Беляев Александр Филиппович

Беляев хушаматлă урăх çынсем çинчен Википедире статьясем пур.

Беляев Александр Филиппович - Совет Союзĕн Паттăрĕ, штаб начальникĕ, 41-мĕш гварди стрелоксен дивизин (Çеçенхир фрончĕ, 57-мĕш çар, 68-мĕш стрелксен корпусĕ) командирĕн тивĕçне пурнăçлакан, гварди подполковникĕ.

Александр Филиппович Беляев
Çуралнă вăхăт	1908 çул, çурлан 15-мĕшĕ
Çуралнă вырăн	Елчĕк Елчĕк районĕ РСФСР
Вилнĕ вăхăт	1943 çул, раштавăн 11-мĕшĕ
Вилнĕ вырăн	Новгородково районĕ, Кировоград облаçĕ, Украина
Пăхăнулăх	СССР
Çар ăрачĕ	десант
Хĕсмет çулĕсем	1941-1943
Хисеп	Подполковник
Командăланă	41-мĕш гварди стрелксен дивизийĕ
Çапăçусем/вăрçăсем	Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи
Чыславсем тата парнесем	«Сталинграда хӳтĕленĕшĕн» медаль

Кун-çулĕ

Хальхи Елчĕк районĕнчи Елчĕк салинче 1908-мĕш çулхи çурла уйăхĕн 15-мĕшĕнче хреçчен кил-йышĕнче çуралнă. Чăваш. 1924-мĕш çулта шкул пĕтерсен Чĕмпĕрти педагогика техникумне вĕренме кĕнĕ. 1928- мĕш çулта техникум пĕтерсен Çĕпĕре ĕçлеме кайнă. Кемер облаçĕн хальхи Белово районĕнчи Оселки чăваш ялĕнче пуçламăш классен вĕрентекенĕ пулнă.

1929- мĕш çулта Хĕрлĕ Çара чĕнеççĕ. Хабаровск хулинче хĕсметре тăнă. "Отличный стрелок" паллăпа чысланă. 1931-мĕш çулта хĕсметрен таврăнсан Кузнецкри металлурги комбиначĕн котельый цехĕн нормировщикĕ, каярах Белово хулинче вĕрентекен пулса ĕçлет.

1932-мĕш çулта ăна каллех хĕсмете чĕнеççĕ. Канск, Ленинск-Кузнецком, Кемĕр хулисенче хĕсметре тарать.

Вăрçа 1942-мĕш çулхи çу уйăхĕнче лекет. Вăрçă çулĕ 10-мĕш сывлăш десант корпусĕнче, унтан 1942-мĕш çулхи çурла уйăхĕнче 41 гварди стрелоксен дивизине калаплаççĕ, иртет.

1943-мĕш çулхи çулла тĕлне Беляев майор дивизин штаб пуçлăхĕ пулнă, авăн уйăхĕн 10-мĕшĕнче ăна дивизи командирĕн тивĕçне пурнăçлама хушаççĕ. Сулахай Çыранри Украинăна ирĕке кăларнă чухне тата Днепр урлă каçнă чухне уйрăмах палăрнă.

1943-мĕш çулхи авăн уйăхĕн 10-25-мĕсенче пынă тапăнакан çапăçусенче Подполковник беляев ертсе пыракан дивизи 28пурăнан вырăна ирĕке кăларса Днепр çыранне тухнă. Авăнăн 26-мĕшĕн каçĕнче дивизи пайĕсем Днепра урлă каçса плацдарм тытса илнĕ. Питĕ хăрушă çапăçусем пуçланнă. Авăнăн 28-мĕшĕнче çеç дивизи тăшманăн 8 контратакине сирсе янă. Çар тивĕçне пурнăланă май Беляев подполклвник хăюлăхпа харсăрлăх тĕслĕхĕ пулса тăнă.

Чӳкăн 3-мĕшĕнче ăна Совет Союзĕн Паттăрĕн чысне илме тăратнă.

Анчах вăл Ылтăн Çăлтăра илсе ĕлкĕреймен. 1943-мĕш çулхи раштавăн 11-мĕшĕнче Кировоград облаçĕнчи Верблюжка (Погребняково) ялĕ патĕнче çапăçура вилет. Çав ялтах пытарнă.

Чысĕсем

• Совет Союзĕн Паттăрĕ
• икĕ Ленин орденĕ
• Хĕрлĕ Ялав орденĕ
• Хĕрлĕ Çăлтăр орденĕ
• Сталинграда хӳтĕленĕшĕн медаль.

Астăвăм

• Беляев А.Ф. ятне Елчĕкри шкулпа урам ятне панă.
• Беляев А.Ф. ятне Кировоград облаçĕнчи Верблюжка салинчи урама панă.

Вуламалли

• Днепр тăрăхĕнче // Хатĕр пул. – 1985. – № 5. – С. 23–24.
• Ентешсем – Совет Союзĕн паттăрĕсем // Тантăш. – 2005. – 9 çĕртме (№ 23). – С. 2.
• Беляев Александр Филиппович // Герои Советского Союза и полные кавалеры ордена Славы – уроженцы Чувашии : [изоматериал]. – Чебоксары, 2005.
• Беляев Александр Филиппович // Чувашская Республика. Яльчикский район : краткая энцикл. – Чебоксары, 2005. – С. 30–31.
• Михайлов, В. М. Беляев Александр Филиппович / В. М. Михайлов // Краткая чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2001. – С. 85.
• Михайлов, В. М. Беляев Александр Филиппович / В. М. Михайлов // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А–Е. – С. 202.

Каçăсем

 Беляев Александр Филиппович «Патшалăх паттăрĕсем» сайтĕнче

Культурное наследие Чувашии