Хункăрсем
Хункăрсем е Вункăрсем (тăван ят — мадьярсем, венг. magyarok [ˈmɒɟɒrok]) — укăр чĕлхе ушкăнне кĕрекен европăри халăх.
| Хункăрсем | ||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
| Тăван ячĕ | Magyarok | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | ||||||||||||||||||||||||||
|
Пурӗ: 14,5 млн  Чехи 8 920 (2011)[7][8] | ||||||||||||||||||||||||||
| Чĕлхе | Хункăр | |||||||||||||||||||||||||
| Тĕн | Католицизм (ВКЧ тата Рим-католици), Протестантизм (ытларах Кальвинизм, Унитарианизм тата Лютеранлăх), Православи, Иудаизм | |||||||||||||||||||||||||
| Расă тĕсĕ | европеоидсем | |||||||||||||||||||||||||
| Кĕрет | Финн-укăр халăхĕсем, | |||||||||||||||||||||||||
.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
Хальхи Хункăрăн патшалăха чăмăртакан халăх. Хункăрсен чылай йышĕ çаплах Румынире (Трансильвани тахçанхи облаçĕ), Сербире (Воеводинăри çурçĕр çĕрĕ), Словакире, Украинăра, Раççейре, Германире, Аслă Британире, Австрире, Америкăри Пĕрлешĕннĕ Штатсенче, Чилире тата Канадăра пурăнаççĕ. Тăван çĕршывăн тулашĕнче хункăрсем ытларах АПШ-че — 1,5 миллион çын. Хункăрта вара 9,5 млн яхăн хункăр (2001 çулта халăхса çырни), çак ĕнтĕ патшалăхра пурнан халăхан 93 % шутланать[9]. Тĕне тытассипе халăхăн çурри ытла хункăр — католиксем, иккĕмĕш вырăнта — протестантсем (лютерансемпе кальвинистсем).
Этимологи
тӳрлетАнклăшла Hungarians тесе калани Onogur сăмахран тухса каят. On ogur -> вунк. Оn ökör -> Вунă вăкăр (кил-йыш) тенине пĕлтерет. Вункарсен ökör сăмахе огузсен öküz сăмахĕнчен пулат, пулкар ротацизăмĕ *z > r. ökör > öküz > wăkăr.
Пулкарсем: Он окор
Тури чăвашсем: Вон вокор
Анатри чăвашсем: Вун вăкăр
Вырăсла Венгор — вăл польск. węgier «венгр», белор. вугорац, словен. vogr, vogrin, польск. węgier, węgrzyn, лит. veñgras, чăвашла Вункăр.
(греч. ’Ονόγουροι, ’Ονογούρων,’Ονογουνδούρων, Ούννογουνδούρων)
Кун-çулĕ
тӳрлет.jpg)
_in_Hungary,_census_1890.jpg)
Çакăн пек питлĕх мăя хĕçпе çапсан та хӳтĕлет.
Çавăн пекех
тӳрлетАсăрхавсем
тӳрлет- ^ Демографические данные на сайте nepszamlalas.hu
- ^ http://www.arges.insse.ro/phpfiles/RPL2011NIVEL%20NATIONAL.pdf
- ^ TAB. 115 Obyvateľstvo podľa pohlavia a národnosti (sk) (xlc). Český statistický úřad (2011). — Распределение населения по полу и национальности по результатам переписи населения (2011) на сайте Статистического бюро Словакии. Тĕрĕсленĕ 25 Юпа уйӑхӗн 2015.
- ^ Демографические данные на сайте statcan.ca
- ^ 2006. évi jelentés a szlovákiai magyarság helyzetéről
- ^ Демографические данные на сайте hhrf.org
- ^ Národnostní struktura obyvatel (чех.) (PDF). Český statistický úřad (2014-06-30). — Этнический состав населения Чехии на сайте Чешского статистического управления — C. 5. Тĕрĕсленĕ 25 Юпа уйӑхӗн 2015.
- ^ Population by ethnicity by 1921–2011 censuses (акăлч.) (PDF). Český statistický úřad (2011). — Население по национальности по результатам переписей населения (1921—2011) на сайте Чешского статистического управления. Тĕрĕсленĕ 25 Юпа уйӑхӗн 2015.
- ^ Hungarian
Литература
тӳрлет- Венгры // Этноатлас Красноярского края / Совет администрации Красноярского края. Управление общественных связей ; гл. ред. Р. Г. Рафиков ; редкол.: В. П. Кривоногов, Р. Д. Цокаев. — 2-мĕ кăл., тӳрл. тата хуш.. — Красноярск: Платина, 2008. — ISBN 978-5-98624-092-3
- Подольный Р. Г. Пути народов. — М.: Детская литература, 1975.
- Справочник личных имён народов РСФСР. — М.: Русский язык, 1989. — С. 305. — ISBN 5-200-00388-1
- Шушарин В. П. Ранний этап этнической истории венгров. Проблемы этнического самосознания. — М.: РОССПЭН, 1997. — ISBN 5-86004-105-5
- Народы и религии мира : Энциклопедия. / Гл. ред. В. А. Тишков; Редкол.: О. Ю. Артёмова, С. А. Арутюнов, А. Н. Кожановский, В. М. Макаревич (зам. гл. ред.), В. А. Попов, П. И. Пучков (зам. гл. ред.), Г. Ю. Ситнянский. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. — ISBN 5-85270-155-6
Каçăсем
тӳрлет- Русско-Венгерский словарь
- Uralistica — Финно-угорское сообщество 2010 ҫулхи Ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ.
- Международный консультативный комитет финно-угорских народов 2012 ҫулхи Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче архивланӑ.
- «Учреждение Фенно-Угриа»
- Информационный центр финно-угорских народов 2010 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ.