в отсутствие окислителя. Анчах пурнӑҫра тата промышленноҫра усӑ куракан топливӑсенчен нумайӑшӗ кислород пуррине ҫунтарма ыйтать, ҫавӑн пек топливӑсене те горючи теме пултараҫҫӗ. Анлӑрах сарӑлнӑ вӗри материалсем органикӑллӑ топливӑсем пулаҫҫӗ, вӗсен йышӗнче углеродпа водород пур. Топливӑна агрегат тӗлӗшпе хытӑ, шӗвек тата газ евӗрлӗ япаласем ҫине пайлаҫҫӗ, илмелли меслетпе вара — ҫутҫанталӑк (кӑмрӑк, нефть, газ) тата искусственнӑй япаласем ҫине пайлаҫҫӗ. Ҫутҫанталӑк топливисем хальхи обществӑшӑн энергин тӗп ҫӑлкуҫӗ пулса тӑраҫҫӗ. 2010 ҫулта ҫӗр ҫинче этемлӗх туса кӑларакан энергин 90 процентне яхӑн проценчӗ ҫӗр айӗнчи топливо е авалхи топливо ҫунтарнӑ, энергетика тӗпчевӗсемпе ӗҫ укҫи (АПШ) Управленийӗн прогнозӗсем тӑрӑх, ҫак тӳпе 2040 ҫулччен 80 процентран кая ӳкмест, 2010 ҫултан пуҫласа 2040 ҫулччен энергиопроценчӗн 56 процентне 2040 ҫулчче. Ҫакӑнпа хальхи цивилизацин тӗнчери проблемисем-энергооресурссем турттарманни, тавралӑха варалани тата тӗнче ӑшӑтни-ҫыхӑннӑ.

Топливо ӑнланӑвӗ

Топливо ӑнлавӗ хӑш-пӗр япаласен пултарулӑхӗнчен ҫунма пуҫланӑ, ҫав хушӑрах ӑшша уйӑрнӑ. В большинстве случаев горение является химической реакцией окисления, при этом для таких видов топлива, как, например, дерево (дрова) или бензин окислителем часто служит кислород воздуха. Окиславитель вырӑнӗнче ятарлӑ хатӗрсенче (сӑмахран, ракета двигателӗсенче) ытти япаласемпе те, сӑмахран, шӗвек кислородпа усӑ курма пултараҫҫӗ. Форпа окислителе питӗ пысӑк токсичествӑна, озона-токсичествӑна тата йӗркесӗрлӗхе пула усӑ курмаҫҫӗ.

Окислитель вырӑнне нумай хатӗрсенче таврари сывлӑшран ятарласа вӑй хумасӑр ("курӑнман" окислитель) кислородпа усӑ кураҫҫӗ, мӗншӗн тесен пурнӑҫра ӑнланусемпе горючи час-часах (йӑнӑш та) топливо теҫҫӗ.

Ӑшӑ энергине улӑштарма кинетика двигателӗсен тӗрлӗ тӗсӗпе усӑ кураҫҫӗ.

Топливӑн тӗп кӑтартӑвӗ — ӑшӑ пултарулӑх (ҫунакан ӑшӑ). Топливо тӗсӗсене танлаштарма условнӑй топливо ӑнланӑвне кӗртнӗ (пӗр килограмм "условнӑй топливо" ҫунни (у. т.) 29,3 МДж е 7000 ккалпа танлашать, ҫакӑ таса антрацитӑн ӑшӑ пултарулӑхӗпе танлашать).

Каçăсем

• Directive 1999/94/EC of the European Parliament and of the council of 13 December 1999, relating to the availability of consumer information on fuel economy and CO2 emissions in respect of the marketing of new passenger cars. (140 KB).
• Council Directive 80/1268/EEC Fuel consumption of motor vehicles.
• [ Хуткăç] — ПСЭ