Диэлектрикле витереслĕх

Диэлектрикле витереслĕх ($\varepsilon _{r}$ тата $\varepsilon _{a}$) — пăнчăлла $q_{1}$ тата $q_{2}$ электро капламсем пĕр тикĕс диэлектрикле талккăшра пĕр-пĕрин хушшинчи $r_{12}$ инçĕшĕнче тăрса хире-хирĕçле мĕнлерех вăйăмра пулнине кăтартакан Кулон саккунĕн математикăлла çыравĕнче пур коэффициент:

Витереслĕх пĕррепе тан марри тулаш электро уй витĕмĕпе пулакан поляризаци эффекчĕпе çыхăннă, мĕншĕн тесен ун результачĕпе хирĕçле енлĕ шалти уй çуралать

$F={\frac {1}{4\pi \varepsilon _{a}}}\cdot {\frac {|q_{1}q_{2}|}{r_{12}^{2}}},$

çавăн пекех, вăл асăннă тавралăхри электро индукци векторĕпе электро уйăн хиврелĕхлĕхĕн векторне çыхăнтаракан танлăхра та пур:

$\mathbf {D} =\varepsilon _{a}\mathbf {E}$

Витереслĕхĕн абсолютлă ($\varepsilon _{a}$) тата танлаштаруллă ($\varepsilon _{r}$; r лат. relativus [-a, -um] — танлаштаруллă) капĕсене кĕртеççĕ:

$\varepsilon _{a}=\varepsilon _{0}\varepsilon _{r},$

кунта $\varepsilon _{0}$ — электро константтă.

«Диэлектрикле витереслĕх» терминне хăйне $\varepsilon _{r}$ тĕлĕшпе те, $\varepsilon _{a}$ тĕлĕшпе те усă кураççĕ; кĕскелĕхшĕн, вĕсенчен пĕрне (Раççейре ытларах чух $\varepsilon _{r}$ текеннине, акăлчан чĕлхиллĕ литературăра $\varepsilon _{a}$ текеннине) $\varepsilon$ пек паллă тăваççĕ (хăшĕн пирки сăмах пыни ялан тенĕ пекех контекстран тÿрех паллă).

Ĕнтĕ $\varepsilon _{r}$ кап хапасăр, $\varepsilon _{a}$ хапи вара $\varepsilon _{0}$ хапипе тÿр килет (Пĕрчĕсен тĕнчери тытăмĕнче (СИ): фарад метр çине, Ф/м).

{fq[b $\varepsilon _{r}$ витереслĕх конкретлă тавралăхри икĕ электро капламăн хире-хирĕç вăйăмĕ вакуумринчен (лешĕшен $\varepsilon _{r}=1$) мĕн чухлĕ пĕчĕкреххине кăтартать.

Витереслĕх пĕррепе тан марри тулаш электро уй витĕмĕпе пулакан поляризаци эффекчĕпе çыхăннă, мĕншĕн тесен ун результачĕпе хирĕçле енлĕ шалти уй çуралать.

Каçăсемпе ытти çăлкуçсем

• Фейнман Р., Лейтон Р., Сэндс М. Фейнмановские лекции по физике. — М.: Мир, 1965.
• Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.. — Т. III. Электричество.
• Малышкина И. А. Основы метода диэлектрической спектроскопии (учебное пособие) // Изд-во физического ф-та МГУ, М.: 2012 — 81 стр.
• Курс физики для ФМШ при НГУ, раздел «Электромагнитное поле», гл. 2: «Диэлектрики».