Чикĕ (математика)

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Чикĕ пăхăр.

Чикĕматематикăлла анализра тĕпре тăракан ăнлавсенчен пĕри. Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чикки тата функци чикки пур.

"Чикĕ" тенипе, XVII ĕмĕрте, интуици, туйăм-сисĕм шайĕнче, математикăлла анализа никĕсленĕ чухне Ньютон тата, çавăн пекех, XVIII ĕмĕрти математиксем (Эйлер, Лагранж) усă курнă. Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чиккин çирĕп палăртавĕсене Больцано (1816-мĕш çул) тата Коши (1821-мĕш çул) кăларса тăратнă.

Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чикки

тӳрлет

Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чиккине ак çапла паллă тăваççĕ:  . Кунта   ăçталла туртăннине кăтартмасан та юрать, мĕншĕн тесен     (натураллă хисеп), вăл вара   ("плюс" вĕçсĕрлĕх) патнелле çеç туртăнма пултарать.

Функци чикки

тӳрлет
 
Аргуменчĕ "плюс" вĕçсĕрлĕх патнелле туртăннă чух чикки   пулакан функцин графикĕ
Тĕп статья: Функци чикки

Енчен те f чăн пĕлтерĕшсемлĕ функци-тĕк, c вара чăн хисеп пулсан, функци чиккине çапла çырса хума пулать

 

Асăрхавсем

тӳрлет

Каçăсем

тӳрлет