Убыхсем

Убы́хсем (уб. Шаблон:Курсивсăр) — Кавказри автохтонлă, чĕлхипе, культурипе тата кулленхи пурнăçĕпе адыгсемпе, абазинсемпе тата абхазсемпе тăван халăхсенчен пĕри. Услар ăнлантарнипе, убых (у́ббых) тесе вĕсене черкессем каланă, хăйсене çав вăхăтра «tʷaχә» (тIуахъы) тенĕ.

Убыхсем
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ
Сочи (Кавказ вăрçи пĕтиччен), Турци
Археологи культури	майкоп, дольмен, меот
Чĕлхе	турккă, черкес ранее-убых
Тĕн	ислам (суннизм), йăлари ĕненӳ
Расă тĕсĕ	европеоид раси (понти тĕсĕ)
Тăван халăхсем	адыгсем, абазинсем, абхазсем

Пĕрлехи хыпарсем

Убых Енĕн юлашки кнеçĕ Керантух Берзек

XIX ĕмĕрĕн пĕрремĕш çурринче убыхсем, Хура тинĕс çумĕнчи шапсуг (анăçри кӳршисем) тата садз-джигетсем (тухăçри кӳршисем) адыг йăхĕсем çурма-феодаллă хутшăнусен йăли-йĕркипе пурăннă.

Пĕрлĕх тытăмлăхĕ

Çавăн пекех пăхăр: Убыхсен аристократийĕ.

Литература

• Ворошилов В. И. История убыхов. — Майкоп, 2006.
• Адыгская (Черкесская) энциклопедия. — Москва, 2006.
• Генко А. Н. О языке убыхов. // Известия АН СССР. VII серия, отделение гуманитарных наук. — № 3. — 1928.
• Духовской С. Материалы для описания войны на Западном Кавказе. Даховский отряд на южном склоне гор в 1864 году. // Военный сборник. — 1864. — № 12.
• Инал-Ипа Ш. Д. Убыхи, их этнокультурные связи с абхазами. // Страницы исторической этнографии абхазов. — Сухуми, 1971.
• Кишмахов М. Х.-Б. Род из священной долины убыхов. — Черкесск, 1999.
• Хафизова М. Г. Убыхи в Кавказской войне 1817—1864 гг. // Военно-исторический журнал. — 2007. — № 6. — С.31-33.

Каçăсем

• Мĕнпур тĕнчери Абаз-Адыг сайчĕсем
• Шинкуба Б. Последний из ушедших.
• Убых уйрăмĕ, Черкес культурин сайтĕнче
• Адыгсен, абазинсен, убыхсен тата абхазсен историйĕ 2019 ҫулхи Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.