Еврази плитти
Еврази плитти — Еврази континенчĕн чылай пайне витекен литосфера плитти. Еврази плиттине Индостан, Арави çурутравĕ тата тухăç Çĕпĕр Верхоян ту хырçинчен тухăçалла пайĕ кĕмест.
.png){kind=link}
Еврази плиттин анăç пайĕ Вăта Атлантика хысакĕ таран, Исланди пайне хушса, вырнаçăннă. Çурçĕр енче пысăк шельф, Çурçĕр Пăрлă океанăн шыв-çĕр лаптăкне тухакан континенчĕн пассивлă хĕрри, Геккель хысакĕпе чикĕленет. Кăнтăр енче пысăк хирĕçӳ тăрăхĕ: вăл Тетис океанĕ хупласа тусен ярăмĕ Индостан плиттипе тĕкĕшĕнсе кайнă хыççăн пулса тăнă.
Геологиллĕ тытăмĕ
тӳрлетЕврази мăн хăми 67,800,000 çм2 пысăк лаптăка йышăнать, ку вара пысăкăшĕпе виççĕмĕш хăма пулать, вăл пуринчен нумай континента витет. Геологи енчен унăн тытăмĕ питĕ кăткăс. Унăн шутне икĕ пысăк Тухăç-Европа тата Çĕпĕр платформи кĕрет. Платформăсене кăткăс тытăмлă хутланчăклă çамрăк ярăмсем хупăрласа тăраççĕ.
Тухăç-Çĕпĕр платформи кăнтăр енчен Алтай-Саян хутланчăк тата Монгол-Охотск хутланчăк тăрăхĕсемпе чикĕленет. Платформăран çурçĕрелле Таймăр тăвĕсем, унтан уйрăмлă Хатанкă авăнчăкĕ. Тухăç енчен Тухăç-Çĕпĕр платформи Верхоян хысакĕпе хупăрланнă, вăл ун çине континтăн шельфĕ, Çурçĕр Америка континенчĕ куçнипе пулса тăнă.
Тухăç-Европа платформи анăçран Дрейзер йĕрĕпе чикĕленнĕ, - пĕрлешĕннĕ ярăмсем, ун хыççăн Карпат тăвĕсем тата урăх хутланчăк çĕкленĕвĕсем. Кăнтăртан вăл Хурапа Каçпи тинĕсĕсемпе, Кавказ тăвĕсемпе чикĕленет. Тухăçра платформăн чикки Урал тăвĕсем, вĕсем ăна Анăç-Çĕпĕр айлăмĕпе уйрăлса тăраççĕ.
Çак икĕ платформăсем хушшинче вырнаçнă айлăм геологи енчен çĕр витĕмĕн нумай утрав пĕкисем, микроконтиненчĕсем тата урăх террейнĕсем çыпçăнса кайнă икĕ пайĕ пулать, çиелтен вăл хăватлă мезозой тата кайнозой тăприпе хупланнă.
Инçет тухăç
тӳрлетЕврази плиттин çурçĕр-тухăç пайĕ — чылай тапхăр хушши аталаннă тĕрлĕ çул ӳсĕмлĕтеррейнлă акрециллĕ ярăм.