Электро константтă

Электро константтă (çавăн пекех электро улшăнманскер, маларах диэлектрикле константтă тенĕ) — физикăлла константтă, скалярла кап, электромагнетизм саккунĕсене палăртакан хăшпĕр формулăсенче пур, сăмахран, Кулон саккунĕн каланăлăхĕнче, енчен хайхине, Пĕрчĕсен тĕнчери тытăмĕнчи (СИри) пек, рационаллатнă формăпа çырсан. Кап электро уйăн вакуумри максимумла хиврелĕхне кăтартать.

Хăш чухне, кивелнĕ терминологи майăн, вакуумăн электро (е диэлектрикле) витереслĕхĕ теççĕ. Фарад çине метр текен пĕрчĕпе виçеççĕ (СИ тытăмра). СГС (Гаусла) тытăмра пĕррепе тан тесе йышăнаççĕ.

Палăртав

Палăртавпа килĕшÿллен, СИре $\varepsilon _{0}$ электро константтă $c$ çутă хăвăртлăхĕпе тата $\mu _{0}$ магнитла константтăпа ак çапла çыхăннă

$\varepsilon _{0}={\frac {1}{\mu _{0}c^{2}}}.$

Электродинамикăн хăшпĕр танлăхĕсем СИре

Максвелл танлăхĕсенче, вакуум чухне, электро константтă урлă электро индукцин $\mathbf {D}$ векторĕ тата электро уйăн хиврелĕхлĕхĕн $\mathbf {E}$ векторĕ çыхннă:

$\mathbf {D} =\varepsilon _{0}\ \mathbf {E} .$

Вăл Кулон саккунĕн çыравĕнче те пур ĕнтĕ (каллех вакуумра):

$\mathbf {F} _{12}={\frac {1}{4\pi \varepsilon _{0}}}\cdot {\frac {q_{1}q_{2}}{r_{12}^{2}}}{\frac {\mathbf {r} _{12}}{r_{12}}}$,

кунта $\mathbf {F} _{12}$ — пĕрремĕш электро капламран иккĕмĕшне тивекен вăй, $q_{1}$ тата $q_{2}$ — леш капламсен капĕсем, $\mathbf {r} _{12}$ вара — иккĕмĕш капламăн пĕрремĕш капламран шутласа каякан радиус-векторĕ.

СИ тытăмпа усă курнă чухне электро константтăна танлаштаруллă диэлектрикле витереслĕх çине хутланин результатне абсолютлă диэлектрикле витереслĕх теççĕ.

Çавăн пекех

• Магнитла константтă
• Çутă хăвăртлăхĕ
• Максвелл танлăхĕсем