Август Альквист

Август Альквист (финн: August Ahlqvist, тулли ячĕ: Karl August Engelbrekt Ahlqvist), — финн тĕпчевçи. 1826 çулхи çурла уйăхĕн 7-мĕшĕнче Куопио хулинче çуралнă, 1889 çулхи чӳк уйăхĕн 20-мĕшĕнче Хельсинкире вилнĕ. Хăш-пĕр ĕçне çавăн пекех А. Оксанен псевдонимпа алă пуснă.

Ĕçĕсем

Раççейре çӳренĕ, манси (ун чухне вогул), мăкшă, вепс (ун чухне чудь) чĕлхисене тĕпченĕ. Хăй финн чĕлхинешĕн грамматикине çырнă. Хельсинки университетĕнче профессор пулса ĕçленĕ. Тĕпчекен ĕçĕсене финнла, шведла, нимĕçле çырнă. Сăввисене те çырнă, тĕслĕхрен: Säkeniä (хĕлхем).

Шиллер нимĕçлерен финнла куçарнă: Kaballe und Liebe - Kavaluus ja rakaus (Кабала тата юрату), Мольер франци чĕлхирен куçарнă. Калевала эпосне тĕпченĕ.

Чăваш чĕлхин тĕпчевçи

Тури тата анатри чăвашсем хушшинче фольклор материалĕ пухнă. Хăйĕн статйисенче морфологи ыйтăвĕсене тишкернĕ. Вырăсла-чăвашла тата чăвашла-шведла словарьсем хатĕрленĕ (алçырăвĕсем Хельсинки архивĕнче упранаççĕ).

Çапах Хельсинкири литература архивĕпе çыхăннă чухне нихăш Альквистăн шведла-чăвашла словарьсем тупăнман. Чу* па пуçланакан словарьсенчен Альквистăн Чудь словарĕ çеç пулнă. (паянхи кун вепс чĕлхине теççĕ).. Тен словарьне алăпа çырнипе чăвашла иккене ĕненнĕ.

Кĕнекисем

Satu, 1847
Finland och finnarne före landets underkufvande af svenskarne, 1849
Bidrag till finska. Finska språkforskningens historia, 1854
Viron nykyisemmästä kirjallisuudesta, 1855
Votisk grammatik jemte språkprof och ordförteckning, 1855
Anteckningar i Nordtschudiskan, 1859
Muistelmia matkoilta Venäjällä vuosina 1845–58, 1859
Läran on verben i mordwinska, 1859
Laulu kellosta (Friedrich Schiller), 1859 (kääntäjä)
Väkinäinen naiminen (Molière) (kääntäjä)
Kavaluus ja rakkaus (Schiller), 1863 (kääntäjä)
Säkeniä I-II, 1860, 1868
Versuch einer mokscha-mordwinischen gramatik nebst texten und wörterverzeichniss, 1861
Suomalainen runousoppi kielelliseltä kannalta, 1863
Auszüge aus einer neuen grammatik der finnischen sprache, 1868
Suomalainen murteiskirja, 1869
Det vestfinska språkets kulturord, 1871
Uusi suomalainen lukemisto suomalais-ruotsalaisen sanakirjan kanssa, 1873
Suomen kielen rakennus, 1877
Täydellinen Kalevalan sanasto, 1878
Unter wogulen und ostjaken, 1883
Elias Lönnrot, 1884
Tutkimuksia Kalevalan tekstissä ja tämän tarkastusta, 1886
Kalevalan karjalaisuus, 1887
Suomalaisia puhekokeita, 1889
Wogulischer Wörterverzeichniss, 1891
Wogulische sprachtexte nebst entwurf einer wogulischen grammatik aus dem nacthklasse des verfassers. Hrsg. Von Yrjö Wichman, 1894
Oksasen runoja, 1898
Kirjeet, 1982

Çăлкуçсем

Каçăсем

Альквистăн хаçатри статьисем