Свиридов Георгий Васильевич
Гео́ргий Васи́льевич Свири́дов (раштавăн 3 (16)-мĕшĕ 1915, Фатеж, Курск кĕперни — кăрлач, 6 1998, Мускав) — вырăс композиторĕ, пианист. Дмитрий Шостакович патĕнче вĕреннĕ.
Кун-çулĕпе ĕçĕ-хĕлĕ
тӳрлетГеоргий Васильевич Свиридов 1915 çулта Раççей империн Курск кĕпернинчи Фатеж хулинче çуралнă. Ашшĕ почтăра ĕçленĕ, амăшĕ вĕрентӳçĕ пулнă. Ашшĕ, Василий Свиридов, большевиксем майлă пулса граждан вăрçине хутшăннă, Георгий 4 çул тултарсан çапăçура пуçне хурать.
1924 çулта, ун чухне Георгий 9 çула çитнĕ, çемье Курска пурăнма куçать. Курскра Георгий Свиридов пуçламăш шкулта вĕренет, кĕнекесем ăна питĕ кăсăклантараççĕ. Вăраххăн мусăка кăмăллани мала тухать.[1].
Юлашки çулсенче Георгий Свиридов нумай хушă чирпе асапланнă. 1998 çулхи кăрлачăн 6-мĕшĕнче вăл тĕнчерен уйрăлса каять[2]. Халăх Христос Çăлăвçă храмĕнче сывпуллашнă хыççăн Свиридова кăрлачăн 9-мĕшĕнче Мускавра, Новодевичье çăвинче пытарнă.[3][4].
Мусăк
тӳрлетХайлавĕсем
тӳрлет- 7 пĕчĕк пьеса, фортепиано валли (1934—1935)
- 6 романс, А.Пушкинăн сăввисем (1935)
- 7 романс, М.Лермонтов сăввисем (1938)
- 1-мĕш № концерт, фортепианăпа оркестр валли (1936—1939)
- Камерная симфония для струнных (1940)
- 3 романс, А.Блок сăввисем (1941)
- Концерт для фортепиано с оркестром № 2 (1942)
- Мусăк камичĕ «Раскинулось море широко» (1943)
- Соната, фортепиано валли (1944)
- Романссе, сасăпа фортепиано валли, Уильям Шекспир сăввисем (1944-60)
- Квинтет, фортепианăпа хĕлĕхлсем валли (1945)
- Трио, фортепиано, сĕрме купăс тата виолончель валли (1945; Сталин парни, 1946)
- Вокал циклĕ «Страна отцов», тенор, бас тата фортепиано валли, А. И. Исаакян сăввисем, 11 романс кĕрет (1950)
- Мусăк камичĕ «Огоньки» (1951)
- Оратория «Декабристы» на слова Александра Пушкина и поэтов-декабристов (1954-55, не окончена)
- Романсы для голоса и фортепиано на стихи Роберта Бернса в переводах Самуила Маршака (1955)
- Вокальный цикл для тенора, баритона и фортепиано «У меня отец крестьянин» на стихи Сергея Есенина (1956)
- Вокально-симфоническая поэма «Памяти Сергея Есенина» (1956)
- «Патетическая оратория» на слова Владимира Маяковского (1959, Ленинская премия, 1960)
- Вокальный цикл (поэма) «Петербургские песни» для четырех певцов-солистов, фортепиано, скрипки и виолончели на стихи Александра Блока (1961—69)
- Музыка для камерного оркестра (оркестровая версия Квинтета для фортепиано и струнных 1964)
- «Курские песни» для смешанного хора и оркестра, слова народные (1964; Государственная премия, 1968)
- Мусăк капăрлатăвĕсем, Александр Пушкинăн «Метель» сюжечĕ (1964)
- Пĕчĕк кантата, хорпа оркестр валли, «Деревянная Русь», Сергей Есенин сăвви (1964)
- «Пĕчĕк триптих» (1964)
- Пĕчĕк кантата, хорпа оркестр валли, «Снег идет», Борис Пастернак сăвви (1965)
- Маленькая кантата для хора и оркестра «Грустные песни» на стихи Александра Блока (1965)
- Романс «Эти бедные селенья» для голоса, фортепиано и гобоя на слова Фёдора Тютчева (1965)
- Сюита «Время, вперёд!» (1965) музыка к одноимённому кинофильму М. Швейцера — тема заставки программы «Время», выпуска новостей СССР в 21 час.
- «Весенняя кантата» для хора и оркестра (1972)
- Музыка к памятнику павшим на Курской дуге (1973)
- Хор концерчĕ «Памяти А. А. Юрлова» для смешанного хора, поющего без слов (1973)
- «Ода Ленину» кантата, Роберт Рождественскин сăмахĕсем, вулавçă, хор тата оркестр валли (1976)
- Тăван Çĕршыв гимнĕсем, хор валли (1978)
- 25 юрă, баспа фортепиано валли (1939—1979)
- «Пушкинский венок» для хора с оркестром (1979)
- «Ночные облака», кантата на слова Александра Блока для смешанного хора a cappella (1979)
- 10 романс, А.Блок сăввисем (1972—1980)
- «Ладога», поэма, хор валли, A. Прокофьев сăввисем (1980)
- «Юрăсем», концерт, хор валли a cappella, Александр Блок сăввисем (1980—1981)
- «Петербург», вокал поэми (1995)
- «Песнопения и молитвы» (для хора без сопровождения)[5]
Фильмографи
тӳрлетГеоргий Свиридов — вунвиççĕ фильм валли мусăк авторĕ:
- 1940 — Поднятая целина
- 1946 — Дон Сезар де Базан
- 1951 — Пржевальский
- 1952 — Римский-Корсаков
- 1953 — Великий воин Албании Скандербег
- 1956 — Полюшко-поле
- 1960 — Красная площадь
- 1961 — Воскресение
- 1964 — Русский лес
- 1964 — Метель
- 1966 — Время, вперёд!
- 1976 — Доверие
- 1982 — Красные колокола. Фильм 2. Я видел рождение нового мира
- 1996 — «Время Георгия Свиридова» — документалă фильм, 1996 ç., 52 мин., режиссер Никита Тихонов
Астăвăм
тӳрлетри Георгий Свиридовăн палăкĕ]]
- 2005 çулхи авăнăн 23-мĕшĕнче Курскра композиторăн пĕрремĕш палăкне уçаççĕ, ун çинче çак сăмахсене касса çырнă: «Воспеть Русь, где Господь дал и велел мне жить, радоваться и мучиться»[6][7].
- Санкт-Петербургра, Есенин урамĕнче уçнă ӳнер шкулне композитор ятне панă.
- Балашихăри (Мускав облаçĕ) 1-мĕш № ӳнер шкулне композитор ятне панă[8].
Вуламалли
тӳрлет- Г.Свиридов. Музыка как судьба — М: Молодая гвардия, 2002, ISBN 5-235-02440-0
Асăрхавсем
тӳрлет- ^ Курск. Гордость земли курской. Г.B. СВИРИДОВ 2010 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 7-мӗшӗнче архивланӑ.
- ^ Свиридов в Доме Черноголовых
- ^ Свиридов Георгий Васильевич 2011 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче архивланӑ.
- ^ Храм Святой Троицы в Хохлах — Страница Настоятеля — Православная энциклопедия 2007 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ.
- ^ «Песнопения и молитвы» Георгия Свиридова прозвучали в Московской консерватории
- ^ 16 декабря Георгию Свиридову исполнилось бы 90 лет
- ^ В Курске открыт памятник Георгию Свиридову. REGNUM (2005 çулхи авăнăн 23-мĕшĕ). Тĕрĕсленĕ 14 Ҫурла уйӑхӗн 2010.
- ^ Детская школа искусств № 1 имени Г. В. Свиридова 2009 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ.
Каçăсем
тӳрлетСвиридов Георгий Васильевич «Патшалăх паттăрĕсем» сайтĕнче
- Свиридов вилтăпри
- Свиридов Георгий Васильевич «Из записных книжек» 2011 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче архивланӑ.
- Ещё не одну сенсацию преподнесёт нам Свиридов
- Памяти Георгия Свиридова 2007 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче архивланӑ.
- Георгий Васильевич Свиридовăн сайчĕ
- Лирическая вселенная Свиридова(ĕçлемен каçă) Курская правда
- Стихи Сергея Валерьевича Русакова на музыку Георгия Васильевича Свиридова «Романс» к повести А. С. Пушкина «Метель»
- А. А. Бобров. Георгий Свиридов — простор русской музыки и мысли
- В. Рубин. Палитра Свиридова. Журнал "Кругозор" (№11, 1965)
- Лирическая вселенная Георгия Свиридова 2011 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ. М. Аркадьев