Чăваш литератури: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
24-мĕш йĕрке:
Паянхи куна çитиччен упранса юлнă авалхи тĕрĕк палăкĕсене руна, манихей тата уйгур çырăвĕсене тĕпе хурса çырнă.
 
[[Тĕрĕк хаканлăхĕ]]нче ''Йоллăх -Текĕн'' ятлă поэт пурăннă, вăл Кӳл текĕн çине лартнă чул юпа çинчи сăмахсене хайлани паллă.
[[File:Kultegin monument Mongolia.JPG|thumb|200px|Кÿл текĕн-Текĕн палăкĕ ([[Монголи]]). [[735]]-мĕш [[çул]]]]
[[File:Gok turk Epigraph Copy in Gazi University Ankara.jpg|thumb|left|200px|Бильге-Каган [[палăк]]ĕн ([[732]]-мĕш çул) копийĕ ([[Анкара]] хули)]]
Кӳл -Текĕн вилнишĕн хурланса çапларах хӳхлев çырать<ref name="Родионов" />:
{{цитата пуçламăшĕ}}
<poem>
Йӗрке 34 ⟶ 35:
вилнисем, çуртра-çулта выртса юлаттăрччĕ.
Кӳл текĕн çук пулнă пулсан
пурте вилнĕ пулăттăрччĕ.|Кӳл текĕн-Текĕн шаллăм çук пулчĕ,
чунăм хурланчĕ.
Куран куçăм курми пулчĕ,
Йӗрке 45 ⟶ 46:
 
=== Атăлçи пăлхарсен культури (IX–XIV ĕмĕрсем) ===
[[File:Peace agreement between the Rus' and the Volga Bulgars.jpg|thumb|left|Владимир кнеç Добрыньăпа канашлани. Владимр Атăлçи пăлхарсемпе мир тăвас пирки ([[985]] е [[986]]). 15-мĕш ĕмĕрти Радзивилл [[çырсапырав]]ĕнчи миниатюра]]
Атăлçи пăлхарсен культуринчен литературăна уйăрса илсе ятарласа пăхса тухма çăмăл мар. Мĕншĕн тесен ку тĕлĕшпе çăлкуçсем сыхланса юлманпа пĕрех.
[[Ылтăн Урта|Ылттăн Урта]] тапхăрĕнчи чул палăксен çырăвĕсем пирки çÿлерех асăнтăмăр ĕнтĕ.
 
Монголсемчченхи [[Атăлти Пăлхар|Атăлçи Пăлхарта]] çыруллă культура, апла пулсан çыруллă литература та, пулма пултарнине систерекен хыпарсем сахал мар. Калăпăр, [[Пăлхар чĕлхи|пăлхарсен чĕлхинче]] кĕнекене пĕлтерекен сăмах та пулнах. Вăл хальхи [[чăваш чĕлхи]]нче ''конь, конĕ, кунĕ'' хапасемпе сыхланса юлнă.<ref>[[Ашмарин Николай Иванович|Н.И.Ашмарин.]] Тезаурус Лингве Чувашорум. т.10. — 287 с.</ref> Ăна [[Славян чĕлхисем|славян чĕлхисенчи]] ''книга'' (кĕнеке), [[осетин чĕлхи]]нчи ''киньук'' (кĕнеке, хут, ÿкерчĕк), [[венгр чĕлхи]]нчи ''коньув'' (кĕнеке), [[ирçе чĕлхи]]нчи ''конов'' (хут) сăмахсемпе танлаштарса пăхни вырăнлă.
[[File:Peace agreement between the Rus' and the Volga Bulgars.jpg|thumb|left|Владимир кнеç Добрыньăпа канашлани. Владимр Атăлçи пăлхарсемпе мир тăвас пирки ([[985]] е [[986]]). 15-мĕш ĕмĕрти Радзивилл [[çырсапырав]]ĕнчи миниатюра]]
 
Тĕрлĕрен çăлкуçсенчен пăлхарсен çакăн пек кĕнекесем пулни паллă: [[Якуб ибн Нуман|Якуб ибн Нуманăн]] "Пăлхарсен историйĕ", [[Сулейман ибн Дауд Саксини-Сувари]] кĕнекисем, [[Таджетдин ибн Юныс ал-Болгари]] çырнă "Наркăмăша хирĕç вăйлă эмелсем".<ref>Революцичченхи чăваш литератури. (XX ĕмĕрччен). Ш., 1989. — 25 с.</ref>