Романш чĕлхи
Романш чĕлхи (çаплах швейцар ретороман, граубюнден, граубюндер, курваль; тăван ячĕ: руманш е романш, румонш — rumaunas, romansch, roumonsch — энгада формисем; rumantsch, rumauntsch, romontsch — сельва формисем; руманч грижун — rumantsch grischun — çыру нормин ячĕсем) — роман чĕлхисен рет-роман кĕçĕн ушкăнĕн чĕлхи, Швейцарин наци чĕлхиснче пĕрри, ытти 3 конфедерацин официаллă чĕлхипе танлаштарсан, романш чĕлхи унпа калаçакансен официаллă чĕлхи кăна шутланать[1]. Чĕлхепе 39 пине яхăн çын пуплет. Ăсчахсен шучĕпе, ретороман чĕлхин 5 диалект пур. Романшла халĕ Граубюнден швейцар кантонĕнчи романшсем калаçаççĕ.
| Романш чĕлхи | |
|---|---|
| Тăван ячĕ: | Rumantsch |
| Патшалăхсем: | — |
| Регионсем: | Граубюнден |
| Официаллă статус: |  Швейцари
|
| Калаçакансен пур йышĕ: | 50 000—70 000 |
| Классификаци | |
| Категори: | Еврази чĕлхисем |
| Индоевропа çемьи | |
| Çырулăх: | латиница |
| Чĕлхе кочĕсем | |
| ГОСТ 7.75–97: | рет 560 |
| ISO 639-1: | rm |
| ISO 639-2: | roh |
| ISO 639-3: | roh |
| Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика | |
Романш чĕлхипе Швейцарире кунсерен Шаблон:Нп5 хаçат тухать.
Диалектсем
тӳрлетРоманш чĕлхинче сурсельва, сутсельва, сурмиран, тури энгада, анат энгада тата мюнстер диалекчĕсене уйăраççĕ[2]:
-
- анăç (сурсельва);
- вăта (сутсельва тата сурмиран);
- тухăç (верхнеэнгадинский, анат энгада тата мюнстер).
-
- сельва (сурсельва, сутсельва тата сурмиран);
- энгада (тури энгада, анат энгада тата мюнстер).
Асăрхавсем
тӳрлет- ^ Швейцарская конституция (англ.) 2007 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче архивланӑ., Статья 4, «Наци чĕлхисем»: Нимĕç, франс, итал тата романш наци чĕлхисем пулаççĕ. Статья 70, «Чĕлхесем»: (1) Федерацин официаллă чĕлхисем нимĕç, франс тата итал чĕлхисем пулаççĕ. Романш чĕлхи çак чĕлхене пĕлекен çынсем официаллă пуплев чĕлхи пулать. (2) Кантонсем хăйсем хăйсен харпăр официаллăчĕлхисене палăртаççĕ…
- ^ Бородина М. А., Сухачёв Н. Л. Шаблон:Статья ЛЭС
Литература
тӳрлет- Бородина М. А. Современный литературный ретороманский язык Швейцарии. — Л.: Наука, 1969. — 232 с.
- Renzo Caduff, Uorschla N. Caprez, Georges Darms. Grammatica d’instrucziun dal rumantsch grischun 2013 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ.. Seminari da rumantsch da l’Universitad da Friburg, 2006.
Каçăсем
тӳрлет
