Адольф Гитлер
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, пăхăр Гитлĕр..svg){kind=small}
Адольф Гитлер (ним. Adolf Hitler [ˈaːdɔlf ˈhɪtlɐ]; ака, 20 1889, Браунау-Инна-çинчи, Австри-Венгри — ака, 30 1945, Берлин, Виççĕмĕш Райх), национал-социализм никĕслевçи — Национал-социаллă нимĕç рабочи партин çулпуçĕ (фюрерĕ) 1921 çулхи утăн 29-мĕшĕнчен пуçласа Германин рейхсканцлерĕ, 1933 çулхи кăрлачăн 31-мĕшĕнченпе Германи рейхспрезиденчĕ çурлан 2-мĕшĕнченпе 1934 çултанпа, Иккĕмĕш Тĕнче вăрçинче.
Германин хĕçпăшаллă вăйĕсен аслă çарпуçĕ.
БиографиТӳрлет
Ăрат йĕрĕТӳрлет
Пулас фюрерăн ашшĕ Алоис Китлĕр (1837—1903) малтан атăçă, кайран таможньă ĕçтешĕ пулса ĕçленĕ; амăшĕ — Клара (1860—1907), хĕр чухнехи Пёльцль. Алоис саккун йĕркипе çуралнăскер пулман, 1876 çулчен вăл амăшĕн, Марии Анна Шикльгруберĕн (ним. Schicklgruber) хушаматне илнĕ. Тепĕр пиллĕк çултан, Алоис çуралсан, Мария Шикльгрубер сĕтĕрĕнчĕк Иоганн Георга Гидлера (Hiedler) арманçине качча тухать. 1876 çулта куракансем кăтартнипе 1857 çулта вилнĕ Гидлер Алоисăн ашшĕ пулнă, çакна пула Алоис хушаматне улăштарать[1].
АчалăхТӳрлет
ЯшлăхТӳрлет
Пĕрремĕш Тĕнче вăрçине хутшăнниТӳрлет
Создание НСДАПТӳрлет
«Сăра пăтăрмахĕ»Тӳрлет
Влаçа кĕртекен çул çинчеТӳрлет
Райхсканцлер тата патшалăх пуçлăхĕТӳрлет
Шалти политикаТӳрлет
1933 çулхи кăрлач, 30 Гинденбург президент Китлĕре рейхсканцлер (правительство пуçлăхĕ) вырăнне лартать[2]. Рейхсканцлер Китлĕр çаплах Империн министрсен кабинечĕн пуçлăхĕ пулса тăрать. Пĕр уйăх майлă вăхăт иртсен, нарăсăн 27-мĕшĕнче парламент çуртне вут-кăвар хыпать. Официаллă версипе, вут çулăмне сӳнтернĕ чухне ярса тытнă Маринус ван дер Люббе голланд коммунистне айăпланă. Çурта вут-кăвара Карл Эрнстăн штурмовикĕсем чертни паллă[3][4]. Китлĕр Коммунистсен партине влаçа туртса илесшĕн сăтăр ĕç тунă тесе тепĕр куннех Гинденбургран конституцин çичĕ статьин ĕçне чарса лартмалли, правительствăна ятарлă тивĕçсене пама ирĕк ыйтать. Президент ун çине алă пусать. 1933 çулăн вĕçĕнче Лайпцигре ван дер Люббене, ГКП ертӳçне Эрнст Торглера тата виçĕ болгар коммунистне, çав шутра Георгий Димитров вут-кăвайт тунă тесе айăпласшăн пулнă. Çак процесс Димитров вăйлă хӳтĕленнипе нацисемшĕн ăнăçлă вĕçленмест: ван дер Люббесĕр пуçне, пурне те айăпран хăтарнă.
Территори экспансине пуçланиТӳрлет
Иккĕмĕш Тĕнче вăрçиТӳрлет
Гитлĕре вĕлерме хăтланниТӳрлет
Китлĕрĕн вилĕмĕТӳрлет
Кăсăк фактсемТӳрлет
Çавăн пекех пăхăрТӳрлет
- Китлĕр Алоис — Китлĕрĕн ашшĕ
- Китлĕр Клара — Китлĕрĕн амăшĕ
- Шикльгрубер
- Браун Ева — Китлĕрĕн еркенĕ тата арăмĕ
- Китлĕрĕн чир-амакĕ
- Китлĕрĕн арлă пурнăçĕ
- Наци Германинче чĕлĕме хирĕç кĕрешни
- Китлĕрĕн вегетариллĕхĕ
- Китлĕрĕн тĕнĕ
АсăрхавсемТӳрлет
- ^ Davidson, Eugene The making of Adolf Hitler: the birth and rise of Nazism. — University of Missouri Press, 1997. — P. 6. — 419 p. — ISBN 9780826211170
- ^ Kershaw J. Hitler. London, 1991.
- ^ Ширер, У. Взлёт и падение Третьего рейха. Т. 1. С. 280—281.
- ^ Paterson, T. Historians find 'proof' that Nazis burnt Reichstag. The Daily Telegraph (15 апреля 2001). Тĕрĕсленĕ 19 Çĕртме уйăхĕн 2010.
ВуламаллиТӳрлет
- Мазер, В. Адольф Гитлер. — Феникс, 1998. — ISBN 5-222-004595-X
- Фест, И. Адольф Гитлер = Hitler. — Пермь: Алетейя, 1993. В 3-х томах. Том 1: ISBN 5-87964-006-X, 5-87964-005-1; Том 2: ISBN 5-87964-007-8, 5-87964-005-1; Том 3: ISBN 5-87964-005-1, 5-87964-008-6
- Ширер, У. Взлёт и падение Третьего рейха = The Rise and Fall of the Third Reich. — {{{1}}} м: Захаров, 2009. В 2-х томах. Том 1: 816 с., ISBN 978-5-8159-0921-2. Том 2: 704 с., ISBN 978-5-8159-0920-5.
- Heiden, K. A history of national socialism. — Taylor & Francis, 1934. — 1934 p. — ISBN 9780374937768
- Heiden, K. The Fuhrer: Hitler's Rise to Power. — Basic Books, 1999. — 624 p. — ISBN 078670683X
- Welch, D. Hitler: profile of a dictator. — Routedge, 2001. — 144 p. — ISBN 9780415250757
- Аллан Буллок Гитлер. Исследование тирании. — 1952.
- Миш, Рохус Я был телохранителем Гитлера (1940 – 1945): мемуары. — Текст, 2010. — ISBN 978-5-7516-0762-3
- Брюханов В. А. Происхождение и юные годы Адольфа Гитлера. — КМК. — ISBN 978-5-87317-470-6
- Пруссаков В. А. Гитлер без лжи и мифов. — Книжный мир, 2008. — ISBN 5-8041-0242-7
КаçăсемТӳрлет
- Иккĕмĕш Тĕнче вăрçин сайчĕ
- Адольф Гитлер «Великие властители прошлого» сайчĕнче
- Китлĕр Германи истори лекцийĕсем
- Адольф Китлĕрĕн ӳкерчĕкĕсем
- Адольф Китлĕрĕн фотоӳкерчĕкĕсем
- Живопись Третьего Рейха Картины работы Адольфа Гитлера
- Ман шăпа — Адольф Китлĕр
- Историллĕ видео, «Великие властители прошлого» сайчĕнче
- Историллĕ аудио «Великие властители прошлого» сайчĕнче
- Бернард Шрейберăн «Человек за спиной Гитлера» кĕнеки (акăлч.) (Bernhard Schreiber «The Man Behind Hitler»)
- Аннемари Штиллерĕн «Повесть об Адольфе Гитлере» кĕнеки
Шаблон:Адольф Гитлер Шаблон:Германи канцлерĕсем Шаблон:Германи президенчĕсем Шаблон:Фашизм (темăсем) Шаблон:Нацизм Шаблон:Çулталăк çынĕ (Тайм журнал версипе) 1927-1950