Чепче тутарĕсем

Чепче́ (нухра́т) тута́рĕсем (тут. нократ татарлары) — Чепче тата унăн юпписем тавравшĕнче пурăнакан тутарсен этносĕ.

Ытларах Удмурт Республикинче (Юкамена, Глазов, Балези, Яр районĕсенче) тата Киров облаçĕнче вырнаçнă.

1920-мĕш çулсенче 15 пине яхăн çын шутланнă. 2000-мĕш çулсенче вĕсен йышĕ 7 пине яхăн тесе хакланă (вĕсенчен 6 пин ытла тутарĕ Удмуртин çурçĕр енче тата 700 яхăн тутар Киров облаçĕн Слобода районĕнче пурăнать).

Этнотерриторилле çапла пйланать:

• карин-нухрат / анат чепче (карин тутарĕсем). Ятне Нухрат (халĕ Карино) ялĕнчен илнĕ, малтан Карин кнеçлĕхĕ карманĕ пулнă.
• юкамена-глазов / вăта чепче
• вырăнти-глазов / тури чепче

Чепче тутарĕсен генезисне удмуртсем пеçĕрменсем хутшăннă..

Тутар чĕлхипе (кăнтăр-удмурт чĕлхин уйрăмлăхĕсемпе) калаçаççĕ, ăна тутар чĕлхин нухрат пуплевĕ теççĕ.

Çав. пекех

• Кари ар кнеçĕсем

Литература

• Татарский энциклопедический словарь. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1998—703 с., илл.
• Д. Б. Рамазанова «К формированию нукратского говора татарского языка в иноязычном окружении». Ижевск, 2005. — С. 170—174.
• Д. Г. Касимова «Чепецкие татары: особенности культуры, языка и религии». Ижевск, 2005. — С. 158—164.
• Касимов Р. Н. Традиционные религиозно-мифологические представления чепецких татар. Автореф. … канд. ист. наук / Удмуртский государственный университет. Ижевск, 2004.
• Касимова Д. Г. Семейная обрядность чепецких татар. Ижевск: Удмуртский институт истории, языка и литературы УрО РАН, 2003.
• Мухамедова Р. Г. Чепецкие татары (краткий исторический очерк) // Новое в этнографических исследованиях татарского народа. Под ред. Р. Г. Мухамедовой и Р. К. Уразмановой. Казань: Казанский филиал АН СССР, 1978. С. 5-18.
• Сыркина И. А. Чепецкие татары 2017 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ. // Уральская историческая энциклопедия / Институт истории и археологии УрО РАН, 1998—2004.