Эмир

Эмир е амир (араб. امير‎ — хуҫа, ертӳҫӗ) — хӑшпӗр Хӗвелтухӑҫ тата Африка мӑсӑльман ҫӗршывӗсен ертӳҫин титулӗ, кнеç, чи малтанах, ҫар пӗлтерӗшлӗ тата ҫав титулпа ҫӳрекен ҫын.

Бухара эмирӗ Алим Хан (1880—1943). С. М. Прокудин-Горский фотоӳкерчӗкӗ, 1911

Тата мӑсульмансен ертӳҫи пӗлтерӗшӗ пек усӑ курнӑ.

Эмирсем

• Тимур (Тамерлан) эмир
• Бухара эмирачĕн эмирĕ
• Дубай эмирĕ
• Езид эмирĕсем
• Кувейт эмирĕ

Гранада эмирачĕ

Гранада эмирĕсем Насрид династин кăкĕнчен пулса тухнă. Вĕсем Гранада эмиратне 1232—1492 çулсенче тытса тăнă. Гранада эмирачĕн пĕрремĕш эмирĕ Мухаммад I аль-Галиб (1232—1273) пулнă, юлашки — Мухаммад XII аз-Зухуби (Боабдил). Эмирсем христиан тытăмçисемпе Фес Мариничĕсем хушшинче йăпăлта пурăннă, çапла вара вĕсем Испанири мăсальмансен культура центрĕ шутланнă Гранадăра хăйсен позицисене сыхласа пурăннă. Христиан Испанире 1469 çулта Католици королĕсем пĕрлешнĕ хыççăн 1492 çулта Гранадăна христиансем çĕнсе илсен, юлашки Насридсем Мароккăна тарнă.

Ят	Арапла çырни	Пурнăç çулĕсем	Тытăмри çулсем	Асăрхав
Мухаммад I аль-Галиб	محمد بن نصر	1194—1273	1232—1273	Кастили çарĕсене Лас-Навас-де-Толос патĕнче çапăçура (1212) çĕнтернĕ.
Мухаммад II аль-Факих	محمد بن محمد	1235—1302	1273—1302	1278 1278 çулта Малагăна ярса илнĕ.
Мухаммад III аль-Махлу	محمد المخلوع	1257—1314	1302—1309	Кастилипе Леона хирĕçле Маринидсемпе тăмарлă пулнă.
Наср ибн Мухаммад	نصر بن محمد	1287—1322	1309—1314	унăн политикине пула Кастилипе Леон, Арагон тата Маринидсен патшалăхĕсем тăмарлă пулса тăнă.
Исмаил I ибн Фарадж	إسماعيل بن فرج	1279—1325	1314—1325	Альгамбрăна тата Хенералифе тунă çĕре чылай ӳсĕм кӳнĕ.
Мухаммад IV ибн Исмаил	محمد بن إسماعيل	1315—1333	1325—1333	влаç мамакăшĕ ертсе пынă эмир килĕнчи паллă çынсем аллине лекнĕ.
Юсуф I ибн Исмаил	يوسف بن إسماعيل	1318—1354	1333—1354	йӳтенĕ çын ăна Мăн Гранада мечетĕнче уяв чухне чиксе пăрахнă
Мухаммад V аль-Гани	محمد بن يوسف	1338—1391	1354—1359	влаç ватă Ридван визирь аллинче пулнă
Исмаил II ибн Юсуф	إسماعيل بن يوسف	1338—1360	1359—1360
Мухаммад VI аль-Ахмар	محمد بن إسماعيل	1332—1362	1360—1362
Мухаммад V аль-Гани	محمد بن يوسف	1338—1391	1362—1391
Юсуф II аль-Мустагани	يوسف المستغني	ум. 1392	1391—1392
Мухаммад VII аль-Мустаин	محمد السابع الثاني	1370—1408	1392—1408
Юсуф III ан-Насир	يوسف الناصر الثاني	1376—1417	1408—1417
Мухаммад VIII аль-Мутамассик	محمد بن يوسف	1409—1431	1417—1419
Мухаммад IX аль-Галиб	محمد الصغير	1396-1454	1419—1427
Мухаммад VIII аль-Мутамассик	محمد بن يوسف	1409—1431	1427—1429
Мухаммад IX аль-Галиб	Шаблон:Ы	1396—1454	1429—1432	тăватă хутчен хăйне эмир астулне тавăрнă
Юсуф IV	يوسف بن المول	ум. 1432	1432—1432
Мухаммад IX аль-Галиб	محمد الصغير بن نصر	1396—1454	1432—1445
Мухаммад X аль-Ахнаф			1445—1445
Юсуф V			1445—1446
Мухаммад X аль-Ахнаф			1446—1447
Мухаммад IX аль-Галиб			1447—1453
Мухаммад XI ибн Мухаммад	محمد بن محمد	вил. 1454	1451—1455	1454 çулта Кастили королĕпе эмиратшăн тупăшсăр вăхăтлăха тăнăç тунă.
Абу Наср Саид аль-Мустаин			1454—1464
Мухаммад XII аз-Зухуби (Боабдил)	محمد الثاني عشر	1459—1527	1482—1483
Али ибн Сад			1483—1485
Мухаммад XIII аз-Загалл			1485—1490
Мухаммад XII аз-Зухуби (Боабдил)	محمد الثاني عشر	1459—1527	1490—1492

Вуламалли

• Эмир // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• «Путешествие Абу Хамида ал-Гарнати в восточную и Центральную Европу в 1131—1153 гг» — публикация О.Г. Большакова и А.Л. Монгайна — М. — 1971 — С.31
• Р.Г. Фахрутдинов. Об имени и титуле правителя Волжской Булгарии. Советская тюркология. АН Азербайджанской ССР. № 2. Баку 1979г. стр. 4.