Википеди

Глаголица

Глаго́лица — славянсен пĕрремĕш азбукисенчен (кириллицăпа танах) пĕри.

Глаголическое «Зограф евангелийĕ», X—XI ĕмĕрсем.

Глаголицăн кун-çулĕ тӳрлет

Чылай кăтартăва шанса ĕненсе глаголица кириллицăран маларах пулнине çирĕплетме юрать. Авалтан упранса юлнă глаголицăпа çырни 893 çулхи Преславри полхар патши Симеон I çырăвĕ шутланать. Авалхи ал çырăвĕн палăкĕсем (çав шурта X ĕмĕрти «Кейӳ хут çулçисем») глаголица çырăвĕнче, вĕсене фонетика йышĕпе кăнтăр славянсене çывăх сĕм авал чĕлхепе çырнă.

 
Башчан (Бошкан) плитти — глаголицăн авалхи палăкĕсенчен пĕри, XI ĕмĕр.


Глаголицăпа вăрттăн çырура усă курнă.



  Ӳкерчĕк:Glagolitsa Zagreb.jpg
Сулахайран: Загребри глаголица граффити, 2003 çул; йăнăшсемлĕ, çыраканĕ кириллица-глаголица танлашăвĕсемпе усă курнă пулин те, кириллицăна япăх пĕлнĕ.
Сылтăмра: в Загребри Кафедра соборĕнче глаголицăпа çырни. Кириллицăна куçарсан тексчĕ çакна пĕлтерет:

Слава въ вишнихъ Богу На въспоминание 1300-го лѣта крьщениѣ Народа Хръватъ иже закле се вѣчъною вѣрьностью Стѣнѣ Петра приемъ отъ ее обѣтование помощи въ вьсакои печали Дружьба Братие Хръватъскаго Змьѣ съхранѣе светине прадѣди Прѣпоручае Отьчьство Хръватъ Великои Богородици 1741

Таблицăсем тӳрлет

(«Ӳкерчĕк» çырнă тĕлте «çавра глаголицăн» сас паллисене кăтартнă.)

символ Ӳкер-
чĕк 		Ячĕ цифра палли асăрхатарни
Ⰰ   Аз 1
Ⰱ   Буки 2
Ⰲ   Веди 3
Ⰳ   Глаголи 4
Ⰴ   Добро 5
Ⰵ   Есть 6
Ⰶ   Живете 7
Ⰷ   Зело 8
Ⰸ   Земля 9
Ⰺ, Ⰹ   Иже (I) 10 Çак сас паллисенчен хăшĕ мĕн ятлă, çаплах кириллицăри И е I сас паллине пĕлтереççĕ — тĕпчевçĕсен пĕрле шухăш çук.
Ⰻ   И (Иже) 20
Ⰼ   Дервь 30
Ⰽ   Како 40
Ⰾ   Люди 50
Ⰿ   Мыслете 60
Ⱀ   Наш 70
Ⱁ   Он 80
Ⱂ   Покой 90
Ⱃ   Рцы 100
Ⱄ   Слово 200
Ⱅ   Твердо 300
Ⱛ   Ик, Ижица 400
Ⱆ   Ук —
Ⱇ   Ферт 500
Ⱈ   Хер 600
Ⱉ   От 700
Ⱊ Пѣ (Пе) 800 Гипотезăллă сас палли, тĕсĕ паллă мар.
Ⱌ   Цы 900
Ⱍ   Червь 1000
Ⱎ   Ша —
Ⱋ   Шта 800
Ⱏ   Ер —
ⰟⰊ   Еры —
Ⱐ   Ерь —
Ⱑ   Ять —
Ⱒ (Хлъмъ?) [Х] сасăна палăртакан «эрешмен евĕр» паллă. Хăш тĕпчевçĕсем ăна малтанхи глаголицăри хăй тĕллĕ сас палли вырăнне шутлаççĕ.
Ⱓ   Ю —
Ⱔ   юс кĕçĕнни —
Ⱗ   юс кĕçĕнни йотăлани —
Ⱘ   юс асли —
Ⱙ   юс асли йотăлани —
Ⱚ   Фита —
Ⱖ   Ио

Глаголица Юникодра тӳрлет

Юникодра (4.1 версинчен пуçласа) глаголица валли çак диапазона кăтартнă: U+2C00 … U+2C5F.

    0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
2C00   Ⰰ Ⰱ Ⰲ Ⰳ Ⰴ Ⰵ Ⰶ Ⰷ Ⰸ Ⰹ Ⰺ Ⰻ Ⰼ Ⰽ Ⰾ Ⰿ
2C10   Ⱀ Ⱁ Ⱂ Ⱃ Ⱄ Ⱅ Ⱆ Ⱇ Ⱈ Ⱉ Ⱊ Ⱋ Ⱌ Ⱍ Ⱎ Ⱏ
2C20   Ⱐ Ⱑ Ⱒ Ⱓ Ⱔ Ⱕ Ⱖ Ⱗ Ⱘ Ⱙ Ⱚ Ⱛ Ⱜ Ⱝ Ⱞ  
2C30   ⰰ ⰱ ⰲ ⰳ ⰴ ⰵ ⰶ ⰷ ⰸ ⰹ ⰺ ⰻ ⰼ ⰽ ⰾ ⰿ
2C40   ⱀ ⱁ ⱂ ⱃ ⱄ ⱅ ⱆ ⱇ ⱈ ⱉ ⱊ ⱋ ⱌ ⱍ ⱎ ⱏ
2C50   ⱐ ⱑ ⱒ ⱓ ⱔ ⱕ ⱖ ⱗ ⱘ ⱙ ⱚ ⱛ ⱜ ⱝ ⱞ  

Вуламалли тӳрлет

  • Горшков А. В. Старославянский язык. М. 2002.
  • Гошев Иван. Рилски глаголически листове. София, 1956. 130 стр.
  • Истрин В. А. 1100 лет славянской азбуки. М. 1962, 1988 (2-е изд.).
  • Истрин В. А. История письма. М. 1965.
  • Ягич И. В. Глаголическое письмо // Энциклопедия славянской филологии. Вып. 3: Графика у славян. Спб., 1911. Стр. 51—262 + 36 листов снимков. [Существуют репринты.]
  • Fučić, Branko: Glagoljski natpisi. (In: Djela Jugoslavenske Akademije Znanosti i Umjetnosti, knjiga 57.) Zagreb, 1982. 420 p.
  • Fullerton, Sharon Golke: Paleographic Methods Used in Dating Cyrillic and Glagolitic Slavic Manuscripts. (In: Slavic Papers No. 1.) Ohio, 1975. 93 p.
  • Jachnow, Helmut: Eine neue Hypothese zur Provenienz der glagolitischen Schrift — Überlegungen zum 1100. Todesjahr des Methodios von Saloniki. In: R. Rathmayr (Hrsg.): Slavistische Linguistik 1985, München 1986, 69-93.
  • Jagić, Vatroslav: Glagolitica. Würdigung neuentdeckter Fragmente, Wien, 1890.
  • Kiparsky, Valentin: Tschernochvostoffs Theorie über den Ursprung des glagolitischen Alphabets In: M. Hellmann u.a. (Hrsg.): Cyrillo-Methodiana. Zur Frühgeschichte des Christentums bei den Slaven, Köln 1964, 393—400.
  • Miklas, Heinz (Hrsg.): Glagolitica: zum Ursprung der slavischen Schriftkultur, Wien, 2000.
  • Steller, Lea-Katharina: A glagolita írás In: B.Virághalmy, Lea: Paleográfiai kalandozások. Szentendre, 1995. ISBN 963-450-922-3
  • Vais, Ioseph: Abecedarivm Palaeoslovenicvm in usum glagolitarum. Veglae, [Krk], 1917 (2 ed.). XXXVI+76 p.
  • Vajs, Josef: Rukovet hlaholske paleografie. Uvedení do knižního písma hlaholskeho. V Praze, 1932. 178 p, LIV. tab.

Каçăсем тӳрлет

  Глаголица Викиампарта?
Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/w/index.php?title=Глаголица&oldid=821678»