Википеди

Кĕнеке

Disambig gray.svg Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, пăхăр Кĕнеке (пĕлтерĕшсем).

Кĕнеке, — этемлĕх культурин çитĕнĕвĕсен чи пахаллă пайсенче пĕри, нумай ĕмĕр хушшинче çынсен информацине пухса сыхласа хăварма пулăшакан япала. Çырăва кĕнекесенче нумай чухне йĕркелесе çыраççĕ. Татăшах кĕнекене ӳкерчĕксемпе капăрлатаççĕ.[1]

Давид Тенирс. Натюрморт

Кĕнеке — темиçе пĕлтерĕшлĕ термин:

  1. уйрăм брошюрăпа пичетрен кăларма хатĕрленĕ литература е ăслăлăх ĕçĕ[2];
  2. полиграфире — пичет продукци тĕсĕсенчен пĕри: брошюрăланă хут çулçисемпе (страницăсемпе) е тетрадьсем çине типограф е алçырав меслечĕпе текстлă тата графиллĕ (капăрлатуллă) информацие кĕртнĕ, 48 страницăран ытла калăпăшлă, хытă хуплашкаллă, тапхăрпа тухакан мар кăларăм[3];
  3. çырса пымалли («çыру кĕнеки», «ампар кĕнеки») пĕрлехи хуплашкари хут çулçисене пĕрлештернĕ, çаплах литература темиçе пысăк ĕçĕсен пĕри[4].

kъniga праславян сăмахĕ авалхи пăлхар (чăваш) чĕлхинчен пулса тухать, темелле; авалхи пăлхар-чăваш-kenege, кун кĕнеки, йĕкене кунсерен çырни; дунай-болгар *küiniv; уйгур kuin, kuinbitig) Китай чĕлхи kΏüen — свиток (Фасмер пăхăр).

Кĕнеке тытăмĕПравить

Кĕнеке тĕсне илсен (энциклопеди, сăмахсар, вĕренӳ кĕнеки, монографи т. ыт.), унăн тытăмĕ улшăнма пултарать, çапах та яланхилле[5] унта çак пайсем пур:

  1. Суперхуплашка
  2. Хуплашка (çемçĕ е хытă, унта кĕнеке ятне, авторне кăтартаççĕ, хăш чухне, капăрлатусене кĕртеççĕ)
  3. Форзац
  4. Корешок
  5. Титул пичĕ (кĕнеке çĕлĕкĕ, авторĕ тата пиктограмма)
  6. Аннотаци (кĕске ăнлантару) тата рецензи (пулмасан та юрать)
  7. Умсăмах
  8. Хăй кĕнекен тексчĕ — кĕнеке блокĕ
  9. Нахзац
 
Геркулес Сегерс. Кĕнекесем. 1615 тата 1630 çç. хушшинче.

Кун-çулĕПравить

АваллăхПравить

Аваллăхра кĕнекесем вырăнне свитоксем, пергаментсем, е ытти манăçа тухнă çыру япалисене усă курнă. Вăтам ĕмĕрсен пуçламăшĕнче Европăра алçырăвлă кĕнекесем сарăлнă. Кĕнеке кăларасси Европăра кĕнеке пичетлессине (1440-мĕш) шутласа кăларнăранпа вăйлă аталантарса кайнă. Пĕрремĕш пичĕтленсе тухнă кĕнекесене инкунабулсем тенĕ.

СвитоксемПравить

 
Винченцо Фоппа. Яш Цицерон кĕнекепе

Авалхи алçыравсемПравить

Вăта ĕмĕрсемПравить

 
Кивĕ кĕнекесем

АлçыравĕсемПравить

Хальхи саманаПравить

 
Кĕнеке палăкĕ. Берлин

УправПравить

 
Карл Шпицвегăн «Кĕнеке хурчĕ» ӳкерчĕк

Кĕнекесен пухăмĕПравить

Тĕп статья: Вулавăш


Кĕнекесен классификацийĕПравить

Тĕнчере кĕнекесен классификацисен темиçе системи пур: ББК, УДК, ISBN.

Электронлă кĕнекеПравить

Тĕп статья: Электронлă кĕнеке (документ)
 
 Статьян çак пайне халлĕхе çырман.
Википедине хутшăнакан ĕмĕчĕпе, çак вырăнтаятарлă пай.
Эсир çак пая çырса проекта пулăшма пултаратăр.

АудиокĕнекеПравить

Тĕп статья: Аудиокĕнеке


Кăсăклă фактсемПравить

Тĕнчере чи пысăк кĕнеке — Гигас кодексĕ (Codex Gigas), XIII ĕмĕрĕн пуçламăшĕнчи çав тери пысăк алçыравлă пухăм (640 (624) страница, хуплашка калăпăшĕ — 92 см çӳллĕш, 50 см анлăшĕ; хулăмĕш — 22 см, йывăрăш — 75 кг).

Тенчере чи пĕчĕк кĕнеке[6] — "Хамелеон" А.П.Чехова размером 0,9 х 0,9 мм. Унта кашни 30 страницăра 11 йĕрке, 3 сăрăллă капăрлату. Кĕнекене А.И.Коненко 1996 ç. Омск хулинче пичетлесе пуçтарнă.

Çав. пекехПравить

Паллă кĕнекесемПравить

ЛитератураПравить

  • Добиаш-Рождественская О. А. История письма в средние века. Руководство к изучению латинской палеографии. — 3-е изд. — М.: Книга, 1987. — (История книжного искусства. Монографии и очерки). — 5000 экз.
  • Кирпичников А. И. Книга // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1890—1907.
  • Немировский Е. Мир книги. С древнейших времён до начала XX века / Рецензенты А. А. Говоров, Е. А. Динерштейн, В. Г. Утков. — Мускав: Книга, 1986. — 50000 экз.
  • Георгиев П. В. Библиотека и традиционная бумажная книга // Учитель истории в социокультурном пространстве Евразии в конце ХХ — начале XXI в.: Материалы Всероссийской научно-практической конференции. — Хусан: Изд-во Казанского университета, 2016. С. 361—368.
  • Шапкина О. И. Символистская книга в России начала XX века // Известия высших учебных заведений. Проблемы полиграфии и издательского дела. — 2014. — № 5. — С. 115—122

АсăрхавсемПравить

  1. ^ Полиграфин тӗп тӗсӗсем Архивленĕ 26 Ҫӗртме уйӑхӗн 2020 çулта.
  2. ^ Лопатин В. В., Лопатина Л. Е. Русский толковый словарь : около 35 000 слов. — 4-мĕш кăл. — М.: Русский язык, 1997. — 832 с. — (Библиотека словарей русского языка). — 15 000 экз. — ISBN 5-200-02420-X
  3. ^ Книга(ĕçлемен каçă) // Стефанов С. И. Реклама и полиграфия: опыт словаря-справочника. — М.: Гелла-принт, 2004. — 320 с.
  4. ^ Книга(ĕçлемен каçă) // Толковый словарь русского языка: В 4 т. / Под ред. Д. Н. Ушакова. — М.: Гос. ин-т «Сов. энцикл.»; ОГИЗ; Гос. изд-во иностр. и нац. слов., 1935—1940.
  5. ^ Глоссарий полиграфических терминов | Вся полиграфия — Print Base| Архивленĕ 16 Нарӑс уйӑхӗн 2011 çулта.
  6. ^ Книга рекордов Гиннесса

КаçăсемПравить

Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/w/index.php?title=Кĕнеке&oldid=775078»