Пеон
Пеон — Антика тапхăрĕнчи квантитативлă сăвă тытăмĕн карт тĕсне пĕлтерекен сăвă терминĕ, вăл 5 морăран, виçĕ кĕске тата пĕр вăрăм сыпăкран тăнă. Вăрăм сыпăк ăçта танине кура I, II, III тата IV пеонсене шута илнĕ:
- I -UUU
- II U-UU
- III UU-U
- IV UUU-
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Пеон (пĕлтерĕшсем) пăхăр.Анчах та пусăма тĕпе хуракан сăвă тытăмĕсенче хăйне кура палăртавсем пур. Вăл палăртавсене Антика тапхăрĕнчисемпе аналогилесе майлаштарнă.
Геннадий Айхи çырнă "Тепĕр юрă" сăвă йĕркисене илсе пăхар-ха:[1]
Ачасем — ачасемпе. U U — U | U U —
Артистсем — артистсемпе. U U — U | U U —
Йĕкĕтсен хăйсен пур йышĕ, U U — U | U U — U
Ваттисем — ваттисемпе. U U — U | U U —
Ăнлантарни: "—" — вăйлă сыпăк (икт), "U" — вăйсăр сыпăк, "|" — картсен чикки. Калас пулать, малтанлăха пăхсан, хорей çемми пек те туйăнать. Анчах та йĕркесенчи 1-мĕш, 5-мĕш сыпăксем 3-мĕш, 7-мĕш сыпăксенчен чылай вăйсăртараххине пула пеон темелле. (Виççĕмĕш йĕркере икĕ тулли карт, 1-мĕш, 2-мĕш, 4-мĕш йĕркесенче иккĕмĕш карчĕ тулли мар). Пеонăн çакăн пек тĕсĕсем пур: пеон I (— U U U), пеон II (U — U U), пеон III (U U — U), пеон IV (U U U —). Эп.</reир илсе кăтартнă тĕслĕх — пеон III.[2] Михаил Сениэлĕн Геннадий Айхин асăннă хайлавĕнчен тухса тăракан ахрăм-сăвви пур. Ăна та çак пеон III сулăмĕпех ăсталанă.
Асăрхавсем
тӳрлет- ^ Тепĕр юрă . Геннадий Айхи сăвви.
- ^ Элли Илле. Чăваш пеонĕ (Сăвă теорийĕн ыйтăвĕсем). — Хыпар, 2000, кăрлач, 22
Литература
тӳрлет- Брюсов В. Я. Опыты по метрике и ритмике, по евфонии и созвучиям, по строфике и формам. — М.: Геликон, 1918. — 200 с.
- Пеон // Литературная энциклопедия терминов и понятий / Под ред. А. Н. Николюкина. — Институт научной информации по общественным наукам РАН: Интелвак, 2001. — Стб. 733—734 — 1596 с. — ISBN 5-93264-026-X.
Каçăсем
тӳрлет- Даниил Андреев. Некоторые заметки по стиховедению
- Даниил Андреев Пэоны и гиперпэоны — в составе работы «Новые метро-строфы»