Тăмана евĕрлисем

Тăмана евĕррисем
Неясыть северная пятнистая
Ăслăх классификацийĕ
Патшалăх: Тĕс: Хордăллисем Кĕçĕн тĕс: Çурăм шăммиллисем Класс: Вĕçен кайăксем Кĕçĕн класс: Çĕнĕ çăвар маччиллисем Отряд: Тăмана йышшисем
Латинла çырни
Strigiformes
Çемьесем
Тăмана йышшисем, е чăн тăманасем (Strigidae) Сипуховые (Tytonidae)
Викитĕссенчи систематика Ӳкерчĕксем ITIS 177848 NCBI 30458

Тăмана евĕрлисем (лат. Strigiformes, е Striges) - вăрманта пурăнакан çăткăн вĕçен кайăксем, унăн шутне 200 ытла шултра тата вăтам тĕс кĕрет.

Пĕрлехи хыпарсем

Йывăрăшĕпе 60 грамран пуçласа 3 килограмм таран пулать. Ытти кайăксенчен пысăк та çаврака пичĕпе уйрăлса тăрать. Вĕсен куçĕ пысăк, ниçталла та кускаламать, тӳрĕ кăна пăхать. Сăмса вĕçĕ кукăр авăнчăклă, вĕçĕ çекĕл евĕрлĕ. Тĕп апачĕ - шăши йышши чĕр чунсем. Сунара каçпа тухать, шăшисене куçĕпе курнинчен ытла хăлхипе питĕ лайăх илтет. Куçĕ те вĕсен питĕ çивĕч, уйрăмах инçетрине аван курать. Пăлханнă чухне тăмана куçĕпе мăчлаттарма тытăнать. Ытти кайăксем ăна юратсах каймаççĕ, тапăнса сăхма пултараççĕ. Тăманасем 20 çул таран пурăнаççĕ

Классификацилени

Пирĕн тăрăхра тăманасен 11 тĕсĕ пур.

• Ӳхĕ
• Хăлхаллă тăмана
• Шурлăх тăмани
• Шурă тăмана
• Вăрман тăмани
• Вăрăм хӳреллĕ тăмана
• Пĕчĕк тăмана
• Тĕк ураллă тăмана
• Кил-çурт тăмани
• Çерçи тăмани
• Хурчка тăмана

Анатоми уйрăмлăхĕсем

Кĕскен пахалани: пысăк пуç, пысăк çаврака куçсем, сăмси кĕске, тискер. Çĕрле сунара тухать, шăппăн вĕçет, тĕкĕ çемçĕ, чĕрни вăрăм та çивĕч, сăнĕ тĕсĕпе асăрхама йывăр.

Культурăра

Тăмана — ăсчахлăх символĕ, авалхи грексен Афина туррин атрибучĕ.

Академи тăмани

Каçăсем

• Подборка статей и видовых очерков на сайте «Пернатые хищники России» (выр.)
• World Owl Trust 2006 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ.(акăлч.)
• Тăмана символикăра 2009 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ.
• Тăмана юратаканнисен клубĕ 2013 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.

Çак статьяна çырнă чухне Брокгаузпа Ефронăн Энциклопеди сăмахсарĕн (1890—1907) материалĕпе усă курнă.