Çăнăхта
Çăнăхта — туй хыççăн пулса иртекен йăла-йĕрке. Ĕçкĕ-çикĕ. Авланнă çын килĕнче те, качча тухнă хĕрĕн унчченхи килĕнче пулать. Е, перекетшĕн, пĕр тĕлте çеç те пулма пултарать. Ку йăла-йĕрке мĕн япала пулни ак çак тĕслĕхрен аван курăнать[1]:
Манăçа кăларас мар тесе йăла-йĕркене те куракан умне кăлараççĕ «Йăлтăмсем»[2]. Кăçал, сăмахран, вĕсем çĕнĕ хăта йĕркипе паллаштарнă. «Чăн пурнăçра йăла-йĕрке упранса юлнă-ши сирĕн тăрăхра?» - ыйтрăм эпĕ.
Çамрăк мăшăра ялта çырăнтарнă чухне туй хăвачĕ вăйлăрах пулнине аса илчĕ вăл. Халĕ ку уява район центрĕсенче ирттереççĕ. Çавăнпа йăла-йĕрке хавшасах пырать. Туйсене чăвашла ирттерекенсем сайра пулсан та тĕл пулаççĕ-ха. Тухья-хушпу тăхăнса хĕр илме каяççĕ, çĕнĕ хăта йĕркине те ирттереççĕ.
Е тата[3]:
Ҫӑлкуҫри текст(выр.)Отличную подготовку студенты продемонстрировали и в показе послесвадебного семейного обряда низовых чувашей «Çěнě хăта».<Куçару: Туй хыççăнхи "Çĕнĕ хăта" текен килйышла йăлана кăтартас тĕлĕшпе те студентсем хăйсен шеп хатĕрленĕвне кăтартса пачĕç.>
Шăмăршă районĕнчи Пуянкассинчи "Аххаяс" ансамбль пирки калани[4]:
Ҫӑлкуҫри текст(выр.)В репертуаре ансамбля старинные традиционные песни Шемуршинского района, как календарные, так и семейно-бытовые. Коллектив ведет большую работу по сохранению и пропаганде старинных обрядов и праздников «Туй» (Свадьба), «Çĕнĕ хăта» (Новые сватья), «Сурхури» (новогодний праздник) «Çăварни» (Масленица), «Çимĕк» (Семик), «Улах» (Посиделки), «Салтака ăсатни» (Проводы в армию), «Мăнкун» (Великий день), «Аслă вăйă» (Хоровод), «Çĕнĕ пÿрт ĕçки» (Новоселье) и др.<Куçару: Ансамбль репертуарĕнче Шăмăршă районĕнчи традицилле юрăсем, календарьпе тÿр килекеннисем тата килйышри-йăларисем. Йыш авалхи йăласемпе уявсене («Туй», «Çĕнĕ хăта», «Сурхури», «Çăварни», «Çимĕк», «Улах», «Салтака ăсатни», «Мăнкун», «Аслă вăйă», «Çĕнĕ пÿрт ĕçки» т.ыт.те.) сыхлас тата пропогандăлас тĕлĕшпе нумай ĕçлет.>
Асаннă тĕслĕхсенче пуринче те çăнăхта сăмаха уйăрса çырнă. Кăна хăнăхманран килекен традици тесе шутламалла пуль. Чăннипе "çĕнĕ хăта" текен ăнлав, пĕрлешсе-пĕтĕçсе, сингармонизм саккунне те пăхăнса, пĕр пĕтĕмĕшле ниепле уйрăлми харпăр сăмах пулса кайнă[5].
Вуламалли тӳрлет
- Скворцов М. И., "Культура чувашского края", Чебоксары, 1995, ISBN 5-7670-0697-0.
Асăрхавсем тӳрлет
- ^ Петрова, Валентина. Юрăсăр пурнăç çук. — 13 Oct, 2016 | Хресчен сасси
- ^ Кунта "Йăлтăм" тени фольклор ансамбльне пĕлтерет.
- ^ Макарова, Светлана, заслуженный деятель искусств Чувашии. Широким праздником искусства проходят выпускные экзамены в Чебоксарском музыкальном училище им. Ф.П. Павлова. — Ф.Павлов ячĕллĕ мусăк вĕрентĕшĕн сайчĕ.
- ^ АУ "ЦЕНТРАЛИЗОВАННАЯ КЛУБНАЯ СИСТЕМА" ШЕМУРШИНСКОГО РАЙОНА ОФИЦИАЛЬНЫЙ САЙТ.
- ^ ИВАНОВА А.М., СЕМЕНОВА Г.Н. СЛОВООБРАЗОВАНИЕ В ЧУВАШСКОМ ЯЗЫКЕ.(ĕçлемен каçă) — Вестник Чувашского университета. 2012. No 4. С.242. (Ку статья Интернетра пдф форматпа та пур.
Каçăсем тӳрлет
- 27 мар. 2016 г. - Ансамбль «Шанăç» воссоздал на сцене старинный традиционный обряд «Çĕнĕ хăта» («Встреча новых сватов»).(ĕçлемен каçă)
- Полевобуртасский народный фольклорный коллектив «Шанăç». Коллектив воссоздал на сцене фрагмент обряда ««Салтака ăсатни»» и «Çĕнĕ хăта».
 |
Чăваш халăхĕн авалтан пыракан уявĕсем тата йăли-йĕрки | 
|
Авăн сăри | Автан сăри | Акатуй | Ача ят хуни | Вăйă | Ĕрет | Ĕçкĕ-çикĕ | Карта чӳкĕ | Кăшарни | Кĕр сăри | Мункун | Никĕс пăтти | Ниме | Пуса сăри | Сĕрен | Сурхури | Çăварни | Çăнăхта | Çимĕк | Çинçе | Туй | Улах | Учук | Хăмпăлча | Хĕр сăри | Чӳк | Чÿклеме | |