Нидвальден

	Нидвальден; ним. Nidwalden; фр. Nidwald; итал. Nidvaldo; ромш. Sutsilvania
Герб;	Ялав;
Патшалăх	Швейцари
Статус	Кантон
Администраци центрĕ	Штанс
Йĕркеленĕ вăхăт	1291
Официаллă чĕлхесем	Нимĕç, Романш, Итал
Пурăнан халăх	41 584 çын
Йышлăх	150,61 çын/çм² (18-мĕш вырăн)
Лаптăк	276,1 çм²
Тинĕс; шайĕнчи çӳллĕшĕ; • Максималлă çӳллĕ вырăн; • Чи лутра вырăн	; ; 2901 м
Вăхăт тăрăхĕ	CET (UTC+1, çулла UTC+2)
ISO 3166-2 кочĕ	CH-NW
Автом. номерĕсен кочĕ	NW
Сайчĕ
{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице

Ни́двальден^[1]^[2] (ним. Nidwalden; фр. Nidwald; итал. Nidvaldo; ромш. Sutsilvania) — Швейцарин варринчи çурмакантон^[3]. Администраци центрĕ — Штанс хула. 41 584 çын пурăнать (22-мĕш вырăнта кантонсем хушшинче; 2012 ç. хыпарĕсем).

Географи тӳрлет

Нидвальден Швейцарин центрĕнче вырнаçнă. Çурçĕр енче унăн çĕрĕсем Фирвальдштет кӳлли патне тухаççĕ, ытти таврашĕнче ту хырçисем хупăрланнă. Кантон территорийĕ — 276,1 км² (22-мĕш вырăнта кантонсем хушшинче), вĕсенчен 40 % яхăн çĕрĕсенче ял хуçалăх ĕçĕсене йĕркеленĕ е пурăнаççĕ. Вăрмансем кантонăн виççĕмĕш пайне йышăнаççĕ, кантонăн чĕрĕк пайĕ усă курма юрăхсăр (тусем е пăрлаксем).

Истори тӳрлет

Кантон, кӳршĕлле Обвальденпа пĕрле, швейцар конфедерацине 1291 çулта кĕнĕ.

Пурăнан халăх тӳрлет

2007 çул тĕлнелле кантонра 4046 ютçĕр çынĕ (10 %) пурăнать. Кантонра 50,9 % арçын тата 49,1 % хĕрарăм регистрациленĕ. 2000 çулта 75,6 % пурăнан çын рим католикĕ, 11,9 % — реформаци чиркĕвĕнче. Халах йышлăхĕ 2005 çулхи раштав уйăхĕнче 144,3 çын пĕр на км² çитнĕ. Халăхăн чылайрахăшĕ (2000 çул) нимĕçле (92,5%) калаçать, 1,4% — итальянла тата 1,2% — серб-хорватла.

Экономика тӳрлет

XX ĕмĕрчен Нидвальденре ял хуçалăхĕ вăйлă аталаннă. Шултра мăйракаллă выльăха ĕрчетнĕ, ашпăша тата сыра экспорта, ытларах çурçĕр Италие янă. Анчах та XIX ĕмĕрĕн варринчен тытăнса экономикăра суту-илӳ, промăçлăх тата туризм çӳлти шайне хăпарнă. Кантонăн чылай ĕçпе тивĕçтерекенни швейцар авиатăвакан компани — Pilatus Aircraft. Штаб-хваттерĕ Штанс коммунинче вырнаçнă.

Юлашки çулсенче Нидвальденре пурăнма та, ĕçлеме те кăмăллă пулса пырать: налуксем те çăмăлтараххипе те, Цюрихпе Милан хушшинче вырнаçнипе те, ял вырăнлăхĕ илемлĕ пулнипе те.

Администрацилле пайлану тӳрлет

Нидвальден общинисем

Кантон 11 коммунăна пайланать:

Паллă вырăнсем тӳрлет

Нидвальденри чи палли Штансерхорн ту тăрри, çавăнта çаврăнакан ресторан пур, унтан вара Фирвальдштет кӳллипе тата темиçе ту тăррисемпе (Юнгфрау, Мёнх тата Эйгер) илленсе ларма пулать. Штанзерхорн çине туристсене фуникулёр хăпартать.