Тилĕ
Тилĕ (лат. Vulpes) — йытă йышшисем текен ямахатри сĕтпе ÿсекен чĕрчунсен кăкĕ (речĕ). Чи паллă (курăмлă) тĕс — ахаль тилĕ.
Çак статьяна е уйрăма çĕнĕрен çырмалла, чăваш чĕлхин йĕркисене пăхăнмалла, ытти кăлтăксенчен те хăтăлмалла. Статьяна тата унăн уйрăмне статьясене çырмалли йĕркепе хатĕрлемелле, ăнланманлăха пĕтермелле.
|
Тилĕ — кĕлетке тăршшĕ 70-80 сантиметр пулать, хӳри - 40-50 см. Йывăрăшĕ тиллĕн - 5- 10 килограмм. Тилĕ кĕске ураллă. Пуçĕ шĕвĕр сăмсаллă. Пысăк хăлха çунатти шĕвĕр вĕçлĕ, вăрăм хӳри çăмламас, кĕлетки хĕрлĕрех тĕслĕ. Пирĕн тăрăхра тилĕ пур çĕрте те пурăнать, сĕм вăрмана кăна тиркет. Çиессе вăл темĕн те çиет: шăши, йĕкехӳре, арлан, шапа, калта, ăман, тĕрлĕ хурт-кăпшанкă. Хĕлле çынсем килте тытакан выльăха, чăх-чĕпе тапăнать. Тилĕ 25 çул таранах пурăнма пултарать, анчах нумай чухне ĕмĕрĕ 6-7 çултан иртеймест. Тăшманĕсем нумай мар пулин те, тилĕ час-часах тĕрлĕ чир-чĕрпе аптрать. Тилĕсем, уйрăмах, уртаракан чирпе час-часах вилеççĕ.
Кĕçĕн тĕсĕсем
тӳрлетКĕçĕн тĕсĕсем 40 таран, какăрăн кăна нумайрах. Ку тилĕ питĕ нумай вырăнта пурăнма пултарнипе çыхăннă.
- Vulpes vulpes abietorum
- Vulpes vulpes aeygptica
- Vulpes vulpes alascensis
- Vulpes vulpes alpherakyi
- Vulpes vulpes alticola
- Vulpes vulpes anatolica
- Vulpes vulpes arabica
- Vulpes vulpes atlantica
- Vulpes vulpes barbaras
- Vulpes vulpes beringiana
- Vulpes vulpes cascadensis
- Vulpes vulpes caucasica
- Vulpes vulpes crucigera
- Vulpes vulpes daurica
- Vulpes vulpes diluta
- Vulpes vulpes dolichocrania
- Vulpes vulpes dorsalis
- Vulpes vulpes flavescens
- Vulpes vulpes fulva
- Vulpes vulpes griffithi
- Vulpes vulpes harrimani
- Vulpes vulpes hoole
- Vulpes vulpes ichnusae
- Vulpes vulpes induta
- Vulpes vulpes jakutensis
- Vulpes vulpes japonica
- Vulpes vulpes karagan
- Vulpes vulpes kenaiensis
- Vulpes vulpes krimeamontana
- Vulpes vulpes kurdistanica
- Vulpes vulpes macroura
- Vulpes vulpes montana
- Vulpes vulpes necator
- Vulpes vulpes ochroxanta
- Vulpes vulpes palaestina
- Vulpes vulpes peculiosa
- Vulpes vulpes pusilla
- Vulpes vulpes regalis
- Vulpes vulpes rubricosa
- Vulpes vulpes schrencki
- Vulpes vulpes silacea
- Vulpes vulpessplendidissima
- Vulpes vulpes stepensis
- Vulpes vulpes tobolica
- Vulpes vulpes tschiliensis