Тактовик

Тактовик — тоникăлла сăвă тĕсĕсенчен пĕри. Сăвăра пусăмлă тата пусăмсăр сыпăксем черетленеççĕ. Вăл шутра кунашкал черетленÿ регулярлă мар та пулма пултарать. Урăхла каласан, пусăмлисен хушăкĕнчи пусăмсăррисен шучĕ ылмашăнать. Çав шут 1,2 пулсан — вальă теççĕ. Хушăк 1,2,3 пулсан — тактовик. Хушăк 0,1 е 0,1,2 пулсан — каллех тактовик. Çапла вара улшăнăвăн амплитуди кунта — 2 темелле.

Тактовик мĕнне ăнланма Çеçпĕл Мишшин «Пурнăçпа вилĕм» сăвви пулăшма пултарать.

Акă унăн иккĕмĕш çаври:

Хирте пĕр тĕмеске пĕр-пĕччен...    — U — U U — U U —
Тăпри çине пуснă вĕлтĕрен.         — U U — U U — U —
Вилнĕ çын тăпри вăл, çав тăпра,    — U — U — U U U —
Ырă çынни вилнĕ вăрçăра.          — U U — U U — U U —

Кунта пусăмсен чиккинче пĕр тĕлте виçĕ сыпăклă хушăк та курăнать. Çакă сăввăн çеммин ахаль вальăран тактовик патнелле куçас туртăм пуррине пĕлтерет-ха ĕнтĕ. Çапах та сăвва пĕтемпех илсен, унта пурпĕрех вальă ăслайĕ малта тăрать. Çавăн пекех «хирте», «тăпри» сăмахсенче, сăввăн малтанхи сулăмне сыхласа хăварас тесен, пусăма пĕрремĕш сыпăксене лартма тивнине шута илнĕ.

Вуламалли

• Тактовик // Литературная энциклопедия терминов и понятий / Под ред. А. Н. Николюкина. — Институт научной информации по общественным наукам РАН: Интелвак, 2001. — Стб. 1057—1058 — 1596 с. — ISBN 5-93264-026-X.
• Тактовик // Словарь литературоведческих терминов / Ред.-сост.: Л. И. Тимофеев и С. В. Тураев. — М.: «Просвещение», 1974. — С. 395. — 509 с. — 300 000 экз.
• Тактовик // Квятковский А. П. Поэтический словарь. М., 1966, с.295-299.
• Тактовый стих // Сельвинский И. Л. Студия стиха. М., Советский писатель, 1962. С. 59-92.