Эскимос-алеут чĕлхисем
| Эскимос-алеут | |
|---|---|
| Таксон: | çемье |
| Ареал: | Çурçĕр Америкăн арктика ярăмĕ, Азин аяк çурçĕр-тухăçĕ |
| Классификаци | |
| Категори: | Çурçĕр Америка чĕлхисем |
| Нострат макроçемье (гипотеза) | |
| Йышĕ | |
| алеут, эскимос | |
| Çавăн пекх пăхăр: Проект:Лингвистика | |
Эскимос-алеут чĕлхисем (эскалеут) — Гренланди, Канадăн Арктикин территоринче, Аляскăн пĕтĕм çĕрĕнче, Чукоткăн çурçĕр-тухăç тата кăнтăр-тухăç çыран хĕрринче, юнашар утравсенче тата алеут йăранĕнче пурăнан тăван халăхсен чĕлхисемпе диалекчĕсен пĕрлĕ пухăмĕ.
Эскимос-алеут чĕлхисемпе калаçакансен йышне палăртма йывăр. Çак этноссем шутне кĕрекен мĕнпур халăх — 100 пин çын, анчах та хастар усă кураканнисем татах сахал: нумайăшĕ ази, аляска тата канада эскимосĕсем, çаплах алеутсем вырăс е акăлчан чĕлхине куçнă.
Классификаци
тӳрлет(калаçакансен йышĕ хаклавлă)
Алеут турачĕ
- алеут чĕлхи — ≈ 150 çын (Раççей, АПШ)
- меднов-алеут чĕлхи (алеут-вырăс пиджинĕ) — 5 çын (Раççей)
Эскимос турачĕ
- юпик ушкăнĕ
- аляска кĕçĕн ушкăн:
- алютик чĕлхи — 400 çын. (АПШ)
- вăта-юпик чĕлхи — 10 пин çын (АПШ)
- çепĕр кĕçĕн ушкăнĕ (юит чĕлхи):
- наукан чĕлхи — 100 çын (Раççей)
- чаплин чĕлхи — 1600 çын (Раççей, АПШ)
- аляска кĕçĕн ушкăн:
- сиреник чĕлхи (çухалнă)
- инуит ушкăнĕ
- аляска-инуит чĕлхи (инюпиак) — 3500 çын (АПШ)
- гренланд чĕлхи — 47 пин çын (Гренланди)
- инуктитут — 30 пин çын (Канада: Нунавут, Лабрадор)
Каçăсем
тӳрлетАсăрхавсем
тӳрлетВуламалли
тӳрлет- Меновщиков Г. А. Эскимосско-алеутские языки // Языки Азии и Африки. М., 1979, т. III.
- Bergsland K. Aleut Dictionary. Fairbanks, 1994.
- Bergsland K. The Eskimo-Uralic Hypothesis // Journal de la Societe Finno-Ougrienne, 1959, vol. 61.
- Fortescue M., Jacobson S., Kaplan L. Comparative Eskimo Dictionary. Fairbanks, 1994.
- Hammerich L. L. The Eskimo Language. Oslo, 1970.
- Hamp E. P. On Eskimo-Aleut and Luoravetlan // Eric P. Hamp (ed.) Papers on Eskimo and Aleut Linguistics. Chicago: Chicago Linguistic Society, 1976. pp. 81-92.
- Holst, J. H. Einführung in die eskimo-aleutischen Sprachen. Hamburg, 2005.
- Krauss M. Eskimo-Aleut // Current Trends in Linguistics, 1973, vol, X, No 2.
- Swadesh M. Unaaliq and Proto-Eskimo: I—V // International Journal of American Linguistics, 1952, vol. 17; 1951, vol. 18.
- Vakhtin N. B., Golovko E. V. The Relations in the Yupik Eskimo Sub-Group According to Lexicostatistics // Etudes Inuit Studies, 1987, vol. 11, No. 1.
- Woodbury A. Eskimo-Aleut // Handbook of American Indian Languages / Ed. by D. Damas.