Мьянма
Мья́нма, Мьянма Пĕрлĕхĕ (1989 çултанпа — Бирма, Бирма Пĕрлĕхĕ) — Кăнтăр-Тухăç Азири патшалăх, ападной части Индокитайăн анăçĕнче вырнаçнă. Пĕр версипе, çĕршывăн ячĕ «мранма» этнонимран («мьямма» теççĕ е, калаçура, «бама») пулса тухать, вăл бирмансен хăй енлĕ ячĕ.
| ပ္ရည္ထောင္စုမ္ရန္မာနုိင္ငံတော္ Мьянма пĕрлĕхĕ | |||||
| |||||
| |||||
| Патшалăх чĕлхисем | мьянма | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тĕп хула | Найпьидо | ||||
| Чи пысăк хула | Янгон | ||||
| ГСМР председателĕ | Тан Шве | ||||
| Премьер-министр> | Со Вин | ||||
| Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
40 вырăнта 678 500 км2 | ||||
| Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе(2005) - Йышлăхĕ |
24 вырăнта 50 519 000 75/км² | ||||
| Валюта ячĕ | Мьянма чачĕ | ||||
| Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +6:30 пуçласа +6:30 таран | ||||
| Патшалăх гимнĕ | «Gba Majay Bma» | ||||
| Тетел доменĕ | .mm | ||||
| Тел. префиксĕ | +95 | ||||
Тĕп хули — Найпьидо (Мандалай административлă округĕнче), Пьинман хулинчен анăçалла 3 çухрăмра вырнаçнă.
Тупмалли
ХалăхĕТӳрлет
Бирмансем сино-тибет чĕлхе çемйи шутне кĕреççĕ. «Мьянма» ятпа çĕршыва тĕнче патшалăхĕсем йышăнман, меншĕн тесен çĕршывра ытти вак халăхсем пурăнаççĕ.
ТавралăхĕТӳрлет
Мьянма анăçра Индипе (1463 çм), Бангладешпа (193 çм),çурçĕр-тухăçра — Китайпа (2185 çм), тухăçра — Лаоспа (235 çм) тата кăнтăр-тухăçра — Таиландпа (1800 çм) чикĕ тытать. Кăнтăрпа кăнтăр-анăç çыранĕсене Бенгали Моутама (Мартабан) кӳлмекĕсен, çаплах Андаман тинĕсĕн хумĕсем çапăнаççĕ. Çĕршывăн лаптăкĕ, утравсене шута хурса, 678 пин çм², çыранĕн тăсăлăвĕ — 1930 çм.
Мьянмăн чи пысăк шывĕсем: Иравади, Меконг, Салуин, Ситаун тата Чиндуин. Кӳлĕсем нумаях мар, вĕсенчен калăпăшли — Шан сăртлăхĕнчи Инле кӳлли.
Административлă пайланăвĕТӳрлет
Тĕп статьйи: Мьянма административлă пайланăвĕ
1974 çулхи Конституци тăрăх Мьянма унитарлă патшалăх шутланать. Вăл 7 округпа (тайинга) 7 штатран (пуй-не) тăрать. Округĕсемпе штачĕсем районсене (мьонэ) пайланаççĕ, мьонэсем вара хăйсем тата вакрах пайсене — хуласемпе (мьо) ял вулăсĕсене (подрайон) пайланаççĕ. Хула кварталсенчен (яквэ) тытăнать, ялсем ушкăна (чейюа) пуçтарăнаççĕ.
ХалăхĕТӳрлет
42,9 млн. çын пурăнать (2005, утă). Çак халăхсен пысăк пайĕсем пур: бирмансем — 68%, шансем — 9%, каренсем — 7%, аракансем — 4%, китайсем — 3%, индисем — 2%, монсем — 2%. Ытти вак халăхсем пĕтĕмешле халăх йышĕн 5% шутланаççĕ.
ТĕнĕТӳрлет
Тĕп статья — Бирмăн будда тĕнĕ.
Мьянмăра малта буддисăм тĕнĕ шутланать. Конфесси шучĕсем çапла: буддистсем — 89%, христиансем — 4% (вĕсенчен баптистсем — 3%, католиксем — 1%), мусульмансем — 4%, анимистсем — 1%, урăххисем — 2%.
ИсториТӳрлет
Тĕп статьйине Мьянма историйĕ вулăр.
2008 çулхи çу уйăхĕн 2-мĕшĕнче Мьянма тăрăх вăйлă çил-тăвăл иртсе кайнă. Çил-тăвăл хăйенпе пĕрле вăйлă çумăр илсе килнĕ, çавăн пекех çран хĕррине икĕ метр çӳллĕш хум пырса кĕнĕ. 24 пин ытла çын вилнĕ, 41 пин çын çухалнă. Уйрăмах Ирравади юханшыв тинĕсе юхса кĕнĕ вырăнта нумай сиен кӳнĕ.
Официаллă тата официаллă мар сайтсемТӳрлет
- Тулаш ĕçсен министерстви
- Шалти ĕçсен министерстви
- Тĕн ĕçĕсен министерстви
- «Мьянма Таймс» хаçат (акăлчанпа бирма чĕлхисемпе)
- «Иравади» ирĕклĕ хаçат (акăлчанпа бирма чĕлхисемпе)
КаçăсемТӳрлет
ВырăслаТӳрлет
- Буддийское СССР — очерк истории и религии Бирмы и рассказ о путешествии 1998
- Бирма Географи Энциклопединче 1960
- Бирма Мăн Совет Энциклопединче
- Бирма Кругосвет Энциклопединче
- Çулçӳревçĕсем валли пулăшу канашĕсем Сергей Жаров сайтĕнче
АкăлчанлаТӳрлет
- MyWebDigest — Myanmar Burmese Web Directory & Search
- Myanmars Net — Myanmar-based web guide
- Myanmar Travel Information
- MRTV-3 Web Site
- Burma: Army of the Child God
- Burma News, Myanmar News. News website opposed to the military government.
- Burmese Recipes on CookBookWiki.com
- «Burma scraps intelligence agency». Article from BBC.co.uk
- Canadian position on relations with Burma
- Euro-Mon Community
- FreeBurma.org
- Geopium: Geopolitics of Illicit Drugs in Asia
- Unocal Settles Burma Lawsuit
- Queensland Burmese Buddhist Association
- Physical Map of Myanmar
- Should it be Burma or Myanmar? "Мянма" тата "Бирма" палăртусене ăнлантарни Би-Би-Си сайтĕнче.